110 likes | 654 Views
ENERJİ HAKİMİYETİ TEORİSİ. Dr. Abdullah URAL E-posta: ural abdullah @ gmail .com. BİLİNEN GENEL HAKİMİYET TEORİLERİ. DENİZ HAKİMİYETİ TEORİSİ. KARA HAKİMİYETİ TEORİSİ. HAVA HAKİMİYETİ TEORİSİ. KENAR KUŞAK TEORİSİ. DENİZ HAKİMİYETİ TEORİSİ.
E N D
ENERJİ HAKİMİYETİ TEORİSİ Dr. Abdullah URAL E-posta: uralabdullah@gmail.com
BİLİNEN GENEL HAKİMİYET TEORİLERİ • DENİZ HAKİMİYETİ TEORİSİ • KARA HAKİMİYETİ TEORİSİ • HAVA HAKİMİYETİ TEORİSİ • KENAR KUŞAK TEORİSİ
DENİZ HAKİMİYETİ TEORİSİ • İngiliz Amirali Alfred İkayer Mahan tarafından 1890 yılında geliştirilmiştir. • Deniz gedik ve geçitlerine hâkim olan, dünyaya hâkim olacaktır.
KARA HAKİMİYETİ TEORİSİ • İngiliz bilim adamı Halford Mackinder tarafından 1919 yılında geliştirilmiştir. • Dünya Adasının kalbi, Doğu Avrupa’dan başlayıp İran’a uzanan hattır.Bu bölgeye hakim olan dünyaya hakim olabilecektir.
HAVA HAKİMİYETİ TEORİSİ • George Runner ve Alexander Seversky tarafından 1930 yılında geliştirilmiştir.Hava kuvvetleri güçlü olan bir devlet hangi coğrafya olursa olsun, oraya hükmedebilecektir. • Uçaklar ve füzeler, coğrafi zorlukları ortadan kaldırmıştır. • Havacılık teknolojisi zaman ve mesafe kavramlarını değiştirmiştir. • Yıldız Savaşları Projesi, gündemde olmaya devam etmektedir.
KENAR KUŞAK TEORİSİ • Amerikalı bilim adamı Nicholas Spykman tarafından 1935 yılında geliştirilmiştir. • Dünya Adasına hakimiyet; merkez bölgesini çeviren kaynak ve imkanları daha geniş olan kenar kuşağa hakimiyet ile mümkündür.
ENERJİ HAKİMİYETİ TEORİSİ • Dünyada enerjiye duyulan ihtiyaç artmaktadır. • Küresel hakimiyetin yeni belirleyici unsuru; enerji kaynaklarının kontrolüne dayanmaktadır. • Enerji havzalarına ve iletim kanallarına hakim olan, dünyaya hakim olacaktır. • Soğuk Savaş sonrasında enerji üzerine yoğunlaşan ilk devlet ABD olmakla birlikte diğer devletlerde hakimiyet mücadelesinde yer almaya başlamışlardır. • Orta Asya ve Ortadoğu bu mücadelenin ana noktalarıdır.
ABD’NİN ENERJİ HAKİMİYETİ TEORİSİNİN AMAÇLARI • ABD, kendi enerji ihtiyacını karşılamayı garanti altına almak istemektedir. • ABD’nin Dünya üzerindeki rakipleri çok büyük ölçüde bu kaynaklara bağımlıdır. • ABD, kurulu ekonomik düzenin devam ettirilmesini sağlamak istemektedir.
Tablo 1. Petrol Talebi ve İthal Bağımlılık Oranları Kaynak: IEA. International Energy Agency (IEA), World Energy Outlook (WEO) 2006
ENERJİ HAKİMİYETİ TEORİSİNİN UYGULAMA ALANI: BÜYÜK ORTADOĞU VE AVRASYA • Dünyanın enerji açısından en zengin bölgeleri Ortadoğu ve Avrasya’dır. • Bu bölgelerdeki Proje ve girişimleri, Enerji Hakimiyeti Teorisi çerçevesinde analiz etmek mümkündür.
TEŞEKKÜRLER... uralus@yahoo.com