TEMAT PROJEKTU EDUKACYJNEGO:

1. TEMAT PROJEKTU EDUKACYJNEGO: „JAKI JEST STAN ŚRODOWISKA NATURALNEGO W NASZEJ OKOLICY?”

2. Mamy szczęście mieszkać w bardzo urokliwym zakątku Polski, jakim jest niewątpliwie Gmina Dobra. Wydaje się, że tu, w tej spokojnej, dobrzańskiej Dolinie cywilizacja, technika i postęp nie uczyniły w środowisku jeszcze groźnych i widocznych spustoszeń . Chcemy, aby w przyszłości nie zanikła bogata szata roślinna, która zachowała się do dzisiaj, aby zachował się panujący tu obecnie łagodny klimat o cechach podgórskich Będąc w pełni świadomi walorów przyrodniczych naszej miejscowości postanowiliśmy sprawdzić stan środowiska naturalnego w Dobrej, aby się przekonać czy rzeczywiście możemy ze spokojem powiedzieć: „Nasza miejscowość jest pięknym, wolnym od wszelkich zanieczyszczeń skrawkiem Polski”

3. Podejmując się realizacji projektu edukacyjnego postanowiliśmy samodzielnie, za pomocą dostępnych nam metod i środków zbadać jak w rzeczywistości wygląda środowisko naturalne wsi Dobra. O pomoc zwróciliśmy się do p. mgr M. Syktus – nauczyciela biologii, która zgodziła się udzielić nam wskazówek i pomóc nam w tym przedsięwzięciu. Skompletowany zespół „badaczy” to:Michał KozaSzymon Gąsior Marcin SzyrszeńJakub ŻurekKarol Marek Karol Skwarczek

4. Plan naszych działań obejmował:- sprawdzenie czy tereny Dobrej wolne są od dzikich wysypisk śmieci,- zbadanie stanu zanieczyszczenia powietrza najbliższej okolicy dwutlenkiem siarki – wykorzystanie skali porostowej,- próba odpowiedzi na pytanie, czy spalanie paliw kopalnych ma wpływ na odczyn wody deszczowej /badanie odczynu pH wody deszczowej – dwukrotnie: w czasie trwania okresu grzewczego i po okresie grzewczym,- zmierzenie natężenia ruchu drogowego,- zbadanie stanu zanieczyszczenia wody w rzece Łososinka w Dobrej,

5. Dzikie wysypiska śmieci pojawiają się na terenie wsi Dobra jak grzyby po deszczu i w zastraszającym tempie ich przybywa. Są małe i większe, ukryte w zaroślach, nad brzegiem rzeki , potoku, czy w głębi lasu. A najsmutniejsze jest to, że te przepiękne dobrzańskie okolice zaśmiecamy my, jej mieszkańcy. Mimo ustawionych przy domach pojemników na śmieci, ludzie zaprzęgami konnymi, ciągnikami czy na taczkach wywożą tony śmieci do lasu czy nad rzekę. Niepokojąco szybko rośnie liczba dzikich wysypisk śmieci. Lokalizacja znalezionych dzikich wysypisk we wsi Dobra:

6. Dzikie wysypiska które znaleźliśmy Jedno z pierwszych wysypisk, na które natknęliśmy się, obejmuje swoją powierzchni 5,5x7m. Jak widać na zdjęciu, wysypisko zawiera tylko i wyłącznie przeźroczyste folie. Znajduje się ok. 40 metrów na zachód od nowego ogrodzenia cmentarza.

7. Następne dzikie wysypisko liczy około 15 metrów. Nie jest ono przepełnione śmieciami, lecz swobodnie „porozrzucane”. Jak widać na zdjęciu, na wysypisku znaleźliśmy: dywan, rozbite butelki szklane jak i przedmioty plastikowe. Wysypisko to znajduje się pod mostem niedaleko baru „nonameclub”. Wydaje się, iż niektórzy mieszkańcy nie chcąc zapychać swoich przydomowych pojemników na śmieci znaleźli idealne darmowe miejsce na wysypisko.

8. Kolejne wysypisko obejmuje teren o powierzchni 7x4 metrów . Jak widać na zdjęciu, nie jest wcale takie małe, rozciąga się na okoliczne łąki. Na tym wysypisku znaleźliśmy: szklane i plastikowe butelki jak i aluminiowe puszki. Wysypisko to znajduje się ok. 100 metrów na zachód od warsztatu samochodowego, zlokalizowanego nad rzeką „Łososinką”

9. Takich wysypisk, jak na tym zdjęciu, pojawia się na terenie Dobrej coraz więcej. Śmieci porozrzucane pomiędzy drzewami, stanowią bardzo różnorodny asortyment. Przeważają opakowania po środkach czystości stosowanych w gospodarstwach domowych, niedopałki papierosów, szklane i plastikowe butelki, kartony i papiery np. stare, kolorowe gazety, aluminiowe puszki i wiele innych zbędnych w domu przedmiotów.Wysypisko to znajduje się tylko o 500 metrów od szkoły.

10. Wysypisko na które natknęliśmy się na koniec naszych poszukiwań, to wysypisko mające największą powierzchnię spośród wszystkich zlokalizowanych na terenie Dobrej. Ma powierzchnię 8x10 metrów. To zdjęcie pokazuje ¾ tego wysypiska. Na wysypisku tym znajdują się różne odpady jak: kartony, folie plastikowe metalowe i plastikowe części różnych urządzeń i maszyn, metalowe wiadra, papierki po żywności , jak i połamane krzesła . Wysypisko to znajduje się kilkadziesiąt metrów od przystanku autobusowego przed Podłopieniem, na osiedlu „Chochoły”.

11. To tylko śmieci,ale jakie skutki? Śmieci te na pierwszy rzut oka wydają się nieszkodliwe, ale nie możemy do końca przewidzieć, jak niszczycielsko zadziałają na środowisko naturalne. Dzikie wysypiska śmieci są źródłem: • poważnego zanieczyszczenia gleby, • skażenia wód podziemnych i powierzchniowych, w tym często wody pitnej, • zagrożenia pożarowego, • wybuchów epidemii groźnych chorób, • osłabienia kondycji drzew rosnących w pobliżu, • licznych chorób, a często nawet śmierci zwierząt, • samozapłonów biogazów, • emisji CO2, NH4, H2S, • zaburzeń funkcjonowania ekosystemów, • pogorszenia estetyki krajobrazu

12. Zapamiętajmy !!! - Pieluszki jednorazowe rozkładają się ponad 500 lat. - Rzucona w lesie butelka plastikowa rozłoży się w ziemi po 500 latach (a może nigdy?). - Porzucona gazeta potrzebuje od 2 do 12 miesięcy, aby całkowicie się rozłożyć. - Aluminiowa puszka będzie istniała jeszcze po kilku tysiącach lat! - Guzikowa bateria srebrowa (używana np. w zegarkach) może skazić 1 m3 gleby i zatruć 400 litrów wody. - 1 litr zużytego oleju silnikowego wylany do rzeki lub kanalizacji może skazić nawet milion litrów wody!

13. Miejsca badania jakości powietrza za pomocą skali porostowej

14. Porosty składają się z dwóch odrębnych współżyjących ze sobą organizmów: glonu i grzyba. Taka symbioza pozwala porostom rosnąć na nagich skałach, drzewach, płotach, a nawet murach domów.Są bardzo dobrymi wskaźnikami określającymi stopień zanieczyszczenia powietrza, zwłaszcza że mogą rosnąć tam, gdzie dla innych roślin jest zbyt mało gleby lub wody. Skala porostowa zakłada użycie porostów jako wskaźników zanieczyszczenia powietrza tlenkami siarki. Badanie stopnia zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki na podstawie skali porostowej • Na terenie Dobrej nie ma większych zakładów przemysłowych, dlatego chcieliśmy się dowiedzieć, czy możemy mówić o czystym powietrzu w Dobrej • Jednym z prostszych sposobów zbadania stanu powietrza w naszym regionie jest wykorzystanie skali porostowej. • .

15. Do badania wyznaczyliśmy następujące miejsca na terenie Dobrej: Stanowisko nr 1 - las na Łopieniu Stanowisko nr 2 - las na tzw „Dziołach” Stanowisko nr 3 - drzewa nad brzegiem rzeki Łososinka Stanowisko nr 4 – las pod Śnieżnicą Wyniki obserwacji zostały zamieszczone w poniższej tabeli:

16. Na podstawie gatunków porostów wskaźnikowych występujących na poszczególnych stanowiskach na terenie Dobrej stwierdziliśmy występowanie trzech stref porostowych o następujących stopniach zanieczyszczenia Stopień zanieczyszczenia powietrza na przystanku 1, 2, 4 : V - zewnętrzna strefa osłabionej wegetacji – o względnie mało zanieczyszczonym powietrzu. • Porosty na badanym terenie są grupą roślin dość pospolitą. Analizując porosty nadrzewne nie stwierdziłyśmy obszarów bez • porostowych, co świadczy o niezbyt dużym zanieczyszczeniu powietrza. • Najpopularniejszym gatunkiem jest pustułka pęcherzykowata, w większości przypadków rosła na pniach od podstawy po najmłodsze gałązki. Największe skupiska tworzyła na brzozie, lecz głównie w niskich partiach pnia. Na sośnie występowała przeważnie na gałązkach. Stopień zanieczyszczenia powietrza na przystanku 3: IV - Środkowa strefa osłabionej wegetacji – o średnio zanieczyszczonym powietrzu. • Stężenie dwutlenku węgla wynosi: 50 - 70 μg/m3 Mimo małej ilości zanieczyszczeń powietrza, o czym informują nas porosty, nasza miejscowość nie jest wolna od zanieczyszczeń powietrza na co mają niewątpliwie wpływ: 1. intensywny rozwój motoryzacji 2. chemizacja i mechanizacja rolnictwa

17. Oto fotografie porostów, które spotkaliśmy podczas poszukiwań: Chrobotek reniferowy • pustułka pęcherzykowata • złotorost ścienny

18. Oto fotografie porostów, które spotkaliśmy podczas poszukiwań • Chrobotek Mączysty • Mąklik otrębiasty

19. Natężenie ruchu w weekend Droga krajowa - nr 28 246 samochodów przejechało w ciągu pół godziny Droga gminna - Zadziele 14 samochodów przejechało w ciągu pół godziny Droga krajowa nr.28

20. Natężenie ruchu w dzień powszedni Droga krajowa – nr 28 - w ciągu pół godziny przejechało 197samochodów Droga gminna – Zadziele - w ciągu pół godziny przejechało 9 samochodów Zwiększająca się liczba pojazdów na drogach powoduje wzrost zanieczyszczenia powietrza. Dlatego też postanowiliśmy zbadać również natężenie ruchu na drogach Dobrej. Prosta metoda polegała po prostu na liczeniu samochodów przejeżdżających drogą krajową i drogą lokalną, przebiegającymi przez naszą miejscowość. Policzyliśmy przejeżdżające samochody w ciągu 30 minut w dzień powszedni i w weekend. Droga gminna - Zadziele

21. Interpretacja wyników pomiaru natężenia drogowego • Natężenie ruchu drogowego znacznie różni się na drodze gminnej od drogi krajowej. Oznacza to , że powietrze otaczające drogę krajową w Dobrej jest znacznie bardziej zanieczyszczone niż na drodze gminnej w okolicach Zadziela, ponieważ samochody wytwarzają niebezpieczne dla środowiska substancje, które zanieczyszczają powietrze tj.: • tlenek węgla • tlenki azotu • tlenki siarki • węglowodory • ozon

22. Czynniki wpływające na zanieczyszczenie powietrza tlenkiem węgla Palenie traw Palenie opon Dym z kominów

23. Badanie odczynu pH wody deszczowej Badanie „deszczówki odbyło się dwukrotnie: • W czasie trwania okresu grzewczego -1.III.2011r. • Po okresie grzewczym – 11.IV.2011r. Wyniki: Wniosek: Spalanie paliw kopalnych w Dobrej ma wpływ na odczyn pH wody deszczowej. Może to być spowodowane obecnością w atmosferze gazów , które powodują postawanie kwasów tj.: H2SO4, H2SO3, HNO3,HNO2. Dopuszczalna norma w wodzie zdatnej do picia pH wynosi 6,5 - 8,5. „Nasza deszczówka” nadaje się do picia.

24. Badanie stanu czystości wody w rzece Łososinka Rzeka „Łososinka” jest naszym lokalnym skarbem, a uściślając –płynąca w niej woda. Wierzymy, że jest czysta, a jak jest naprawdę? Postanowiliśmy to sprawdzić za pomocą dostępnych nam metod. Zaczęliśmy badać zawartość w wodzie : • Fosforanów (PO4) – wynik : 0 mg/l

25. Azotynów (No3) – wynik: 0 mg/l • Amonu (NH4) – wynik 0,15 mg/l

26. Odczyn pH pobranej próbki wody z rzeki wynosi > 9. Oznacza to, że woda ma odczyn zasadowy. Badanie odczynu pH Badanie twardości wody • Twardość wody z pobranej próbki jest wysoka. • Oznacza to, że woda jest twarda w wysokim stopniu .

27. Podczas badania stanu czystości wody przeprowadzono również inne badania: - Badanie natężenia światła – wynik: 1lux - Badanie temperatury wody w rzece: śr.10,4°C - Wilgotność powietrza: 23,7% - Wilgotność powietrza nad rzeką: 24,8% - Natężenie hałasu na łące; 50dB - Natężenie hałasu nad rzeką: 66,6dB

28. Wniosek • Woda w rzece Łososinka, choć jest zanieczyszczona niewielkimi ilościami amonów i innych związków chemicznych jest zdatna do picia. W rzece tej żyją różne gatunki ryb oraz skorupiaków rzecznych co także świadczy o zdatności wody. W lecie w rzece można się kąpać. • Choć woda w Łososince nie jest idealna, ale jest jedną z czystszych rzek w Polsce.

29. Aktualny stan środowiska przyrodniczego • w miejscowości Dobra • Podsumowując nasze działania należy stwierdzić, że jeżeli chcemy, aby w Dobrej przyszłe pokolenia miały czystą wodę, świeże powietrze i bogactwo roślin i zwierząt, musimy dążyć do podniesienia świadomości ekologicznej naszych mieszkańców Jak jest? • Jak powinno być? Zanieczyszczone głównie tereny nad rzeką i potokami - dzikie wysypiska śmieci. Czyste powietrze-ekologiczne ogrzewanie budynków Średni stan zanieczyszczenia powietrza Zrównoważone formy rozwoju chroniące środowisko Woda w rzece nie zanieczyszczona I klasa czystości Czysta woda w rzece

30. DLACZEGO NIE JEST TAK JAK POWINNO BYĆ ?

31. Środowisko naturalne Dobrej jest jeszcze czyste i zdrowe, ale widoczny brak świadomości ekologicznej wielu mieszkańców, powoduje wiele nieodwracalnych szkód. Zwracamy się więc z apelem do mieszkańców wsi Dobra o zaprzestanie m.in. wypalania roślinności oraz o nie wyrzucanie śmieci, o nie wylewanie nieczystości do wód płynących przez naszą miejscowość.Uważamy, że każdy z nas powinien podejmować działania na miarę swoich możliwości. Jeżeli będziemy się starać, to nasza Dobra długo jeszcze będzie oazą ciszy, spokoju i ostoją dla świata przyrody. Róbmy wszystko, aby kiedyś w przyszłości móc z satysfakcją stwierdzić, że to również dzięki nam, możemy cieszyć się śpiewem ptaków, zielenią łąk, pól i lasów oraz czystością wód na naszej dobrzańskiej ziemi. Wszyscy mieszkańcy musza zadbać o czystość naszej dobrzańskiej ziemi. • DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ