Beginnende geletterdheid

1. Beginnende geletterdheid

2. Collegedoelen • Kennis van de principes die van belang zijn bij taalonderwijs in groep 1 en 2 (Robbe) • Kennis van leerinhouden taal voor groep 1 en 2 (Tussendoelen) • Kennis van activiteiten, materialen en organisatievormen om die leerinhouden aan te leren.

3. Opzet college Van algemeen naar specifiek: • Criteria voor goed kleuteronderwijs (ITO) • Werkprincipes bij kleuters (ITO) • Tussendoelen beginnende geletterdheid • Ankers en routines • Kikker…

4. Criteria kleuteronderwijs (n.a.v. Rolf Robbe) • Je start bij de ontwikkeling van de kinderen. • Spel is de leidende activiteit. • De activiteiten hebben betekenis voor de kinderen. • De taalontwikkeling van het kind wordt doelgericht bevorderd. • Er is een kindvriendelijke en veilige rijke leeromgeving

5. Werkprincipes goed taalonderwijs bij kleuters • Je hebt een duidelijk taaldoel voor ogen. • Je zorgt ervoor dat jijzelf en de kinderen betrokken zijn bij de taalactiviteit. • Je houdt rekening met de verschillende manieren van leren van de kinderen. • Je haakt interactief in op de inbreng van de kinderen. • Je houdt de instructie kort en duidelijk. • Je werkt zo snel mogelijk naar actie toe. • Je schakelt meerdere zintuigen in.

6. Tussendoelen beginnende geletterdheid De BASIS van het onderwijs bij kleuters • Huizenga, Aanvankelijk en technisch lezen, p. 90

7. Kikker… • Voorlezen Stappenplan uitwerking thema kleuters: • thema bedenken: Kikker…. • anker bedenken: startpunt • subthema’s bedenken: bouwstenen • Inhoud kiezen: hoeken, activiteiten, routines (basisroutines en andere) • koppelen aan tussendoelen beg. gelett.

8. Anker • Een eerste gedeelde ervaring die kinderen hebben met een nieuw thema of een nieuwe les of taalleersituatie. • Een goed anker roept herkenning op en prikkelt tot verdere activiteiten en vragen. Veelal zijn dit concrete voorwerpen en echte situaties. • Het doel is dat kinderen direct worden ‘ondergedompeld’ in het thema. • Het is ‘rijk’: je kunt er naar terugkeren voor nieuwe impulsen

9. Routines • Vaste, steeds terugkerende activiteiten en leersituaties die voor kinderen herkenbaar en zichtbaar aanwezig zijn (dus niet alleen voor taalontwikkeling) • Taal-leesroutines zetten kinderen aan tot talige activiteiten (lezen, schrijven, spreken, luisteren).

10. Basisroutines • ABC-muur (lettermuur) • Themahoek • Woordveld • Boekenrekje • Interactief voorlezen (Huizenga, p 65, 66)

11. Keuzeroutines (variëren) • Bronnenboek Taalfontein • Overzicht aan welke tussendoelen geletterdheid ze werken

12. Voorbeeld van routine 1: ABC-muur Hoofddoelen • Taalbewustzijn (5) • Alfabetisch principe (6) Nevendoelen • Woordenschat Beschrijving: • Alle letters van het alfabet zijn opgehangen, liefst op geplastificeerde A4 vellen met daarop hoofdletter, schrijfletter en drukletter.

13. Gebruik: • Kinderen hangen naam op. • Binnen het thema worden woorden verzameld en opgehangen (al dan niet met plaatjes of tekeningen gemaakt door de kinderen) • Zeg waarom je dit doet: “Zo kunnen we de woorden snel terugvinden en weten we wat een woord betekent en hoe het geschreven moet worden. “ • Eerst voor letters en woorden, later ook voor klank, rijm en allerlei taalspelletjes. Rijmwoorden kunnen gekleurd worden, klanken eveneens. • Muur wordt gebruikt als voorbeeld bij schrijven. • Is het thema voorbij dan worden alle woorden e.d. van de muur gehaald en gebundeld in een boekje of een themamap. Deze komt dan te staan in de boekenhoek.

14. Voorbeeld van routine 2: taaltekening

15. Woordenschat • Belang: (begrijpend) lezen, kennis wereld • Bij ABC-muur (lettermuur) subdoel: woordenschat • Kinderen bouwen woordenschat op: • Labelen • Categoriseren • Netwerkopbouw

17. Kikker • Prenteboek voorlezen • Ontwerp activiteiten die je kunt doen. • Huizenga: • Hoe ga je checken op welk niveau pseudolezen is? • Gebruik alle paragrafen van H3 • Aan welke tussendoelen aanvankelijke geletterdheid • Aan welke deelvaardigheden werk je? Tijd over? Video over kleuterklas die met Kikker bezig is.

18. Huiswerk… Zie moduleboek.