Kontrole agencji zatrudnienia prowadzone w 2013 r.

1. Wyniki kontroli agencji zatrudnienia z terenu województwa pomorskiegoprzeprowadzonych przez OIP Gdańsk w zakresie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz legalności zatrudniania cudzoziemców

2. Kontrole agencji zatrudnienia prowadzone w 2013 r. • Kontrole Państwowej Inspekcji Pracy prowadzone są w agencjach zatrudnienia celem ustalenia skali zjawiska naruszania przez te podmioty przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz usuwania występujących nieprawidłowości. • Należy zwrócić uwagę na kontrole w szerszym zakresie – przestrzeganie przepisów ustawy o pracy tymczasowej oraz legalności zatrudnienia cudzoziemców.

3. Agencje przeznaczone do kontroli • Z reguły kontrolami są objęte agencje zatrudnienia zarejestrowane w danym województwie, nie kontrolowane w latach ubiegłych (około 10% ogółu planowanych kontroli w danym roku kalendarzowym). • Ponadto kontrole w 2013 r. prowadzone są w tych agencjach zatrudnienia, w których podczas kontroli w latach 2007 – 2012 stwierdzono naruszenia przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

4. W 2013 r. kontrola w zakresie niniejszego tematu prowadzone są obligatoryjnie w ramach kontroli, podczas których inspektor pracy rozpatruje zasadność skarg (pracowników lub osób korzystających z usług agencji), związanych z funkcjonowaniem agencji zatrudnienia oraz w podmiotach, w stosunku do których istnieje uzasadnione podejrzenie występowania nieprawidłowości (np. wnioski i powiadomienia z innych organów, informacje publikowane w mediach oraz informacje własne).

5. W 2012 r. - agencje

6. Cudzoziemcy - ogółem • W okresie od 1 stycznia 2012r. do 31 grudnia 2012r. przeprowadzono 126 kontroli, dotyczących legalności zatrudnienia i wykonywania pracy przez cudzoziemców u 112 przedsiębiorców. • Kontrolom tym poddano podmioty, w których świadczyło pracę łącznie 838 cudzoziemców, w tym 647 cudzoziemców aktualnie wykonujących pracę. Należy zauważyć, iż w grupie kontrolowanych uwzględniono 269 cudzoziemców pracujących na podstawie oświadczenia pracodawcy o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi oraz 303 cudzoziemców, od których było wymagane zezwolenie na pracę na terytorium RP, w tym 91 cudzoziemców delegowanych do pracy na terytorium RP przez pracodawcę zagranicznego.

7. MONITORING OGŁOSZEŃ Ponadto jest prowadzony wzmożony monitoring ogłoszeń ukazujących się w mediach pod kątem wykrywania agencji działających bez wymaganych certyfikatów, zamieszczających kryteria dyskryminacyjne w ogłoszeniach lub naruszających inne zasady zawarte w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (dotyczące w szczególności: oznaczania ofert, pobierania opłat, zawierania pisemnych umów w przypadku kierowania osób do pracy za granicą itd.). W 2012r. liczba agencji wykrytych bez certyfikatu – 8!!!

8. AGENCJE OBEJMOWANE KONTROLĄ2012r. i 2013r. Niezależnie od powyższego, do kontroli typowane są przede wszystkim agencje nowo zarejestrowane, a także agencje, które prowadzą działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług: • pośrednictwa do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych, w tym kierowania osób do pracy na statkach u zagranicznych armatorów, • pośrednictwa pracy wykonywanego na rzecz cudzoziemców (rekrutacja obcokrajowców do pracy w Polsce),

9. pracy tymczasowej, a w szczególności: - agencje powierzające wykonywanie pracy cudzoziemcom w ramach pracy tymczasowej – zarówno na podstawie umów o pracę, jak i umów cywilnoprawnych, • agencje, które kierują osoby zatrudnione w ramach pracy tymczasowej do pracy za granicą. Niestety w 2012r. problemem były wydawane zezwolenia i oświadczenia dla cudzoziemców.

10. Zakres kontroli • W ramach kontroli badane są wszystkie zagadnienia wyszczególnione w karcie „Przestrzeganie przez agencje zatrudnienia przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy”, chyba że dane zagadnienie nie dotyczy kontrolowanej agencji (karta jest tylko do użytku wewnętrznego PIP) . • Zagadnienia objęte kontrolą: • dopełnienie wymogów rejestracyjnych; • przestrzeganie zasad prowadzenia agencji zatrudnienia; • przestrzeganie zakazu dyskryminacji; • dopełnienie obowiązków informacyjnych; • opłacanie składek na Fundusz Pracy.

11. Dopełnienie wymogów rejestracyjnych • Prowadzenie agencji zatrudnienia wymaga uzyskania wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia. • Obowiązek złożenia do marszałka województwa zawiadomienia określonego w art. 19 i ust. 1 ustawy przez przedsiębiorców zagranicznych posiadających uprawnienia i prowadzących zgodnie z prawem działalność w zakresie pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego lub pracy tymczasowej na terytorium państwa członkowskiego UE/EOG oraz państw, które mogą korzystać z swobody świadczenia usług na podstawie umów zawartych przez te państwa ze WE i jej państwami członkowskimi i zamierzających świadczyć te same usługi na terytorium RP • W 2012r. wykryto 8 agencji zatrudnienia działających bez certyfikatu.

12. Spełnianie przez agencję zatrudnienia wymogów w zakresie warunków lokalowych i wyposażenia technicznego Kontroli spełniania przez agencję zatrudnienia wymogów w zakresie warunków lokalowych i wyposażenia technicznego dokonuje się przez oględziny obiektów, pomieszczeń oraz urządzeń. Zaznaczyć należy, że agencja powinna posiadać lokal przeznaczony na biuro agencji zatrudnienia, zapewniający poufność prowadzonych rozmów, a także wyposażenie w podstawowy sprzęt techniczny umożliwiający prowadzenie działalności agencji zatrudnienia. W odniesieniu do lat poprzednich sytuacja się poprawiła w tym zakresie.

13. Spełnianie wymogów w zakresie kwalifikacji personelu obsługującego osoby korzystające z usług agencji zatrudnienia, czyli: dla obsługi osób korzystających z usług w zakresie: • a) doradztwa personalnego i poradnictwa zawodowego – agencja zapewnia osoby z wykształceniem wyższym, których program studiów obejmował przygotowanie w zakresie doradztwa personalnego lub poradnictwa zawodowego albo osoby z wykształceniem wyższym, które posiadają co najmniej roczne doświadczenie zawodowe w pracy na stanowisku doradcy personalnego lub zawodowego w publicznych służbach zatrudnienia lub agencjach zatrudnienia, • b) pośrednictwa pracy oraz pracy tymczasowej – agencja zapewnia osoby z wykształceniem co najmniej średnim. Zdarzające się przypadki wykazują, że osoby prowadzące agencję nie mają świadomości wymagań na nich ciążących.

14. Przestrzeganie zasad prowadzenia agencji zatrudnienia – inne kontrolowane zagadnienia • Przestrzeganie zakazu pobierania dodatkowych opłat, innych niż wymienione w art. 85 ust. 2 pkt 7 ustawy. Niestety nadal zdarzają się takie przypadki. • Podawanie w dokumentach, ogłoszeniach i ofertach numeru wpisu do rejestru agencji zatrudnienia. Zasadą jest, że agencje w ogłoszeniach i ofertach podają numer, jednakże brak go w dokumentach. • Oznaczanie przez agencje zatrudnienia ofert pracy do wykonywania pracy tymczasowej jako „oferty pracy tymczasowej” Zdarzyły się takie przypadki.

15. Szczegółowe wymagania dotyczące kierowania do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych za pośrednictwem agencji zatrudnienia • Zawieranie przez agencję zatrudnienia pisemnej umowy z osobami kierowanymi do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych • Zawieranie przez agencję zatrudnienia pisemnej umowy z pracodawcą zagranicznym, do którego zamierza kierować osoby do pracy za granicą • Informowanie przez agencję zatrudnienia osób kierowanych do pracy za granicą o zaliczaniu udokumentowanych okresów zatrudnienia za granicą u pracodawców zagranicznych do okresów pracy w RP, w zakresie uprawnień pracowniczych

16. Ważne- • W tym zakresie sytuacja uległa polepszeniu, w odniesieniu do lat poprzednich, jednakże zdarzają się jeszcze przypadki naruszeń.

17. KONTROLA PRZESTRZEGANIA ZAKAZU DYSKRYMINACJI • W trakcie kontroli przestrzegania zakazu dyskryminacji inspektor pracy bada treść ogłoszeń o pracę i innych dokumentów, pod kątem zamieszczania w nich kryteriów dyskryminujących. Przy kontroli tego problemu opiera się również na zeznaniach osoby, której agencja odmówiła poszukiwania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej (o ile będzie można taką osobę ustalić), ewentualnie na zeznaniach osób obecnych w trakcie rekrutacji. • Inspektor pracy może też przesłuchać osobę reprezentującą agencję. Dowodem w sprawie mogą być także dokumenty (np. informacja skierowana do osoby ubiegającej się o pracę, zawierająca przyczynę odmowy poszukiwania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej).

18. Dopełnienie obowiązków informacyjnych • Przestrzeganie obowiązku przedstawiania marszałkowi województwa corocznych informacji o działalności agencji zatrudnienia • Przestrzeganie obowiązku informowania marszałka województwa o zmianie danych objętych wnioskiem o wpis do rejestru lub o zaprzestaniu działalności

19. Opłacanie składek na Fundusz Pracy Kontrolę obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy inspektor pracy rozpoczyna od wytypowania osób, w stosunku do których sprawdzana będzie realizacja tego obowiązku. Kontroli w tym zakresie podlega: • zgłaszanie do ZUS wymaganych i prawdziwych danych mających wpływ na wymiar składek na Fundusz Pracy, • opłacanie comiesięcznych składek na Fundusz Pracy, • terminowość opłacania składek na Fundusz Pracy.

20. Kontrola polega na: • sprawdzeniu dokumentów i informacji otrzymanych od podmiotu kontrolowanego (zawarte umowy, w tym umowy o pracę i umowy cywilnoprawne, listy obecności, listy płac, dokumenty zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego, deklaracje rozliczeniowe ZUS, dowody wpłat składek na Fundusz Pracy), • weryfikacji powyższych dokumentów i informacji z informacjami uzyskanymi przez inspektora pracy w wyniku: sprawdzenia tożsamości i charakteru pobytu osób wykonujących pracę lub przebywających na terenie podmiotu kontrolowanego oraz analizy złożonych oświadczeń w sprawie legalności zatrudnienia lub prowadzenia innej działalności zarobkowej i/lub protokołów przesłuchań świadków, informacji zawartych w skargach itp.

21. Powiadamianie Marszałka Województwa Okręgowy inspektor pracy powiadamia marszałka właściwego województwa o naruszeniu warunków prowadzenia agencji zatrudnienia określonych w przepisach o promocji zatrudnieniai instytucjach rynku pracy (w 2012r. było 14 powiadomień), w szczególności o: • naruszeniu przez agencję warunków prowadzenia agencji zatrudnienia, o których mowa w art. 19c ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (zakaz dyskryminacji), w art. 19d (zakaz pobierania opłat innych niż określone w art. 85 ust. 2 pkt 7) oraz w art. 85 ust. 2-5 (zasady świadczenia usług w zakresie kierowania do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych);

22. nieusunięciu przez podmiot, w wyznaczonym terminie, naruszeń warunków prowadzenia agencji zatrudnienia określonych w art. 19a (warunki lokalowe, wyposażenie techniczne, kwalifikacje personelu), w art. 19 e-f (obowiązki informacyjne wobec marszałka województwa) oraz w art. 19g (obowiązek podawania w dokumentach, ogłoszeniach i ofertach numeru wpisu do rejestru agencji oraz oznaczania ofert pracy tymczasowej); • przekazaniu marszałkowi województwa informacji, o których mowa w art. 19e pkt 1 i art. 19f, niezgodnych ze stanem faktycznym.

23. Inspektor pracy- po stwierdzeniu przypadków naruszenia warunków prowadzenia agencji zatrudnienia określonych w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, inspektor pracy stosuje odpowiednie środki prawne, w szczególności: • wystąpienie do kontrolowanej agencji, • wniosek o ukaranie do sądu za wykroczenia z art. 121 ust. 1 – 3 i 6 oraz art. 122 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

24. Ważne- • W trakcie kontroli prowadzonej przez inspektora pracy należy pamiętać, iż agencja zatrudnienia może być również przedsiębiorcą, który uzyskał status pracodawcy i wtedy zakres przedmiotowy może być rozszerzony o zagadnienia z zakresu prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy. • W tym przypadku inspektor pracy może stosować środki prawne posiadane w ramach kompetencji oraz postępowanie w sprawach o wykroczenia na podstawie innych przepisów.

25. Dziękuję za uwagę PIP OIP Gdańsk Starszy Inspektor Pracy Izabela Struczyńska Tel. 58-34-00-930