1.4k likes | 7.44k Views
Baybayin i pinapalagay na katutubo at kauna-unahang abakada o alpabetong Pilipino. binubuo ng 17 titik;tatlong patinig at 14 na katinig . Alpabetong Tagalog binubuo g 5 patinig (a, e, i , o, u) at 15 katinig (b, k, d, g, h, l, m, n, ng , p, r, s, t, w, y)
E N D
Baybayin • ipinapalagaynakatutubo at kauna-unahangabakada o alpabetong Pilipino. • binubuong 17 titik;tatlongpatinig at 14 nakatinig.
AlpabetongTagalog • binubuo g 5 patinig (a, e, i, o, u) at 15 katinig (b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r, s, t, w, y) ModernisasyonngAlpabetongWikangPambansa • Ang dating 20 letra ay naging 31 na (c, ch, f, j, ll, n, q, rr, u, x, z) • sapamamagitanng DECS Blg. 194 (1976)
1987 Alpabeto at PatnubaysaPagbaybay BagongAlpabetongFilipno • AngAlpabetong Filipino ay may 28 titik, angmgaito ay: • A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, Ñ, NG, O, P, Q, R, S, T, U, V, W, X, Y, Z KaragdagangTitik (mula 1987) • C, F, J, Ñ, Q, V, X, Z
Mahahalagangtuntuninng 1987 PatnubaysapagbaybayngWikang Filipino • Sa pagsulatngmgakatutubongsalita at mgahiramnakaraniwangsalitananasimilanasasistemangpagbaybaysawikangpambansa ay susundin pa rinna kung anoangbigkas ay siyangsulat at kung anoangsulat ay siyangbasa. • Angdagdagna 8 letra ay gagamitinsapagbaybayng: • pantangingngalantuladngtao, lugar, gusali, sasakyan • SalitangkatutubomulasaibangwikasaPilipinas
3. Sa panghihirammulasa Ingles at iba pang banyagangwika, angpagbabaybay ay naaayonsasumusunodnaparaan: a. Kung konsistentsa Filipino angbaybayngsalita, hiraminitonangwalangpagbabago. halimbawa: reporter editor memorandum soprano
b. Kung hindikonsistentangbaybayngsalita, hiraminito at baybayinnangkonsistent, ayonsasimulaing kung anoangbigkas ay siyangsulat at kung anoangsulat ay siyangbinasa. halimbawa: control – kontrol leader – lider
c. May mgasalitasa Ingles o iba pang banyagangwikanamakabubutingpansamantalanghiraminsaorihinalnaanyotuladngmgasalitangmalayonaangbaybayayonsaalpabetong Filipino. halimbawa: clutch brochure doughnut
2001 Alfabeto at binagongPatnubaysaPagbaybay • nangunasapag-aaralngatingalfabetosi Dr. Rosario E.Maminta, kilalangedukador at iskolarsa applied linguistics • Hinatisa 2 pangkatang 8 letrangidinagdag Unangpangkat: f, j, v, z –may sarilingtunognahindinagbabago-bagokayasapagbaybayngmgahiramnasalitasa Filipino, gagamitinlamangangmgaletrangnabanggit Halimbawa: Formalismosabjek varaytivolyum
Ikalawangpangkat: c, n, q, x – ay kumakatawansamahigit pa saisangtunognaangibigsabihin ay hindiitokumakatawansaiisa at tiyaknayunitngtunogsapalatunugang Ingles kundinakatutunog pa ngisa pang letra. halimbawa: central – sentral (c nakutawansaletrangs) cabinet – kabinet (c nakumatawansaletrangk)
MgaTuntuninsaPanghihiram 1. Gamitinangmgasumusunod: • Gamitinangkasalukuyangleksikonng Filipino bilangpanumbassamgasalitangbanyaga. Halimbawa: attitude – saloobin ability – kakayahan rule – tuntunin west – kanluran • Kumuhangmgasalitamulasaiba’t –ibangkatutubongwikangbansa. Halimbawa: husband – bana (Hiligaynon) Muslim priest – imam (Tausug)
c. BigkasinsaorihinalnaanyoanghiramnasalitamulasaEspanyol, Ingles, at ibapangwikangbanyaga at sakabaybayinsa Filipino. halimbawa: commercial – komersyal radical – radikal cheque – tseke liquid – likido
Gayunpaman,sapagpilingsalitanggagamitin, isaalang-alang din angmgasumusunod: a. kaangkupanngsalita b. katiyakansakahuluganngsalita c. prestihiyongsalita 2. Gamitinangmgaletrang C, N, Q, X, F, J, V, Z kapagangsalita ay hiniramnangbuoayonsamgasumusunodnakondisyon:
Pantangingngalan Halimbawa: Quirino Canada Julia El Nino State Condominium b. Salitangteknikal o siyentipiko Halimbawa: enzyme quartz Marxism x-ray joules zoom c. Salitang may natatangingkahulugangkultural Halimbawa: hadji – lalaking Muslim nanakapuntasa Mecca
masjid – moske vakul – panakipsaulonayarisapalmera o dahonngsaging d. Salitang may iregualrnaispeling o gumagamitngdalawangletra o higit pa nahindibinibigkas o angmgaletra ay hindikatumbasngtunog. Halimbawa: champagne bouquet rendezvous
3. Gamitinangmgaletrang F, J, V, Z parakatawaninangmgatunog /f/, /j/, /v/, /z/ kapagbinaybaysa Filipino angmgasalitanghiram. Halimbawa: fixer – fikser subject – sabjek vertical – vertikal zipper – ziper 4. Gamitinangmgaletrang C, N, Q, X samgasalitanghiniramnangbuo. Halimbawa: cell reflex requiem
Mga Batas at MahahalagangPangyayarisaWika • Saligang Batas ng 1935 Art. 9 sek. 3 -- pagpapaunlad at pagpapatibayngisangwikangpambansabataysaisasamgaumiiralnakatutubongwika • Oktubre 27, 1936 – Batas Komonweltblg. 184 -- pagtatatagngSurianngWikangPambansa
Nobyembre 9, 1937 – ResolusyonngWikangPambansa -- TagaloganggagawingsaliganngWikangPambansa • Disyembre 30, 1937 – KautusangTagapagpaganapBlg. 134 -- Tagalogangipinatupadni Manuel L. Quezon bilangbatayanngWikangPambansa
Abril 1, 1940 – KautusangTagapagpaganapBlg. 263 -- binigyang-pahintulotangpagpapalimbagngDiksyunaryongTagalog-Ingles at BalarilangWikangPambansaupangmagamitsamgapaaralansabuongkapuluan • Marso 26, 1954 – ProklamasyonBlg. 12 (nilagdaanni Ramon Magsaysay) -- pagpapahayagnaangpagdiriwangngLinggongWikangPambansa ay magaganapsimulasaMarso 29 –Abril 4 bilangpagbibigay-kahalagahansakaarawanniBalagtas (Abril 2)
Setyembre 23, 1955 – ProklamasyonBlg. 187 (nilagdaanni Pang. Ramon Magsaysay) -- paglilipatngpetsangLinggongwikasimula ika-13 – 19 ngAgostobilangpagbibigay-kahalagahansakaarawanni Pang. Manuel L. Quezon (Agosto 19)
Agosto 13, 1959 – KautusangPangkagawaranBlg. 7 (inilabasniKalihim Jose E. Romero ngKagawaranngEdukasyon) --tatawaging Pilipino angwikangPambansa • Hunyo 19, 1974 – KautusangPangkagawaranBlg. 25 (nilagdaanniKalihim Juan Manuel ngEdukasyon at Kultura) -- pagpapatupadngPatakarangEdukasyongBilinggwalsamgapaaralannamagsisimulasataongaralan 1974-1975 (alinsunodsaSaligang Batas ng 1972)
Pebrero 2, 1986 – Artikulo XIV, Sek. 6-9 ngBagongKonstitusyon -- pagpapahayagnaangWikangPambansangPilipinas ay Filipino nadapatpayabunginbataysaumiiralnamgawikasaPilipinas at iba pang wika.
1996 – ibinigayangbatayangdeskripsyonng Filipino • 2001 – ipinalabasngKomisyonsaWikang Filipino ang 2001 RevisyonngOrtograpiyang Filipino at PatnubaysaIspelingngWikang Filipino.
Setyembre 9, 1989 – KautusangPangkagawaranBlg. 84 (ipinalabasniKalihim Lourdes R. QuisumbingngEdukasyon, Kultura at Palakasan -- nag-atassalahatngopisyalng DECS naisakatuparanangKautusangTagapagpaganapBlg. 335 na nag-uutosnagamitinang Filipino salahatngkomunikasyon at transaksyonngpamahalaan • 1989 – nagkaroonngpatnubaysaispelingngwikang Filipino