GÜMRÜK REJİMLERİ VE YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI

GÜMRÜK REJİMLERİ VE YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI H. Cahit SOYSAL 04.03.2014 Gaziantep

GÜMRÜKÇE ONAYLANMIŞ İŞLEM VEYA KULLANIM "Eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması" deyimi, eşyanın, • Bir gümrük rejimine tabi tutulmasını, • Bir serbest bölgeye girmesini, • Türkiye Gümrük Bölgesi dışına yeniden ihracını, • İmhasını, • Gümrüğe terk edilmesini; İfade eder.

GÜMRÜK REJİMLERİ • Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi • Transit Rejimi • Gümrük Antrepo Rejimi • Dahilde İşleme Rejimi • Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi • Geçici İthalat Rejimi • Hariçte İşleme Rejimi • İhracat Rejimi

İHRACAT REJİMİ Türkiye’de ihracat alanında yaşanan en büyük yapısal değişim 1980’li yıllarda oldu. İlk olarak İhracat Rejim Kararı’nda değişiklik yapılarak, “İhracatçı Belgesi” uygulamasına son verildi. Dış görünümü ve belgelerinde ciddi bir çelişki olmadıkça ihraç mallarının gümrük muayenesinin yapılmaması ve “beyana göre işlem” gerçekleştirilmesi yönünde düzenlemeler getirildi. Yine o yıllarda uygulanan ve ihracatta büyük sıçramalar yaşanmasına neden olan “ihracatta doğrudan parasal teşvikler” de GATT Anlaşmasının bir gereği olarak ve Türkiye ile AB arasında 1996 yılında sağlanan Gümrük Birliği sonrasında yürürlükten kaldırıldı. Zaman içinde ihracatta aranan belge sayıları giderek düştü.

İHRACAT REJİMİ Son olarak 2008 yılında kambiyo mevzuatında yapılan düzenlemelerle, “ihracat dövizlerini belli süreler içinde yurda getirme yükümlülüğü”neson verildi. Bu düzenlemeler içinde ihracat işlemlerinde “para hareketini”ni “mal hareketi” ile kanıtlama zorunluluğuna son verilmesi de vardı. Bu tarihten sonra çağdaş ekonomilerde olduğu gibi, Devlet “ihracat yaptın, nerede dövizi” sorusu yerine “banka hesabına yurtdışından gelen döviz hangi ihracatın veya hizmetin karşılığı” sorusunu sormaya başladı. En önemlisi, bu soru cari ihracat işlemleri sırasında değil, fiili ihracat tamamlandıktan sonra yapılan denetimler sırasında sorulur hale geldi.

İHRACAT REJİMİ GÜMRÜK KANUNU MADDE 150 l. İhracat rejimi, serbest dolaşımda bulunan eşyanın ihraç amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkışına ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir. İhracat, ticaret politikası önlemleri ve gerektiği takdirde ihracat vergileri de dahil olmak üzere çıkış işlemlerine ilişkin hükümlerin uygulanmasıyla gerçekleştirilir. 2. Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilecek eşya, ihracata ilişkin gümrük beyannamesi ile yetkili gümrük idaresine beyan edilir. 3. Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkacak eşyanın gümrük beyannamesine tabi olmayacağı hal ve şartlar yönetmelikle belirlenir. 4. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, gerektiğinde ihraç eşyasının cinsine, niteliklerine ve ihracatın özelliğine göre ihracatın daha kolay yapılmasını sağlayacak usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.

İHRACAT REJİMİ GÜMRÜK KANUNU MADDE 151- İhraç eşyası, buna ilişkin gümrük beyannamesinin tescili sırasında bulunduğu durum ve niteliğini gümrük kontrolünden çıktığı sırada da aynen muhafaza etmesi ve bu haliyle Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi koşuluyla fiilen ihraç edilmiş sayılır. Bu durumda, ihraç eşyası üzerindeki gümrük kontrolü sona erer.

İHRACAT REJİMİ Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilebilmesi için; • Ticaret politikası önlemlerin uygulanması, • İhracat vergileri veya eş etkili vergilerin ödenmesi, • Gümrük işlemlerinin tamamlanması, Gerekir.

İHRACAT REJİMİ İHRACAT REJİMİ YÖNÜNDEN EŞYANIN DURUMU • İhracı serbest eşya • İhracı ön izne bağlı eşya • İhracı yasak eşya

İHRACAT REJİMİ İHRACAT VERGİLERİ Gümrük Kanununda “İhracat vergileri deyimi, eşyanın ihracatında öngörülen gümrük vergileri ve eş etkili mali yükler ile tarım politikası veya işlenmiş tarım ürünleriyle ilgili özel düzenlemeler çerçevesinde alınan ihracat vergilerini ifade eder.” şeklinde bir tanım yer almakla birlikte, uygulamada Türkiye’den yapılan ihracattan vergi alınmamaktadır. Bununla birlikte, Türkiye’den yapılan ihracatta “ihracat vergisi” veya “eş etkili mali yük” olarak kabul edilebilecek iki ödeme vardır. • TEV (Telafi Edici Vergi): Telafi edici vergi Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında Türkiye’ye vergileri teminata bağlanarak getirilen ithal eşyanın kullanılmasıyla üretilen ürünlerin daha sonra Avrupa Birliğine ihraç edilmek istenmesi halinde, ihracat aşamasında, ürünün değeri üzerinden ve ihraç ürününün tarifesi üzerinden değil, üretimde girdi olarak kullanılan eşyanın Türkiye’ye serbest dolaşıma girmesi halinde bu girdinin vergi oranı üzerinden alınması gereken gümrük vergisinden oluşmaktadır. Bu vergi Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliğinin bir sonucu olarak, eşyanın serbest dolaşım statüsünü gösteren A.TR Dolaşım Belgesinin düzenlenmesi halinde tahsil edilmektedir. • DFİF (Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu): Bu fon bazı ihraç ürünlerinin ihracatı sırasında tahsil edilmekte ve oluşan havuzda biriken fon ihracı özendirilen bazı ürünlerin ihracatçılarını desteklemek üzere verilmektedir. Önceleri, DFİF tahsilatına tabi ürün listesi çok daha kapsamlı iken, sektörlerden gelen talepler doğrultusunda liste bir hayli kısalmıştır.

İHRACAT REJİMİ İHRACI YASAK MALLAR LİSTESİ

İHRACAT REJİMİ İHRACI ÖN İZNE BAĞLI MALLAR LİSTESİ

İHRACAT REJİMİ İhraç eşyası, buna ilişkin gümrük beyannamesinin tescili sırasında bulunduğu durum ve niteliğini gümrük kontrolünden çıktığı sırada da aynen muhafaza etmesi ve bu haliyle Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi koşuluyla fiilen ihraç edilmiş sayılır. Bu durumda, ihraç eşyası üzerindeki gümrük kontrolü sona erer.

İHRACAT REJİMİ HAVA LİMANINDAN YURTDIŞINA ÇIKIŞ SÜRECİ İhracat Beyannamesinin tescili Beyannamenin İhracatçı Birliğine kaydı Eşyanın havalimanındaki geçici depolama yerine teslimi Beyannamenin onayı ve beyanı destekleyen belgelerin gümrüğe sunulması Eşyanın muayenesi Eşyanın taşıt aracına yüklenmesi Taşımacı tarafından Çıkış Özet beyanı tescili Çıkış Özet Beyanının onaylanması Taşıt aracının Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi İhracat Beyannamesinin kapatılması FİİLİ İHRACAT

İHRACAT REJİMİ Kapatılmış Gümrük Çıkış Beyannamesinden; KDV iadesinde; DFİF teşvikinden yararlanılmasında; Dahilde İşleme Belgesi taahhüdünün kapatılmasında; Geçici İthalat Rejimi ile gelen eşyanın yurtdışı edilmesinde; EXIMBANK kredisi taahhüdünün kapatılmasında; Yararlanılır.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ Türkiye ile Avrupa Birliği arasında 2006 yılında sağlanan Gümrük Birliğinin bir gereği olarak, Türkiye AB’nin “Topluluk Gümrük Kodu”nuoluşturan (EEC) 2913/32 sayılı Konsey Yönetmeliği’ni ve onun uygulama hükümlerini belirleyen (EEC) 2454/93 sayılı Komisyon Yönetmeliği‘nibenimsemek durumunda idi. Bu mevzuat içinde “Dahilde İşleme Rejimi” de yer almaktaydı. Öte yandan, Gümrük Birliğinin sağlanması ile Türkiye 2006 yılından itibaren “İhracatı Teşvik Tedbirleri” diye adlandırılan düzenlemeleri yürürlükten kaldırmak zorundaydı.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ “İhracatı Teşvik Tedbirleri” yerine “Dahilde İşleme Rejimi”ne dört elle sarılmakla sorun çözülecek sanıldı. Oysa, bir “Ekonomik Etkili Gümrük Rejimi” olan Dahilde İşleme Rejimi eski ihracatı teşvik tedbirlerinin sağladığı olanakların sadece bir kısmını karşılıyordu. Durum böyle olmakla birlikte, ihracatı teşvik mevzuatının tüm bürokratik işlemleri “Dahilde İşleme Rejimi” çatısı altında uygulamaya konuldu. Bu düzenleme, Türk ihracatçısına ek bir katkı sağlamadığı gibi, gümrük duvarları olmaksızın aynı rekabet ortamındaki AB üyesi ülke girişimcilerine göre haksız rekabetle karşı karşıya kaldı.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ GK MADDE 108- 1. Serbest dolaşımda olmayan eşya, işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmasından sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden yeniden ihraç edilmesi amacıyla, gümrük vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ve vergileri teminata bağlanmak suretiyle, dahilde işleme rejimi kapsamında geçici olarak ithal edilebilir. Eşyanın işlem görmüş ürünler şeklinde ihracı halinde, teminat iade olunur. Eşyanın bu şekilde dahilde işleme rejiminden yararlanmasına şartlı muafiyetsistemi denir. 2. Serbest dolaşımda bulunan eşyanın işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmasından sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilmesi halinde, bu eşyanın serbest dolaşıma girişi esnasında tahsil edilmiş olan ithalat vergileri, dahilde işleme rejimi kapsamında geri verilir. Eşyanın bu şekilde dahilde işleme rejiminden yararlanmasına geri ödeme sistemi denir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ GK MADDE 109- İşlem görmüş ürünlerin eşdeğer eşyadan elde edilmesine veya eşdeğer eşyadan elde edilen işlem görmüş ürünlerin ithal eşyasının serbest dolaşıma girmesinden önce Türkiye Gümrük Bölgesi dışına ihraç edilmesine izin verilebilir. Eşdeğer eşya kullanımına kolaylaştırma, yasaklama veya kısıtlama getirilebilir. • Eşdeğer eşyanın, ithal eşyası ile aynı özellik ve aynı nitelikleri taşıması gerekir. Ancak, belirlenecek özel hallerde eşdeğer eşyanın ithal eşyasından daha kaliteli veya daha ileri bir imalat aşamasında olmasına izin verilebilir. • İşlem görmüş ürünlerin eşdeğer eşyadan elde edilmesi durumunda, gümrük işlemlerinde ithal eşyası eşdeğer eşya, eşdeğer eşya ise ithal eşya olarak değerlendirilir. • Henüz ithal edilmemiş eşyanın yerine ihracat vergilerine tabi eşdeğer eşyadan elde edilen işlem görmüş ürünlerin ihracı halinde, ithal eşyasının süresi içinde ithal edilmesine karşılık olarak izin hak sahibinden, ihracat vergileri kadar teminat alınır.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı • Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB): İhracat ile ihracat sayılan satış ve teslimlerde gümrük muafiyetli ithalat ve/veya yurt içi alımlara imkan sağlayan “Dahilde İşleme İzin Belgesi” Ekonomi Bakanlığınca düzenlenir. • Dahilde İşleme İzni: DİİB dışında kalan ve gümrük idareleri tarafından verilen DİR kapsamında ihraç amacıyla gümrük muafiyetli ithalata imkan sağlayan “Dahilde İşleme İzin Formu” ilgili Gümrük Müdürlüğü tarafından düzenlenir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı Madde 6-Şartlı muafiyet sistemi kapsamında yapılacak ithalattan doğan vergi, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda belirtilen esaslar çerçevesinde teminata tabidir. Ancak; a) A sınıfı onaylanmış kişi statü belgesi sahibi firmaların dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında yapacakları ithalatta, bu ithalattan doğan verginin %1'inin, b) B sınıfı onaylanmış kişi statü belgesi sahibi firmaların dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında yapacakları ithalatta, bu ithalattan doğan verginin %5'inin, c) C sınıfı onaylanmış kişi statü belgesi sahibi firmaların dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında yapacakları ithalatta, bu ithalattan doğan verginin %10'unun, d) Onaylanmış kişi statü belgesi sahibi olmayan dışticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketlerinin belge/izin müracaat tarihinden önceki takvim yılı içerisinde gerçekleştirdikleri ihracat kadar dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında yapacakları ithalatta, bu ithalattan doğan verginin %10'unun, teminat olarak yatırılması kaydıyla, gümrük idaresince ithalatın gerçekleştirilmesine izin verilir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı Madde 6- Keza; e) İmalatçı-ihracatçıların, belge/izin müracaat tarihinden önceki dört yıl içerisinde düzenlenmiş, ihracat taahhüdü kapatılmış, dahilde işleme izin belgeleri ve bu Kararın yayımı tarihinden sonra düzenlenen dahilde işleme izinleri kapsamında sanayi ürünleri için toplam 1 Milyon ABD Dolarından, tarım ve işlenmiş tarım ürünleri için toplam 500 Bin ABD Dolarından az olmamak kaydıyla gerçekleştirdikleri ihracat kadar dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında yapacakları ithalatta, bu ithalattan doğan verginin %10'unun, f) Son üç takvim yılı itibarıyla ihracatı her bir yıl için 5 Milyon ABD Dolarını geçen veya son beş takvim yılı itibarıyla ihracatı her bir yıl için 1 Milyon ABD Dolarını geçen ihracatçıların, belge/izin müracaat tarihinden önce dört yıl içerisinde düzenlenmiş,ihracat taahhüdü kapatılmış, dahilde işleme izin belgeleri ve bu Kararın yayımı tarihinden sonra düzenlenen dahilde işleme izinleri kapsamında sanayi ürünleri için toplam 1 Milyon ABD Dolarından, tarım ve işlenmiş tarım ürünleri için toplam 500 Bin ABD Dolarından az olmamak kaydıyla gerçekleştirdikleri ihracat kadar dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında yapacakları ithalatta, bu ithalattan doğan verginin %10'unun, teminat olarak yatırılması kaydıyla, gümrük idaresince ithalatın gerçekleştirilmesine izin verilir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı MADDE 7 – (1) Firma tanımlaması ve kullanıcı yetkilendirmesi yapılmış elektronik imza sertifikası sahibi kullanıcılar, Türkiye Gümrük Bölgesinde (serbest bölgeler hariç) yerleşik imalatçı-ihracatçı veya ihracatçılar adına, belge almak için web sayfası vasıtasıyla elektronik ortamda Ekonomi Bakanlığına müracaat ederler. Bu müracaat esnasında firmalar tarafından, her bir ithal eşyası ve işlem görmüş ürün (asıl ve ikincil işlem görmüş ürünler) için, ayrı ayrı asgari 8 ’li bazda gümrük tarife istatistik pozisyonu belirtilir. (2) Ekonomi Bakanlığınca yapılacak değerlendirme neticesinde,belge düzenlenip düzenlenmeyeceğine karar verilir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı MADDE 9 – (1) Elektronik ortamda düzenlenen dahilde işleme izin belgesi sahibi firmalar tarafından, belge kapsamındaki yurt içi alımlarda, BİLGE Sistemine dahil olmayan gümrük idarelerinden gerçekleştirilen ihracatta, özel fatura kapsamındaki ihracatta, ihracat sayılan satış ve teslimlerde ve belgeden belgeye teslimlerde, ilgili gümrük beyannamesi ve belge orijinal nüshasının ithalat bölümüne gerekli düşümü yapılan alıma ilişkin fatura kayıtlarının, belge taahhüt hesabı kapatılıncaya kadar Ekonomi Bakanlığı web sayfasından elektronik ortama aktarılması gerekmektedir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı Madde 8 – (1) Geri ödeme sistemi; dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında serbest dolaşıma giren hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ile değişmemiş eşya, ambalaj ve işletme malzemesinden elde edilen işlem görmüş ürünün ihracı halinde, ithalat esnasında alınan verginin (işletme malzemesine ilişkin katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi hariç) geri ödenmesidir. (2) Ancak, A.TR dolaşım belgesi eşliğinde Avrupa Topluluğuna üye ülkelere ihraç edilecek işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılacak hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ile değişmemiş eşyanın gümrük vergisi ile varsa toplu konut fonunun tahsil edilmesi ve diğer vergilerin teminata bağlanması suretiyle ithalatına izin verilebilir. Bu kapsamda yapılacak ithalat esnasında ilgili gümrük idarelerince, sadece şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde yapılan ithalatta aranan bilgi ve belgeler aranır. (3) Ayrıca, menşe ispat belgeleri eşliğinde Avrupa Topluluğuna üye ülkelere, Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonuna taraf ülkelere, Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonuna taraf ülkelere veya Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmış bir ülkeye ihraç edilecek işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılacak hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ile değişmemiş eşyanın gümrük vergisi ile varsa toplu konut fonunun tahsil edilmesi ve diğer vergilerin teminata bağlanması suretiyle ithalatına izin verilebilir. Bu kapsamda yapılacak ithalat esnasında ilgili gümrük idarelerince, sadece şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde yapılan ithalatta aranan bilgi ve belgeler aranır.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı • Madde 10- Dahilde işleme izin belgesinin/dahilde işleme izninin süresi sektörüne göre azami 12 aya kadar tespit edilebilir. • Ancak, bu Karara istinaden yayımlanacak tebliğ ile belirlenen faaliyet ve/veya ürünlerin ihracına ilişkin düzenlenen belgelerin/izinlerin süresi, proje süresi kadar tespit edilebilir. • Sürenin başlangıcı, dahilde işleme izin belgesinin/dahilde işleme izninin tarihidir. Süre sonu ise, belge/izin süresi (ek süre, haklı ve mücbir sebep ile fevkalade hallere ilişkin süreler dahil) bitiminin rastladığı ayın son günüdür. • Dahilde işleme izin belgesi kapsamında ilk ithalatın yapıldığı tarih esas alınmak suretiyle belge süresi azami 3 ay uzatılır. Ayrıca, firmanın belgeli performansı dikkate alınarak dahilde işleme izin belgesine verilecek ek süreler, bu Karara istinaden yayımlanacak tebliğ ile belirlenir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı Madde 13 – (1) İhracatın gerçekleştirilmesi, dahilde işleme izin belgesinde/dahilde işleme izninde ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün, bu Karar ile ihracat rejimi ve gümrük mevzuatı hükümleri çerçevesinde Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere ihraç edilmesidir. (2) Ancak, birinci fıkra hükmüne istinaden şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde belge/izin süresi içerisinde serbest bölgelere gerçekleştirilen ihracata konu eşyanın, belge/izin süresi bitiminden itibaren 3 ay içerisinde serbest bölgelerden başka bir ülkeye satışının yapıldığının, Yatırım Teşvik Belgesi veya bir başka belge/izin kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine ithalatının yapıldığının, serbest bölgelerde bulunan tesislerin yapımında kullanıldığının, serbest bölgelerde bulunan tesislerde makine-teçhizat, demirbaşa kayıtlı eşya veya bunların parçası olarak kullanıldığının, serbest bölgelerde yerleşik gemi inşa faaliyetinde bulunan firmalara gemi inşasında kullanılmak üzere tesliminin yapıldığının, serbest bölgelerden gümrük hattı dışı eşya satış mağazalarına satışının yapıldığının veya serbest bölgelerden kara, deniz ve hava taşıtlarına kumanya olarak tesliminin yapıldığının tevsiki kaydıyla, belge/izin ihracat taahhüdü kapatılır.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı Madde 13 – (3) Ayrıca, birinci fıkra hükmüne istinaden geri ödeme sistemi çerçevesinde belge/izin süresi içerisinde serbest bölgelere gerçekleştirilen ihracata konu eşyanın, belge/izin süresi bitiminden itibaren 3 ay içerisinde serbest bölgelerden başka bir ülkeye satışının yapıldığının, serbest bölgelerde bulunan tesislerin yapımında kullanıldığının, serbest bölgelerde bulunan tesislerde makine-teçhizat, demirbaşa kayıtlı eşya veya bunların parçası olarak kullanıldığının, serbest bölgelerde yerleşik gemi inşa faaliyetinde bulunan firmalara gemi inşasında kullanılmak üzere tesliminin yapıldığının, serbest bölgelerden gümrük hattı dışı eşya satış mağazalarına satışının yapıldığının veya serbest bölgelerden kara, deniz ve hava taşıtlarına kumanya olarak tesliminin yapıldığının tevsiki kaydıyla, belge/izin ihracat taahhüdü kapatılır. (4) İhraç bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin esaslar kambiyo mevzuatı hükümlerine tabidir. İhraç bedelleri, döviz olarak veya mal olarak getirilebilir. Ancak, ihraç bedelinin mal olarak getirilmesi halinde, bu mallar dış ticaret mevzuatı hükümlerine tabidir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı Madde 19- Dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni sahibi firmaların, belge/izin ihracat taahhüdünü kapatmak için, bu Karara istinaden yayımlanacak tebliğ hükümleri çerçevesinde müracaat etmeleri gerekir. Aksi takdirde, bu belge/izin müeyyide uygulanarak resen kapatılır. Dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni ihracat taahhüdü, belgede/izinde belirtilen şartlar da dikkate alınmak suretiyle, dahilde işleme rejimi hükümleri çerçevesinde eşdeğer eşya ve/veya ithal eşyasından elde edilen işlem görmüş ürün ile değişmemiş eşyanın başlamış işlemler dahil olmak üzere ihraç edildiğinin tespiti kaydıyla kapatılır. Dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni ihracat taahhüdü, belge/izin sahibi firma ve/veya aracı ihracatçı firma tarafından gerçekleştirilen ihracat ile kapatılır. Ancak, Bakanlıkça (İhracat Genel Müdürlüğü) aracı ihracatçı kullanımına kısıtlama getirilebilir. Şartlı muafiyet sistemi kapsamında ithal edilen eşya, belge/izin süresi içerisinde, ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın gümrük idaresince yerinde tespiti (eşyanın muayenesine ilişkin gümrük mevzuatı hükümleri saklı kalmak kaydıyla, yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası ile A ve B sınıfı onaylanmış kişi statüsü belgesine sahip firmaların eşyaları hariç olmak üzere), eşyanın ithali için öngörülen dış ticarette teknik düzenlemeler ve standardizasyon mevzuatı dahil diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili kaydıyla 4458 sayılı Gümrük Kanununun 114 üncü maddesinin birinci fıkrası ile 207 nci maddesi hükmüne göre serbest dolaşıma girebilir. Bu durumda serbest dolaşıma giren eşyaya tekabül eden ihracatın gerçekleşmesi aranmaz.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı Madde 19- Dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında ithal edilen eşyanın veya işlem görmüş ürünün, gümrük mevzuatı çerçevesinde gümrük idaresi gözetiminde imhası, gümrüğe terk edilmesi veya mahrecine iadesi hallerinde, bu eşyaya tekabül eden ihracatın gerçekleştirilmesi aranmaz. Dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında ithal edilen eşyadan elde edilen ikincil işlem görmüş ürünün, belge/izin ihracat taahhüdünün kapatılmasından önce gümrük mevzuatı çerçevesinde gümrük idaresi gözetiminde imhası, gümrüğe terk edilmesi, çıkış hükmünde gümrüğe teslimi veyaserbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerine göre ithalihallerinde, bu ürünün ihracatının gerçekleştirilmesi aranmaz. İkincil işlem görmüş ürünün serbest dolaşıma giriş rejimine göre ithaline ilişkin usul ve esaslar, bu Karara istinaden yayımlanacak tebliğle belirlenir. Dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün dahilde işleme izin belgesi sahibi firmalara yurt içinde teslimi ile belge/izin kapsamında ihraç edilen eşyaların alıcısı tarafından kabul edilmemesi halinde yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esaslar, bu Karara istinaden yayımlanacak tebliğle belirlenir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı Madde 19- Şartlı muafiyet sistemi çerçevesindeki dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında, A.TR dolaşım belgesi eşliğinde Avrupa Topluluğuna üye ülkelere veya menşe ispat belgeleri eşliğinde Avrupa Topluluğuna üye ülkelere, Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonuna taraf ülkelere, Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonuna taraf ülkelere veya Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmış bir ülkeye işlem görmüş ürünün ihraç edilmesi halinde, bu ürünün elde edilmesinde kullanılan eşyaya ilişkin varsa telafi edici verginin, bu Kararın 16 ncı maddesi hükmüne istinaden her bir ihracata ilişkin gümrük beyannamesi bazında ödendiğine dair bilgi ve belgelerin tevsiki aranır. Belge/izin kapsamında telafi edici verginin fazla ödendiği ihracata ilişkin gümrük beyannameleri ile telafi edici verginin eksik ödendiği ihracata ilişkin gümrük beyannamelerinin birlikte bulunduğu durumlarda, eksik ödenen ve 6183 sayılı AATUHK hükümleri dikkate alınarak hesaplanan telafi edici vergiye ilişkin kısmın, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 211 inci maddesi saklı kalmak kaydıyla, fazla ödenen telafi edici vergiye ilişkin kısımdan düşülmesi suretiyle taahhüt kapatma işlemi tekemmül ettirilir. Ancak, ilgili ihracata ilişkin gümrük beyannamesi kapsamında eksik ödenen ve 6183 sayılı AATUHK hükümleri dikkate alınarak hesaplanan telafi edici verginin eksikliği tamamlanamamışsa, taahhüt kapatma işleminin tekemmül ettirilebilmesi için eksik kısmın ilgili ihracata ilişkin gümrük beyannamesi kapsamında yatırıldığına ilişkin bilgi ve belgelerin tevsiki aranır. İhracat taahhüdünün kapatılmasını müteakip, dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında alınan teminat veya vergi, bu Karara istinaden yayımlanacak tebliğle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde ilgili firmaya geri verilir. Dahilde izin belgesi kapsamındaki döviz kullanım oranının belge ihracat taahhüdünün kapatılması esnasında aranmayacağı haller, bu Karara istinaden yayımlanacak tebliğle belirlenir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı Madde 22 – (1) Dahilde işleme tedbirlerini, dahilde işleme rejimi ve belgede/izinde belirtilen esas ve şartlara uygun olarak yerine getirmeyenlerden veithal edilen ve Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere ihracatı gerçekleştirilmeyen eşyanın ithali esnasında alınmayan vergi, ithal tarihi itibarıyla 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile 6183 sayılı AATUHK hükümlerine göre tahsil edilir. Ayrıca, ithal edilen ve süresi içerisinde ihracatı gerçekleştirilmeyen eşya için 4458 sayılı Kanunun 238 inci maddesi hükmü çerçevesinde gümrük vergilerinin 2 katı para cezası alınır.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı Madde 22 – (2) Birinci fıkra hükmü çerçevesinde vergisi ve cezaları ödenen eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmasının talep edilmesi halinde, ticaret politikası önlemlerinin uygulanması ve eşyanın ithali için öngörülen dış ticarette teknik düzenlemeler ve standardizasyon mevzuatı dahil diğer işlemlerin tamamlanması şartı aranır. Aksi takdirde, bu eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi dışındaki gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması gerekir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı MADDE 23- (1) Diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim birimleri ile Ekonomi Bakanlığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca yapılan inceleme, denetim ve soruşturma sonucunda, gümrük beyannamesi ve eki belgelerin sahte olduğunun veya üzerinde tahrifat yapıldığının ya da gerçeği yansıtmadığının tespiti halinde; a) Bu gümrük beyannamesi dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni ihracat taahhüdünün kapatılmasında kullanılamaz. b) İhracat taahhüdünün kapatılmasında kullanılmış olması veya kullanılmak üzere ibraz edilmesi halinde veya sahteciliğin belge ihracat taahhüdünün kapatma müracaatından önce tespiti halinde bu beyanname kapsamı ihracata tekabül eden ithalata ilişkin vergi, bu Kararın 22 nci maddesi hükümleri çerçevesinde tahsil edilir ve ilgililer hakkında kanuni işlem yapılır. c) Bu gümrük beyannamesinde kayıtlı dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni sahibi firma adına ve/veya aracı ihracatçı firma adına düzenlenmiş ve düzenlenecek olan belgeler/izinler kapsamında belirtilen tespitin Ekonomi Bakanlığına intikalini müteakiben 1 yıl süreyle yapılacak tüm ithalat işlemlerinde (bu firmaların belirtilen tespitin yapıldığı tarihten sonra bir başka firmanın belgesine yan sanayici olarak eklenmesi dahil), bu Kararın 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrası hükmü saklı kalmak kaydıyla, indirimli teminat uygulanmaz. Ayrıca; aracı ihracatçı, beyanname konusu işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan eşyanın ithalatı esnasında alınmayan vergiden, belge/izin sahibi firma ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ GK MADDE 238 –1. … dâhilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi ile geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı, tam muafiyet suretiyle geçici olarak ithal edilen özel kullanıma mahsus taşıtlar için gümrük vergileri tutarının dörtte biri oranında para cezası verilir. Ancak, dâhilde işleme rejimi kapsamı ithal eşyasının, işleme faaliyetindeki hali veya işlem görmüş ürün hali de dahil olmak üzere rejim çerçevesinde izin verilen yerlerde tespiti halinde, ithal eşyasının gümrük vergileri tutarının iki katı oranında para cezası verilir. Bu cezanın ödeme süresi içinde eşyanın gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması halinde eşyanın gümrük vergileri tutarında para cezası tahsil edilir.

DAHİLDE İŞLEME REJİMİ 5607 KMK. MADDE 3- …..(4) Belli bir amaç için kullanılmak veya işlenmek üzere ülkeye geçici ithalat ve dahilde işleme rejimi çerçevesinde getirilen eşyayı, sahte belge ile yurt dışına çıkarmış gibi işlem yapan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. 5607 KMK. MADDE 4 – (1) Bu Kanunda tanımlanan suçların, bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza iki kat artırılır. (2) Bu Kanunda tanımlanan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI GATT’ınXVI. maddesi ihracata verilen teşvikleri yasaklamaktadır. GATT’a göre, devletin ihraç mallarına sağladığı sübvansiyonları bertaraf etmek için ithalatçı ülkelerin “fark giderici gümrük vergileri” koyma hakkı bulunmaktadır. “Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Önlemler Kodu”na göre, belli koşullar artında, dezavantajlı bölgelerin ya da sınai araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi ve çevrenin korunmasına yönelik mali taşvikler“Karşı Önlem Alınmasını Gerektirmeyen Sübvansiyonlar” olarak değerlendirilmiştir. Türkiye’de yürürlükte bulunan 2012/3305 sayılı “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar”da bu hususa dikkat edilmeye çalışılmıştır.

YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI 2012/3305 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar Kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda tasarruflarınkatma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesine, üretim ve istihdamın artırılmasına, uluslararası rekabet gücünü artıracak ve araştırma - geliştirme içeriği yüksek bölgesel ve büyük ölçekli yatırımlar ile stratejik yatırımların özendirilmesine, uluslararası doğrudan yatırımların artırılmasına, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılmasına, kümelenme ve çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla Bakanlar Kurulu tarafından 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar yayımlanmıştır.

YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI 2012/3305 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar • Yatırımların destek unsurlarından yararlanabilmesi için asgari sabit yatırım tutarının; 1 inci ve 2 nci bölgelerde birmilyon Türk Lirası, 3üncü, 4 üncü, 5 inci ve 6ncı bölgelerde ise beşyüzbin Türk Lirası olması gerekir. Ancak, desteklerden yararlanacak yatırımların varsa 8 inci maddede veya ekli listelerde belirlenen asgari kapasite, sabit yatırım tutarı ve diğer şartları sağlaması da gerekir. • (2) Finansal kiralama yöntemiyle yapılacak yatırımlarda finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata ait toplam tutarın, her bir finansal kiralama şirketi için asgari ikiyüzbin Türk Lirası olması gerekir. • (3) Teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması olarak kabul edilen maddi olmayan duran varlıkların (marka, lisans, know-how vb.) oranı, teşvik belgesinde kayıtlı toplam sabit yatırım tutarının yüzde ellisini aşamaz.

YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI 2012/3305 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar

YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI 2012/3305 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar Stratejik yatırımlar • Asgari sabit yatırım tutarının ellimilyon Türk Lirasının üzerinde olması. • Yatırım konusu ürünle ilgili yurtiçi toplam üretim kapasitesinin ithalattan az olması. • Rafineri ve petrokimya yatırımları hariç, belge konusu yatırımla sağlanacak katma değerin asgari yüzde kırk olması. • Yurt içinde üretimi olmayan ürünlerin üretimi hariç, yatırım konusu ürünle ilgili olarak son bir yıl içerisinde gerçekleşen toplam ithalat tutarının ellimilyon ABD Dolarının üzerinde olması.

YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI 2012/3305 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar 5. Bölge Destekli Öncelikli Yatırım Konuları • Denizyolu – demiryolu taşımacılığı • Otomotiv veya savunma sanayine yönelik test merkezleri, rüzgar tüneli • Desteklenen bölgelerdeki turizm konaklama • Uluslararası fuar • Biyoteknolojik ilaç • Savunma, havacılık ve uzay • Maden • Okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise • AR-GE projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin üretimi • 300 milyon TL tutarında motorlu kara taşıtları, 75 milyon TL tutarında motor, 20 milyon TL tutarında motor aksamları, aktarma organları/aksamları ve otomotiv elektroniği • Linyit, taşkömürü, metan gazı, asfaltit madenlerin girdi olarak kullanıldığı elektrik üretimi

YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI 2012/3305 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar Teşvik Edilmeyen Yatırımlar • Tarım: Süt,Un, irmik, yem, nişasta ve nişasta bazlı şeker, küp şeker hazır yemek, sera, bitkisel üretim ve destek dışı kalan hayvancılık yatırımları • İmalat, enerji ve madencilik:Tuğla ve kiremit, kütlü pamuk işleme, iplik ve dokuma, doğalgaza dayalı elektrik üretimi, rödovans sözleşmesine istinaden gerçekleştirilecek madencilik ve demir çelik yatırımları • Hizmetler:İlköğretim, lise, üniversite dışında kalan eğitim, poliklinik, muayenehane, turizm, basın ve yayın, sinema, konut, otobüs, çekici ve treyler, AVM, taşıt servis istasyonu, akaryakıt istasyonu, lokanta, yat ithali ve kiralanması, halı yıkama, kiralama, soğuk hava deposu, tersane yatırımları

YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI 2012/3305 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar Teşvik Destek Unsurları GÜMRÜK VERGİSİ MUAFİYETİ: Teşvik belgesi kapsamındaki yatırım malı makine ve teçhizatın ithali, otomobil ve hafif ticarî araç yatırımlarında yatırım dönemi içerisinde kalmak kaydıyla monte edilmemiş haldeki (CKD) aksam ve parçaların ithali, gemi ve elli metrenin üzerindeki yat inşa yatırımlarında tekne kabuğu ithali yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı gereğince ödenmesi gereken gümrük vergisinden muaftır. KDV İSTİSNASI VE İADESİ Teşvik belgesini haiz yatırımcılara teşvik belgesi kapsamında yapılacak makine ve teçhizat ithal ve yerli teslimleri KDV’den istisna edilebilir. Aynı hüküm, teşvik belgesinin veya teşvik belgesi kapsamı makine ve teçhizatın devir işlemleri ile makine ve teçhizat listelerinde set, ünite, takım vb. olarak belirtilen malların kısmi teslimlerinde de uygulanır. Sabit yatırım tutarı beşyüzmilyon Türk Lirasının üzerindeki stratejik yatırımlar kapsamında yapılacak bina-inşaat harcamaları KDV iadesinden yararlandırılabilir.

YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI 2012/3305 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar Teşvik Destek Unsurları FAİZ DESTEĞİ: Bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yetmişine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kâr payının; • 3 üncü bölge yatırımı: TL için üç puan döviz için bir puan • 4 üncü bölge yatırımı: TL için dört puan döviz için bir puan • 5 inci bölge yatırımı: TL için beş puan döviz için iki puan • 6 ncı bölge yatırımı: TL için yedi puan döviz için iki puan • Stratejik yatırımlar, AR-GE yatırımları ve çevre yatırımları: TL için beş puan, döviz için iki puan Azami ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karşılanabilir.

YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI 2012/3305 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar Teşvik Destek Unsurları SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ: Büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla; • Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan, • Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla ilave edilen, İstihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı genel bütçeden karşılanır.

YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI 2012/3305 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar Teşvik Destek Unsurları SİGORTA PRİMİ DESTEĞİ: 6 ncı bölgede; büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında teşvik belgesine istinaden gerçekleştirilecek yatırımla sağlanan ilave istihdam için, tamamlama vizesi yapılan teşvik belgesinde kayıtlı istihdam sayısını aşmamak kaydıyla, işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı,tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip on yıl süreyle işveren adına bütçe tertiplerinden karşılanabilir.

GÜMRÜK REJİMLERİ VE YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARI