Stefania Sempołowska

1. „REWOLUCJONISTKA Z TEMPERAMENTU, TRADYCJONALISTKA Z UPODOBANIA” Stefania Sempołowska

2. ur. 1. października 1869 we wsi Polonisz w woj. Wielkopolskim • zm. 31. stycznia 1944 w Warszawie • Przede wszystkim nauczycielka • Działaczka oświatowa • Publicystka • Pisarka • Koordynatorka działań mających na celu pomoc więźniom politycznym ta terenie kraju • Opozycjonistka wobec władz Carskich WSTĘPNE INFORMACJE DOTYCZĄCE STEFANII SEMPOŁOWSKIEJ

3. Pierwsze lata spędzone w majątku rodziców we wsi Polonisz koło Kostrzynia • Rodzice: Maria i Stefan Sempołowscy • Rodzeństwo: Franciszek, Halina i Stanisława • Wczesna śmierć ojca, bankructwo rodziny DZIECIŃSTWO cz. 1

4. Przeprowadzka do babki Stefanii do majątku Lalewiczów, który znajdował się najprawdopodobniej we wsi Wyszki w powiecie jarocińskim. Wpływ wychowania ekscentrycznej babci- Emilii Lalewiczowej na charakter wnuczki „radość, przyjemność, zabawę, ciekawe opowiadania hojną ręką rzucała wokoło siebie” Bankructwo majątku Lalewiczów Dzieciństwo cz. 2

5. Ul. Świętokrzyska w warszawie • 1878r. Przeprowadzka Marii Sempołowskiej z trzema córkami do Warszawy • Praca matki przy wyrobie sztucznych kwiatów • Cotygodniowe spacery po stolicy rozbudzające miłość Stefanii do Warszawy • Ciężka praca Stefanii, pomoc matce w pracy i w gospodarstwie domowym • Studiowanie poezji romantycznej w każdą sobotę w mieszkaniu Władysława Skłodowskiego z przyjaciółkami Stefanii DZIECIŃSTWO cz. 3

6. 1878-1885r. Nauka w szkole Jadwigi Papi, dalekiej Krewnej Sempołowskiej • Szkoła neohumanistyczna ze zredukowanym programem historii, geografii i literatury rosyjskiej • Nieduże grupy uczennic tworzące klasy • Brak podręczników, w zamian obszerne notatki opracowywane z wykładowcami • Samokształcenie • Samorealizacja • Opowiadania nauczyciela Grabińskiego o F. Płaskowickiej • Wyjazdy z Jadwigą Papi do cytadeli w ramach pomocy więźniom • Bezpłatna praca w szkole Leonii Rudzkiej • 1887 r. – Egzamin nauczycielski w I Męskim Gimnazjum EDUKACJA cz. 1Tajna żeńska szkoła średnia Jadwigi Papi

7. Jadwiga Papi- dyrektorka, prawdopodobnie nauczycielka języka polskiego, pedagog • J. K. Potocki- nauczyciel fizyki i matematyki • W. Grabiński- nauczyciel chemii • W. Smoleński- nauczyciel historii • J. W. Dawid- pedagog • S. Kramsztyk- nauczyciel biologii • T. Gagotnicki- nauczyciel nauk społecznych • K. Alchimowicz- nauczyciel malarstwa Nauczyciele w szkole Jadwigi papi

8. 1883r – Powstaje nielegalna szkoła wyższa dla kobiet • Założycielka: Jadwiga Szczawińska • Brak stałej lokalizacji • Grupy kilku, kilkunastu osobowe • Opłata miesięczna za przedmiot- 2-4 ruble • Liczne odczyty zapewniające uczelni stały dochód • Przez pewien okres S. Sempołowska sama prowadziła Uniwersytet Latający UNIWERSYTET LATAJĄCY (UNIWERSYTET BABSKI)

9. J. W. Dawid- psychologia i pedagogika • W. Smoleński-historyk • P. Chmielowski- literatura polska i powszechna • B. Chlebowski- literatura polska i powszechna • L. Krzywicki- socjologia • A. Mahrburg- filozofia i psychologia • W. Nałkowski- geografia • Z. Poznańska- Daszyńska- ekonomia polityczna i historia doktryn ekonomicznych • J. Nussbaum- anatomia i fizjologia • W. M. Kozłowski- historia filozofii Wykładowcy uniwersytetu latającego

10. 1885- 1895 r. Bezpłatna nauka w szkole Leonii Rudzkiej • 1885- 1887 Nauka domowa w rodzinie Kronenbergów • Wstąpienie do Ligi Narodowej • Praca w Warszawskim Kole Oświaty Ludowej (Kobiece Koło Oświaty Ludowej) • Działaczka wydziału Czytelń Bezpłatnych Warszawskiego Tow. Dobroczynności • XII 1899- I 1900r. pierwsze aresztowanie • 1900r- jedna z inicjatorów otwarcia szkoły rolniczej w Pszczelinie • Organizacja małych kompletów bibliotecznych, bezalkoholowe gospody • 1900- 1902r. Udział w kursach samokształceniowych dla młodych nauczycieli (S. Sempołowska jednym z głównych wykładowców) • Koniec 1902r. Kolejne aresztowanie • Grudzień 1903r. Wydalenia S. Sempołowskiej z granic Cesarstwa Rosyjskiego Początki działalności oświatowej S. Sempołowskiej

11. Zajęcia w mieszkaniu S. Sempołowskiej • Konspiracyjna działalność tajnej szkoły • Specyficzny program nauczania (wysoki poziom przedmiotów ścisłych; rozszerzony materiał języka polskiego, historii i geografii polski; okrojony materiał przedmiotów obowiązkowych w szkoła zrusyfikowanych) • Zlikwidowanie ławek i katedr- uczniowie i wykładowcy prowadzący dyskusję przy wspólnym stole • Zajęcia w plenerze, wycieczki, zajęcia aktorskie • Zwrócenie uwagi na uczuciowe zaangażowanie uczennic w naukę, przeżycie • Samorozwój, działalność wychowawcza, poznawcza i samowychowawcza uczennic (zadania domowe uczennic w których miały organizować zajęcia dla dzieci nieuczących się, w ramach możliwości organizować tajne nauczanie w czasie wolnym) • Szkoła bezwyznaniowa PRYWATNA PENSJA Stefanii Sempołowskiej w latach 1895-1902

12. S. Sempołowska- j. polski, historia (klasy młodsze) geografia (klasy starsze) • A. Bem- j. polski • W. Skłodowski- matematyka • L. Pytlińska- deklamacja • T. Męczkowska- fizyka • H. Skłodowska- Szalayowa • N. Jełowicka- Samotyhowa • W. Hubertakówna • H. Goldszmit (Janusz Korczak) Nauczyciele w tajnej szkole stefanii Sempołowskiej

13. Praca oświatowa na terenie Galicji w latach 1903-1905 • Różnica w ustroju i warunkach społeczno-gospodarczych między Krakowem a Warszawą • Współpraca z Kazimierą i Odonem Bujwidami oraz postępową młodzieżą krakowską • Praca w I gimnazjum żeńskim w Krakowie • Liczne wykłady w Uniwersytecie Ludowym im. Adama Mickiewicza • Wykłady w prowincji Krakowa z ramienia Uniwersytetu Ludowego • Ataki na system oświaty na terenie Galicji w licznych artykułach drukowanych w czasopismach „Krytyka” i „Naprzód” • Częściowy udział w strajku szkolnym w Królestwie • IV 1905r. Usunięcie S. Sempołowskiej z grona pedagogicznego I gimnazjum w Krakowie • Nielegalny powrót do Warszawy latem 1905 roku

14. Praca w prywatnych pensjach jako nauczycielka geografii i języka polskiego. • Poparcie dla strajku szkolnego. • Koło Wychowawców • 1906-1908 Towarzystwo Kursów dla Analfabetów Dorosłych • 1905-1909 Koło Obrońców w Sprawach Politycznych (Stanisław Patek) • 1905- 1909 Prelegentka na Uniwersytecie dla Wszystkich • 1X1905 Polski Związek Ludowy  Związek Nauczycieli Ludowych • Polski Związek Nauczycielski • Towarzystwo Higieniczne  Wydział Wychowawczy (ogrody dziecięce, wychowanie fizyczne, pedagogika dla rodziców) • Towarzystwo Kultury Polskiej • Towarzystwo Szerzenia Wiedzy Handlowej i Przemysłowej • 1908r. Kongres Wychowania Moralnego w Londynie • 23IX1908- Aresztowanie w z kilkoma członkami Uniwersytetu dla Wszystkich • 1909r. Towarzystwo Pomocy Uwolnionym z Więzień • 4II1911 Kolejne aresztowanie • „Nowe Tory” • „Z Bliska i z daleka” z dodatkiem „W Słońcu” Działalność s. Sempołowskiej w latach 1905- 1914

15. Stworzenie Biura Porad dla Uchodźców • Założenie schroniska dla nauczycieli przybywających do Warszawy • Rezygnacja z pomocy pieniężnej dla nauczycieli od rosyjskiego Towarzystwa Ekonomicznego • 9XI1915 wraz z Tadeuszem Rechniewskim zakłada Uniwersytet Ludowy (wystawy, wykłady, wycieczki) • W kraju następują próby stworzenia jednolitego systemu edukacji. • VIII1915 Towarzystwo Wzajemnej Pomocy Nauczycieli Szkół Początkujących (PZN + SNP) • 1916 Komisja Kursów Wakacyjnych • Zrzeszenie Nauczycielstwa Polskich Szkół Początkowych • 28-30XII1916 Pierwszy Zjazd Delegatów w Radomiu Postulaty Sempołowskiej: • Podniesienie poziomu kształcenia nauczycieli • Upaństwowienie szkół (szkoły dla wszystkich) • Zmiany w szkolnictwie przeprowadzane tylko po konsultacjach ze środowiskiem nauczycielskim (samorządy szkolne) • Ujednolicenie systemu szkolnego (szkoły powszechne i średnie) • Krytyka projektu ustroju szkolnictwa • Obrona aresztowanych działaczy POW • Wykładała historię Polski w szkole plebiscytowej zorganizowanej dla działaczy ze śląska z ramienia PPS I Wojna Światowa(1914-1918)

16. Nauczycielka geografii w prywatnych szkołach z wykładowym językiem polskim dla młodzieży żydowskiej (szkoła Zofii Kaleckiej) • Wykłady z nauki o Polsce w szkole Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych • 1919-1920 Praca w Wyższym Studium Pedagogicznym Wolnej Wszechnicy Polskiej • Brak poparcia ze strony miasta Warszawy dla pracy S. Sempołowskiej w Seminarium Pedagogicznym • Praca w Państwowych Kursach Nauczycielskich (nauka po Polsce współczesnej, literatura dziecięca) • 1919-1924 Współpraca z Uniwersytetem Ludowym • VIII1919 Praca w zarządzie Zrzeszenia Nauczycielstwa Polskich Szkół Początkowych • Brak przynależności do partii oraz często skrajny krytycyzm wobec ówczesnej oświaty uniemożliwia pracę w większości szkół publicznych oraz odsuwa S. Sempołowską od działalności oświatowej • IV1920-VI1937 (z przerwami) Przedstawicielka Rosyjskiego Czerwonego Krzyża- Opieka nad sowieckimi więźniami i jeńcami w Polsce, koordynacja procesu repatriacji między Polską a ZSRR • Prywatna opieka nad więźniami politycznymi w Polsce, która była możliwa dzięki autorytetowi i znajomościom (jako jedyna wystąpiła o ułaskawienie E. Niewiadomskiego) • Przeciwniczka kary śmierci w Polsce, poddała głośnej krytyce polskie więziennictwo okresu międzywojennego • Współpraca polityczna z KPP, liczne kontrowersje związane z działalnością S. Sempołowskiej • 15XII1938 otwarcie powązkowskiego oddziału Biblioteki Publicznej im. B. Hirszfelda Działalność S. Sempołowskiej w Latach 1919-1939

17. Początki II Wojny Światowej- udzielanie pomocy żołnierzom walczącym i więźniom komunistycznym • Liczne przeprowadzki • S. Sempołowska przez pewien czas ukrywała się przed Gestapo • Pomoc warszawskim Żydom (ukrywanie, załatwianie mieszkań i aryjskich dokumentów) • 31 I 1944 S. Sempołowska umiera. Zostaje pochowana na warszawskich Powązkach Lata 1939-1944

18. Zbiór zadań arytmetycznych. Liczby całkowite (W-wa,1895, S. Sempołowska i M. Dzierżanowska) • Zbiorek powiastek, opowiadań, wierszyków i ćwiczeń dla dzieci od lat 7 do 9 (W-wa, 1897, S. Sempołowska i Julia Unszlicht-Bernsteinowa) • Poradnik dla czytających książki (1901) • Liczne artykuły w Naprzód i Krytyce • Niedola młodzieży w szkole galicyjskiej Broszura • Artykuły w dwutygodniku Nowe Tory • Dla przyszłości. Czytanie dla młodzieży i dla dorosłych Trzytomowy zbiór • Przewodnik po Powązkach (1915) • Cykl artykułów Z dna nędzy drukowanych w Prawdzie • Wydawanie ilustrowanego dwutygodnika dla młodzieży Z bliska i z daleka z dodatkiem dla dzieci pt. W słońcu • Artykuły w Głosie nauczycielskim i Robotniku • Czytanki W szkole i w domu 16 zeszytów • Podręcznik do nauki o Warszawie • Warszawa wczoraj i dziś • Do bieguna północnego Broszura • Na ratunek Powieść PUBLIKACJE STEFANII SEMPOŁOWSKIEJ

19. Niezwykła • Kontrowersyjna • Indywidualistka • Od śmierci Ludwika Hirszfelda- pierwszej miłości zawsze nosiła czarne suknie z trenem, poruszała się tylko dorożką • Policja rosyjska mówiła na nią „Markiza”, uczniowie „Piękna Czarna Pani” • Kobieta o „posągowej urodzie” STEFANIA SEMPOŁOWSKA W OCZACH INNYCH

20. J. Klemensiewiczowa: Była wesoła i pełna życia, wrażliwa na wszystko, co się dookoła niej działo, miała szerokie zainteresowania dla nauki poezji i piękna.(…) Nie znosiła konwenansów towarzyskich, nie dbała o to „co ludzie powiedzą” i zachowywała się jak na owe czasy swobodnie, z prostotą i serdecznością. • A. Pragier: Rosła jak Junona, niepospolicie piękna [...] wyglądała jak królowa z portretu flamandzkiego, z domieszką prerafaelickiego uroku Burne-Jonesa, romantyzmu Grottgera, a po trosze i secesji • M. Dąbrowska: Ogromna, patetyczna i egzaltowana postać a zarazem o kobieta kapryśna, pełna wdzięku i lubiąca się podobać STEFANIA SEMPOŁOWSKA W OCZACH INNYCH cz.2

21. Wybrana na patronkę w roku szkolnym 1958-1959 • Tego samego roku odbyła się wizytacja • Patron szkoły nadaje instytucji poważniejszy charakter • Czy LOX przypomina szkołę, której chciała Sempołowska? STEFANIA SEMPOŁOWSKA W LOX

22. KONIEC Pracę wykonała: Małgorzata Skawska

23. Stanisław Michalski; Społeczna i pedagogiczna działalność Stefanii Sempołowskiej; Warszawa 1973 Stefania Sempołowska; Pisma pedagogiczne i oświatowe; Warszawa 1962 http://www.origines.pl/ Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i Litwy bibliografia