Tradycje i zwyczaje Bożego Narodzenia

1. Tradycje i zwyczaje Bożego Narodzenia

2. Adwent: • podczas tych czterech tygodni ludzie modlili się częściej niż zwykle, uczestniczyli w nabożeństwach adwentowych odprawianych przed świtem (tzw. roratach), nie organizowali hucznych zabaw i wesel.

3. ADWENT – czas oczekiwania na przyjście Zbawiciela

4. W każdą niedzielę Adwentu w kościołach zapalane są kolejne świece.

5. Roraty: • Msza ku czci Najświętszej Maryi Panny znana była w Kościele katolickim już w XIII w. • Dawniej we mszy uczestniczyły przede wszystkim dzieci i ich matki. Najmłodsi przychodzili ze świecami (albo lampkami) przygotowanymi przez ojców.

6. Boże narodzenie: • w tradycji chrześcijańskiej to święto upamiętniające narodziny Jezusa Chrystusa. Jest to liturgiczne święto stałe, przypadające na 25 grudnia (wg kalendarza gregoriańskiego). Boże Narodzenie poprzedzone jest okresem trzytygodniowego oczekiwania (dokładnie czterech niedziel), zwanego adwentem.

7. Zwyczaje: • W niektórych Kościołach chrześcijańskich święta Bożego Narodzenia zaczynają się od dnia poprzedzającego rocznicę narodzin Jezusa - Wigilii (wieczór 24 grudnia). W dniu tym tradycją w Polsce jest post jakościowy (bezmięsny, w pewnych regionach kraju jest to post ścisły). Punktem kulminacyjnym dnia jest uroczysta kolacja, do której tradycja nakazywała zasiadać po pojawieniu się na niebie pierwszej gwiazdki, na pamiątkę gwiazdy prowadzącej Trzech Króli do stajenki. • Polska literatura kulinarna podaje, że liczba gości w czasie wieczerzy wigilijnej powinna być parzysta (plus jeden talerz dla niespodziewanych przybyszów). Natomiast nie ma zgodności co do liczby potraw: według niektórych źródeł powinna ona wynosić 12. • O północy w kościołach rzymskokatolickich rozpoczyna się uroczysta msza zwana Pasterką. Następny dzień (25 grudnia) jest nazywany Bożym Narodzeniem, a 26 grudnia to w Polsce drugi dzień świąt obchodzony na pamiątkę św. Szczepana, pierwszego męczennika za wiarę chrześcijańską.

8. Tradycje Bożego Narodzenia: • opłatek • kolędy • choinka • szopka bożonarodzeniowa • prezenty • postać obdarowująca dzieci i dorosłych prezentami: zazwyczaj rolę tę pełni fikcyjny święty Mikołaj (którego pierwowzorem była jednak autentyczna postać) • pierwsza gwiazdka • jasełka • kolędnicy

9. Dziś nie wyobrażamy sobie świąt bez pięknie przystrojonej choinki.

10. Snopy zboża: • Snopki, a także słomę i siano umieszczano zarówno w chłopskich chałupach, dworach szlacheckich, jak i w magnackich pałacach. Snopy, najczęściej cztery: z żyta, owsa, pszenicy i jęczmienia, stawiano w kątach izby. Wnosząc je do wnętrza, gospodarz składał życzenia „na szczęście”, „na urodzaj i dobrobyt” itp. Teraz tego zwyczaju się praktycznie nie spotyka.

11. Opłatek wigilijny jest symbolem pojednania i przebaczenia. Łamanie się opłatkiem na początku wieczerzy wigilijnej wyraża chęć bycia razem, życia w zgodzie.

12. Tradycja nakazuje rozpocząć kolację wigilijną w momencie, gdy na niebie pojawi się pierwsza gwiazdka.

13. Przykładowe potrawy wigilijne: • Barszcz z uszkami • Karp • Pierogi z kapustą i grzybami • Kutia • Kompot z suszu • Kluski z makiem • Ryba po grecku

14. Stół wigilijny bogaty w różnorodne potrawy.

15. Postać, na którą czekają wszystkie dzieci.

16. Z okazji świąt Bożego Narodzenia bliscy wymieniają się upominkami. Zazwyczaj podkładamy je pod choinkę dla potrzymania tradycji. Dorośli robią tak również ze względu na dzieci, które tak długo wyczekują na Świętego Mikołaja.

17. Pasterka • uroczysta Msza święta odprawiana o północy z 24 na 25 grudnia, pierwsza w Boże Narodzenie. Pasterka upamiętnia oczekiwanie i modlitwę pasterzy zmierzających do Betlejem. W Polsce jest jedną z najważniejszych świątecznych tradycji. • Udział w tej szczególnej Eucharystii całych rodzin jest najważniejszym elementem świętowania dnia przyjścia Jezusa na świat.

18. W wielu kościołach jest też zwyczaj dzielenia się opłatkiem.

19. Kolędy: • Kolędy śpiewane są w Polsce powszechnie i przez wszystkie stany. Teksty kolęd pisali najwięksi polscy poeci, a kompozytorzy tworzyli muzykę do nich. Kolędy związane są również z rodzimą twórczością ludową. Nie ograniczały się tylko do roli pieśni religijnej, obrzędowej. W pewnych okresach historycznych stały się pieśniami patriotycznymi, symbolizowały polskość.

20. Najpiękniejsze polskie kolędy: • Anioł pasterzom mówił • Bóg się rodzi • Cicha noc • Dzisiaj w Betlejem • Gdy się Chrystus rodzi • Lulajże, Jezuniu • Narodził się nam Zbawiciel • Nie było miejsca dla Ciebie • Oj, maluśki, maluśki • Pójdźmy wszyscy do stajenki • Przybieżeli do Betlejem • Triumfy Króla Niebieskiego • Wśród nocnej ciszy • W żłobie leży

21. Szopka bożonarodzeniowa

22. Jasełka: • Wystawiano je dawniej w kościołach przyklasztornych w okresie Bożego Narodzenia do Matki Boskiej Gromnicznej (2 lutego). Według tradycji kościelnej, pierwsze jasełka, za zgodą papieża, wystawił św. Franciszek z Asyżu.

23. Jasełka

24. Kolędnicy: • w tradycji polskiej przebierańcy, którzy w okresie bożonarodzeniowym, chodzili po wsiach od domu do domu z życzeniami pomyślności w Nowym Roku. Zwyczaj (zachowany jeszcze obecnie w niektórych regionach) obchodzony był od Wigilii (lub drugiego dnia świąt) do Trzech Króli, a zdarzało się, że dodatkowo w ostatki (zapusty).

25. W zamian za życzenia, przyjmowane jako pomyślna wróżba urodzaju i powodzenia, gospodarze obdarowywali przebierańców świątecznymi smakołykami lub wykupywali się drobnymi datkami.

26. Święta Bożego Narodzenia to szczególny czas. Wspominamy narodzenie Bożego Dzieciątka, jest to czas radości, przebaczenia, odpoczynku, spotkań z bliskimi i rodziną. Każdy z nas wyczekuje na Pierwszą Gwiazdkę, by móc zasiąść do wspólnego wigilijnego stołu. Całą rodziną udajemy się na Pasterkę, śpiewamy kolędy.

27. Wykonała: Iza Chludzińska II b