530 likes | 869 Views
CIĄŻA I PORÓD U PACJENTEK Z CHOROBAMI UKŁADU KRĄŻENIA. 1 % kobiet ciężarnych 4. przyczyna zgonów matek: - nadciśnienie tętnicze, - krwotoki, - zakażenia, - choroby serca wrodzone nabyte - 50 lat – 90% wady poreumatyczne
E N D
1 % kobiet ciężarnych • 4. przyczyna zgonów matek: - nadciśnienie tętnicze, - krwotoki, - zakażenia, - choroby serca • wrodzone \ nabyte - 50 lat – 90% wady poreumatyczne • choroba niedokrwienna serca, zawał serca, zaburzenia rytmu, choroby mięśnia sercowego
diagnostyka u kobiety z organiczną chorobą serca - przed planowaną ciążą • indywidualna ocena: - szans donoszenia i urodzenia zdrowego dziecka - ryzyko utraty dziecka, urodzenia dziecka upośledzonego, - pogorszenia się stanu zdrowia matki • zagrożenie związane jest ze stopniem wydolności układu krążenia matki (NYHA)
95 % kobiet należy do grupy I i II wg. NYHA: - dobra tolerancja ciąży i porodu - śmiertelność porównywalna ze śmiertelnością w ciąży małego ryzyka • 5% znaczne ograniczenie wysiłku w ciąży - III i IV wg. NYHA: - łączna śmiertelność matek – 6.8 % - w grupie IV śmiertelność matek - 30% • dzieci matek: - I i II grupy – urodzone w stanie dobrym - III i IV grupy- stan zły z powodu przewlekłego niedotlenienia (IUGR) - zwiększona umieralność okołoporodowa noworodków odpowiednio III- 12% i IV- 31% - u dzieci matek z wrodzonymi wadami serca częściej (1.8%) wady serca
PLANOWANIE CIĄŻY • kobiety z III i IV wg. NYHA nie powinny zachodzić w ciążę • planowana ciąża jest bezpieczna w przypadku korekcji chirurgicznej wady powodującej poprawę wydolności układu krążenia do I lub II wg. NYHA
PRZED PLANOWANĄ CIĄŻĄ • UKG, EKG, próba wysiłkowa, koronarografia... • eliminacja wysiłku fizycznego • ograniczenie spożycia wody i jonów Na • profilaktyka zakażeń - konsultacja stomatologa, szczepienia • leczenie p/zakrzepowe - heparyna
FIZJOLOGICZNE ZMIANY W UKŁADZIE KRĄŻENIA • objętości wyrzutowej serca ( 30-50%) początek w 6 hbd i max. w 20 hbd, następnie bez zmian aż do porodu – ponownie wzrost do 30% • minutowej objętości wyrzutowej • Objętości wyrzutowej: • zwiększona frakcja wyrzutowa lewej komory • objętość końcoworozkurczowa lewej komory • zależy od okresu ciąży, szczególnie w III trymestrze od pozycji ciała • Czynności serca: • przyspieszenie o około 10-20 skurczów na min,
FIZJOLOGICZNE ZMIANY W UKŁADZIE KRĄŻENIA • zwiększenieobjętości krwi krążącej dzięki : • zwiększenie objętości osocza o około 50% • Aktywacja układu: renina-angiotensyna- aldosteron zatrzymanie Na ( o 500-600 mmol) zatrzymanie wody ( o około 8.5 l) • zwiększenie masy krwinkowej o około 25% • zmniejszenie oporu krążenia obwodowego i płucnego niewielki spadek ciśnienia tętniczego krwi, zwłaszcza rozkurczowego zwiększenie amplitudy ciśnienia • - opór obwodowy najmniejszy około 16 hbd. tj. w czasie największego przyrostu objętości krwi krążącej i objętości wyrzutowej serca • - opór płucny jw.- co zapobiega, mimo istotnemu wzrostowi objętości wzrostowi ciśnienia w tętnicy płucnej • zwiększenie objętości krwi powracającej do sercazwiększenieobciążenia rozkurczowego i wpływa na zwiększenie pracy obu komór serca
FIZJOLOGICZNE ZMIANY W UKŁADZIE ODDECHOWYM • zwiększenie wentylacji minutowej • zwiększenie wydechowej pojemności płuc • zwiększenie zużycia tlenu i pojemności dróg oddechowych • niezmienna pozostaje pojemność życiowa płuc i podatność płuc • ŁAGODNA ZASAOWICA ODDECHOWA
FIZJOLOGICZNE ZMIANY PODCZAS PORODU • podczas skurczu macicy - wtłoczenie do krwioobiegu rodzącej 300 - 500 ml krwi: • - zwiększenie objętośći krwi krążącej • - zwiększenie powrotu żylnego do serca • - zwiększenie objętości wyrzutowej serca ( 10-20 %) • wzrost ciśnienia tętniczego o 10 % • ZWIĘKSZENIE PRACY SERCA
FIZJOLOGICZNE ZMIANY PODCZAS POŁOGU • po wydaleniu płodu i popłodu, na skutek uwolnienia ucisku na żyłę główną dolną - wzrasta powrót żylny • zwiększenie minutowej objętości wyrzutowej serca • wchłanianie się płynu z przestrzeni pozakomórkowej i wzrasta objętości osocza • przy prawidłowej funkcji nerek i wzroście diurezy po 4-6 tyg. dochodzi do normalizacji objętości osocza
OBJAWY CHOROBY SERCA W CIĄŻY ? • zmniejszenie tolerancji wysiłku • duszność • obrzęki kończyn dolnych • omdlenia, zasłabnięcia,zawroty głowy • szybkie fale tętna • rzężenia u podstawy płuc (gorsza wentylacji dolnych partii płuc, na skutek wysoko ustawionej przepony)
OBJAWY CHOROBY SERCA W CIĄŻY ? • unoszące uderzenie koniuszkowe, tętnienie prawej komory- na skutek wzrostu objętość wyrzutowej obu komór • głośny I ton serca, szmer skurczowy nad tętnicą płucną, obecny III ton serca • w EKG tachykardia, odchylenie osi elektrycznej serca w prawo, zaburzenia rytmu • w RTG klatki piersiowej wzmożony rysunek naczyń, uwypuklony pień płucny • w UKG - zwiększenie objętości wyrzutowej serca
WYPADANIE PŁATKA ZASTAWKI DWUDZIELNEJ • 5-15 % kobiet ( u mężczyzn 50 % rzadziej) • dobra tolerancja ciąży LECZENIE: substytucyjne Mg i Ca • w skojarzeniu z częstoskurczem komorowym i utratami przytomności- B- blokery, ewentualnie badanie elektrofiziologiczne • w przypadku dużej fali zwrotnej- korekcja operacyjna wady PORÓD: • drogami natury • w przypadku fali zwrotnej konieczna profilaktyka antybiotykoterapia
NABYTE WADY SERCA Zwężenie lewego ujścia żylnego: • istotne zwężenie - zagrożenie życia matki (zawłaszcza w przebiegu powikłań takich jak: migotanie przedsionków, obrzęk płuc, choroba zakrzepowo-zatorowa) Leczenie: • zmniejszenie objętości krwi krążącej - ograniczenie Na, diuretyki • wydłużenie okresu rozkurczu przez zwolnienie HR- B - adrenolityki • operacja- plastyka balonowa, operacja tradycyjna PORÓD: • drogami natury, ze znieczuleniem zewnątrzoponowym, skróceniem II okresu, w osłonie antybiotykowej
NABYTE WADY SERCA Niedomykalność zastawki mitralnej • dobrze tolerowana • duża niedomykalność ze wzrostem ciśnienia końcoworozkurczowego w lewej komorze - ryzyko niewydolności krążenia Leczenie: • lekka postać - objawowe • ciężka - operacja i wymiana zastawki PORÓD: • indywidualnie
NABYTE WADY SERCA Zwężenie lewego ujścia tętniczego • ciasna stenoza przy fizjologicznych zmianach- prowadzi do wzrostu gradientu przez zastawkę- śmiertelność matek 17 % - ciążą jest przeciwwskazana Leczenie: • w szczególnych sytuacjach poszerzenie aorty walwuloplastyką balonową PORÓD: • monitorowanie ciśnienia cewnikiem Swana-Ganza -optymalne ciśnienie końcoworozkurczowe w lewej komorze około 18 mmHg • szybkie nawodnienie po porodzie
WRODZONE WADY SERCA Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej • dobrze tolerowany, jeżeli przeciek jest mały- najczęściej przed 40 rż. Leczenie: • minimum 6 m-cy. po operacji • po operacji traktowana jak zdrowa PORÓD: • drogami natury
WRODZONE WADY SERCA Ubytek w przegrodzie międzykomorowej: • Ryzyko zależy od wielkości ubytku- złe rokowanie wraz z nadciśnieniem płucnym, zaburzeniami rytmu Przetrwały przewód tętniczy: • Ryzyko w przypadku z nadciśnieniem płucnym, zwłaszcza po porodzie - odwrócenie przecieku na prawo-lewy (podać leki kurczące naczynia) Koraktacja aorty: • Bardzo duże ryzyko dla ciąży PORÓD: planowe cięcie cesarskie
WRODZONE WADY SERCA Tetralogia Fallota i zespoły fallotopodobne: • wada bez korekcji - duże ryzyko dla matki i płodu • przy Hc ponad 60%, desaturacji krwi tętniczej poniżej 80%, z nadciśnieniem płucnym Zespól Eisenmengera: • przeciwwskazanie do ciąży, ryzyko zgonu matki około 38-55 % ( ch. zakrzepowo-zatorowa, hypowolemia) duża śmiertelność płodów i duże ryzyko wad wrodzonych Pierwotne nadciśnienie płucne: • przeciwwskazanie do ciąży, ryzyko zgonu matki 38-55 %
CHOROBA WIEŃCOWA Świeży zawał serca: • jeżeli zawał jest rozległy, a stan pacjentki niestabilny- leczenie operacyjne lub angioplastyka • testowanie urokinazy - pojedyncze doniesienia Po zawale serca: • koronarografia • próba wysiłkowa i planowanie ciąży z kardiologiem PORÓD: • cięcie cesarskie u pacjentek z niestabilna chorobą wieńcową • poród drogami natury u pacjentek z choroba stabilną, skrócenie II okresu, pozycja na lewym boku, tlen do oddychania
WSKAZANIA DO LECZENIA OPERAYJNEGO W CHOROBACH SERCA • wymiana zastawki np.: zablokowanej skrzepliną lub ze zmianami bakteryjnymi • śluzak lewego przedsionka • wada mitralna lub ciasna stenoza mitralna z dużymi zmianami i obrzękiem płuc • ostra niedomykalność mitralna z niewydolnością krążenia nie reagującą na leczenie farmakologiczne • rozwarstwienia aorty • pęknięty tętniak zatoki aorty • niektóre przypadki choroby niedokrwiennej serca OPERACJA W KRĄŻENIU POZAUSTROJOWYM: 30% RYZYKO USZKODZENIA LUB ŚMIERCI PŁODU
WSKAZANIA DO PROFILAKTYKI ZAPALENIA WSIERDZIA • Po wszczepieniu sztucznej zastawki serca • Z wywiadem choroby reumatycznej • Z nabytą wadą serca • Z wrodzoną wadą serca • Po przebytym zapaleniu wsierdzia • Z kardiomiopatią przerostową • Z wypadaniem płatka zastawki dwudzielnej • Po operacji korekcyjnej przecieku wewnątrzsercowego z rezydualnym przeciekiem lub bez przecieku, jeśli od operacji minęło mniej niż 6 m-cy. AMPICYLINA 2,0 g & GENTAMYCYNA 1,5 mg/kg mc. NA 3O’ PRZED PORODEM I 8 h PO PORODZIE * VANKOMYCYNA 1,O g PODANA W CIĄGU 1 h & GENTAMYCYNA 1,5 mg/ kg mc. PODANE NA 1 h PRZED PORODEM I PO 8 h PO PORODZIE
jako patologia samoistna- stan potencjalizujący inne patologie w ciąży- 95 % niedobór Fe zwykle z niedoborem kwasu foliowego Niedokrwistości w ciąży 30 % ciężarnych
Zmiany fizjologiczne + • ↑ objętości krwi o około 50% • ↑masy krwinek czerwonych o 18- 25 % FIZOLOGICZNA NIEDOKRWISTOŚĆ CIĘŻARNYCH Rozpoznanie wg WHO • Hb 6,82 mmol/l (11,0 g%) • dolna granica normy dla całej ciąży
Niedokrwistość z niedoboru Fepodział/ przyczyny • zwiększone zapotrzebowanie • zaburzenia wchłaniania • zwiększona utrata ( krwawienia ostre i przewlekłe – 1 ml= 0,5mg Fe) • zaburzenia gospodarki żelazem – choroby zapalne i nowotwory
Rozkład Fe w ustroju 5 g Fe • 80 % - hemoglobina, mioglogina, enzymy oddechowe • 20 % - ferrytyna i hemosyderyna – szpik, wątroba
Metabolizm Fe • dieta ( soja, fasola, szpinak, gruszki, żółtko jaja, mięso, wątroba, nerki) • w żołądku- pH<4 uwalnia się Fe 3+ • w dwunastnicy- kw. askorbinowy, cysteina, glutation- redukcja do Fe 2+ • dyfuzja do k-ek jelita cienkiego Fe 2+ • utlenianie do Fe 3+ i łączenie z transferyną: - pula zapasowa - redukcja do Fe 2+ - pula czynnościowa – hemoglobina, moglobina, enzymy
Gospodarka Fe w ciąży • u płodu 6 x wyższe stężenie Fe niż u matki • transport aktywny przez łożysko • w okresie ciąży każdy ubytek Fe powoduje zubożenie organizmu ciężarnej • krańcowe niedobory – skutki u płodu • płód magazynuje Fe od 36-40 tyg. ciąży- objawy u matki • niedokrwistość u wcześniaków
Niedokrwistości = niedotlenienie Osłabienie działania buforującego – brak buforu Hb – drugi po wodorwęglanowym- niedokrwistość = kwasica
Powikłania niedokrwistości u płodu • poronienia • wady wrodzone • IUGR • zagrażający poród przedwczesny
I trymestr • intensywne podziały komórkowe • niedokrwistość: ↓ liczby i ↓ wielkości komórek zarodka i łożyska Skutki: • zaburzenia implantacji • poronienia • wczesne obumarcia • wady wrodzone
II i III trymestr • zmniejszenie biosyntezy białek • obniżenie parametrów krzepnięcia krwi Skutki: • IUGR • obumarcia wewnątrzmaciczne • przedwczesne oddzielenie się łożyska • porody przedwczesne
Poród przedwczesny w niedokrwistości • niedotlenienie • stres oksydacyjny • wzrost stężenia amin katecholowych • zmniejszenie przepływu przez macicę • wzrost syntezy PGE2 [PORÓD] – synteza katecholamin
Niedokrwistości w okresie porodu • niedotlenienie łożyska • ↓ syntezy E2 • ↓ syntezy białek kurczliwych • ↓ syntezy ATP • ↓ wrażliwości na oksytocynę i adrenalinę ZABURZENIE CZYNNOŚCI SKURCZOWEJ MACICY
Powikłania porodowe w niedokrwistości • ↑ porodów zabiegowych • ↑ odsetka dzieci urodzonych w gorszym stanie • ↑ uszkodzeń okołoporodowych krocza
Powikłania połogu w niedokrwistości • zaburzenia kurczliwości mięśnia • zaburzenia krzepnięcia • nieprawidłowa inwolucja macicy • podatność na zakażenia Skutki: • wydłużenie czasu III ok. • krwotoki i koagulopatie • zapalenie: od błony śluzowej macicy do sepsy
Rozpoznanie • Hb - późny wykładnik, zmniejszenie zapasów, zmniejszenie Fe w surowicy • Er - najlepszy wykładnik wraz z ze zmniejszeniem obj. krwinki • Ferrytyna - Poziom stabilni, przy braku infekcji = zapasy Fe, jej obniżenie jest I lab. wykładnikiem niedoboru Fe - selekcja w I trym. kobiet zagrożonych niedokrwistością niedoborową, < 50 mg/l - wskazanie do suplemęntacji w ciąży, < 12 mg/l - niedokrwistości • ocena szpiku kostnego - zahamowanie wytwarzania erytroblastów i syntezy hemoglobiny, dominacja postaci młodych ( przesunięcie w lewo), zmniejszenie syderoblastów lub ich brak, barwienie na Fe - brak • stężenie Fe w surowicy • całkowita pojemność wiązania żelaza
Leczenie niedokrwistości z niedoboru Fe • dieta bogata w białko zwierzęce i witaminy ( wit. C) • Doustne poddawanie preparatów Fe – 60-80 mg/db • U kobiet ze zmniejszeniem zapasów -120 -240 mg/db (WHO) • Brak efektu – i.m. • KKCz ? • Erytropoetyna ?
Niedokrwistość megaloblastyczna • niedobór kwasu foliowego (częściej) lub wit. B12 ( niezwykle rzadko) • biorą udział w syntezie puryn i piramidyn i kw. nukleinowych - zmniejszona synteza Przyczyny: • dieta (sałata, szpinak, brokuły, szparagi, orzechy ziemne, banany, melony- SWIEŻE) • zaburzenia wchłaniania • wzrost zapotrzebowania – c. wielopłodowa • leki ( phenytoina, barbiturany- wchłanianie i metabolizm) • alkohol etylowy
Niedokrwistość megaloblastycznakwas foliowy • wzrost i podział komórek, zwłaszcza w tk. szybko dzielących się - płód: szpik kostny, nabłonki • niedobór u matki - choroba u dziecka: wady cewy nerwowej, rozszczep podniebienia i górnej wargi, niedokrwistość zwłaszcza u wcześniaków DIETA NIE ZASPOKAJA ZAPOTRZEBOWANIA NA FOLIANY, CZĘSTE ZABURZENIA WCHŁANIANIA • Suplementacja kw. foliowego wg WHO: - - okres prekoncepcyjny – 400 μg - okres przedporodowy - 800μg - okres laktacji – 600 μg U KOBIET PRZYJMUJĄCYCH LEKI P/PADACZKOWE SUPLEMENTACJA DO 1 mg
Niedokrwistość megaloblastycznarozpoznanie • Stężenie w surowicy- mało wiarygodne- wahania dobowe • Ocena folianów w krwince – wolny „obrót” krwinek – ocena zasobów folianów • Poza ciążą makrocytoza – w ciąży ? • Obraz krwi – zatarty przez niedobór Fe – produkcja małych krwinek • BRAK POPRAWY PO LECZENIU Fe • Pewne: badanie szpiku
Niedokrwistość megaloblastycznaleczenie • Kwas foliowy: 5 mg/dobę • leczenie kontynuować klika tygodni po zakończeniu ciąży • przy braku reakcji po podać im • wit. B12: 2-3 mg/dobę RÓŻNICOWANIE Z NIEDOKRWISTOŚCI ADDISONA- BIRMERA: • Niedobór B12 z powodu czynnika wew. IF • zwykle po 40 rz • test Schilinga
Nabyta niedokrwistość hemolityczna • PRZYCZYNY: zakażenia, czynniki chemiczne, fizyczne, toksyczne immunologiczne • p/ciała p/krwinkowe typu: ciepłego IgG (transfer przez łożysko-PŁÓD) i zimnego IgM • TYPY: samoistne, objawowe (białaczka, ziarnica, kolagenozy) • LECZENIE: sterydy, l. immunosupresyjne (azatioprtna, cyklofosfamid), splenektomia- ryzyko obumarcia płodu i porodu przedwczesnego
Wrodzona niedokrwistość hemolityczna • PRZYCZYNY: 20 dziedzicznych defektów enzymatycznych w komórce (DG-6-P- niedobór dehydrogenazy glukozo 6 fosforanowej- gen na X- chore tylko homozygoty) • Heterozygoty powinny unikać: sulfonamidów, l. p/,malaraycznych, pochodnych wit. K, • LECZENIE: KKCz
Niedokrwistość aplastyczna • PRZYZCZNY: chemioterapia, środki ochrony roślin, chloramfenikol • istnieje postać związana z ciążą- ustępuje po porodzie • ROZPOZNANIE: obraz „pustego” szpiku w badaniu biopsyjnym- pancytopenia • Znaczna umieralność matek i noworodków: zakażenia, krwotoki, • LECZENIE: przetoczenie KKCz, KKP, • W ciąży nie dokonuje się przeszczepu szpiku, ani terapi antylimfocytranej