1 / 35

Teknikat bioteknologjike klasike

Teknikat bioteknologjike klasike. Teknikat m ё t ё p ё rdorura n ё etap ё n e par ё t ё zhvillimit t ё BT jan ё : Hibridizimi Mutacioni dhe p ё rzgjedhja Krijimi dhe shkrirja e protoplasteve Fiksimi i enzimave dhe qelizave. hibridizimi.

garan
Download Presentation

Teknikat bioteknologjike klasike

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Teknikatbioteknologjikeklasike • Teknikat mё tё pёrdorura nёetapёn e parё tёzhvillimit tё BT janё: • Hibridizimi • Mutacionidhe pёrzgjedhja • Krijimidheshkrirja e protoplasteve • Fiksimiienzimavedheqelizave

  2. hibridizimi • Hybridization—the production of offspring from two animals or plants of different breeds, varieties, or species • Nenkuptonhibridizim midis llojeveoseshtamevetwndryshme • pёrdorenpikёrishtciklet jetёsore tёmajavengashtamehaploide me vetigjenetike tёnjohura, pwrtwdhwnw forma tёreja me karakteristika tё dёshiruara • Shembull: kryqёzimiinjёshtamijoflokulent ( pa shkumё), qёsiburimkarboni pёrdormaltozёn, me njёmajatjetёr qёnuk e ka vetinёflokuluese, dhe qёnuk e pёrdormaltozёn burimkarboni, mund tё pёrzgjidhetnjёshtamdiplod qёzotёron tёdyvetite e dёshiruara (joflokulent, pa maltozwn)

  3. Shfrytёzimiicikleve jetёsore pёr prodhimin e shtamevediploide

  4. 1. hibridizimi • Megjithatё, problemetjanё tёngjashme me ato tёkryqёzimevengagjenetikaklasike, • Si rrjedhojёsot pёrdorenmetodatgjenetike tёmodifikimitmolekular tё ADN-sё • Kjometodё ka ndihmuar nёnjohjengjenetike tёmajavedhe nё pёrpilimin e hartavegjenetiketёkromozomeve tёtyre (diplode 32 kromosome) • Pikёrishtnjёnumёr imadhgjenesh sic ёshtёai pёrgjegjёs pёr flokuliminёshtёhartuar me rrugёn e hibridizimit

  5. 2. Mutacionidhe pёrzgjedhja (seleksionimi) • Nёbioteknologji pёrdorenmikroorganizma tё pёrzgjedhura (prakushtami mёimirёёshteaiicili ka veti mё tёmiraprodhuese), me anё tёmutacionitaposeleksionimit • Si rezultatihartimit tёprogrameve tёmutacionit e tёseleksionit, shumёorganizma qёprodhonin lёndё nёsasi tёvogla lёndё me interes pёr njeriun, (antibiotikё, vitamia, aminoacideetj.), janёshndёrruarnashtame mё aftёsi tёlartёprodhuese, qёende pёrdoren me sukses nёindustrinё e sotmefermentuese.

  6. 2. Selection and Mutation • Selection: Culture a naturally occurring microbe that produces desired product • Mutation: Mutagens cause mutations that might result in a microbe with a desirable trait • Site-directed mutagenesis: Change a specific DNA code to change a protein • Select and culture microbe with the desired mutation

  7. Pёrparёsitё: • Me anё tёmutacionitjanё pёrftuarm.o tё aftё pёr pёrdorimin e lёndёve tёpara mёpak tёkushtueshme, qёrriten nё temp. tёndryshme, apokulturaqёvetinёshkumёzuesee kanё nёniveleminimale • Poashtu me anё tёmutacionitmund tёndёrpritetnjёzinxhirmetabolik nёnivele tёndryshme, gjё qё bёn tёmundurgrumbullimin e produktit tёndёrmjetёm metabolik, pra nёdisarastejanё lёndё me rendёsi tёlartёindustriale

  8. Si induktohetnjёmutacionartificialisht ??! • Qelizati nёnshtrohennjё lёndёmutagjenefizike (temperatura, uvndricim, rrezatim), kimike (ᾳbenzopireni, produktetpoliciklike PAH), izolohen mё pas qelizat qёkanёmbijetuardhevlerёsohenvetitё e tyre tёfituara. (SHBA, Skoci) • Ku eshteshfrytezuar???? • Qёllimiishterritja e rendimentit tёpenicilinёs, e dobishmejo vetёm pёr penicilinёn poredhe pёr antibiotikё tёtjerё • Shembujt e mёposhtёm: • Penicilliumnotatum VS P. chrysogenum

  9. Prodhimiipenicilinёs G dhei L-lizinёs • Shtamiiegёr iPenicilliumnotatum,izbuluarnga Fleming dhe qёjepte 0,6-1,2 mg penicilinё/liter terreni u zёvendёsua (pwrzgjodh) ngaP. crysogenum, iizoluar ne SHBA • Me anё tёmutacionit e pёrzgjedhjesu pёrftuanjёshtam mutant, i aftё pёr tёprodhuarrreth120 mg pen/Litёr terreni, mё pas me anё tёteknikave pёrzgjedhёse tёnjёpasnjёshme, u arrit nёshtamet e sotme tёprodhojnёderi nё 10 g pen/lit. • Lizina Lysine is an essential amino acid, which means that the human body cannot synthesize it. Its codons are AAA and AAG fitohet me rrugё fermentative ngashtamemutanteCorynebacteriumglutamicumqёprodhojnёmbi 40 g lizinё/lit terrenkulturё. (mutantё, me crregullimmekanizmiikontrollit tёsasisё sёprodhimit tёlizinёs., mutacion nёgjenetrregullatore)

  10. Penicilliumnotatum VS P. chrysogenum

  11. Kufizimet e mutacionitdheperzgjedhjes !! • Mutacionejanё tёrastёsishemdhejogjithmonёfitohetmutanti nёzonёn e ADN-sё dёshiruar • Rrallё herёndodhёqё tёfitohenmutacione tёnjefishta; • Frekuenca e mutacionit tё dёshiruarёshtёshumё e ulёt, procedura e pёrzgjedhjesёshtёshumё e ulёt • Qendrueshmёriae shtameve tёndryshuarёshtё mё e ulёt se e atyrenatyralё, sepsenukёshtё e mundur tёidentifikohen tёgjithamutacionet e ndodhuraedhepse tёpadukshme

  12. 3. Protoplastetdheshkrirja e tyre Protoplastet?? A protoplast is a plant, bacterial or fungal cell that had its cell wall completely or partially removed using either mechanical or enzymatic means. Enzimat: lizoxima (bakteret), zimoliaza (majatё), celulazat (bimёt)

  13. Process of Protoplast Fusion Figure 9.5a

  14. Protoplastet • Rrugёtjetёr e pёrmirёsimt tёshtamevemikrobike: SHKRIRJA E PROTOPLASTEVE?? • Rikombinimiigjeneveme anё tёshkrirjes sёqelizvevegjetative • Formohenqelizaheterokariote, qёmund tёbashkojnё bёrthamat e tyre, tёrikombinojnёgjenet, segregohen mё pas rikombinantёt • Protoplastetbashkohen nёn veprimin e njёsolucionipolietilenglikol (PEG), dheformojnaqelizahibrideku nё tёnjёjtёn citoplazmёgjendenkromozometngadyqelizagjenetiksht tёndryshme.

  15. protoplastet

  16. Pwrdorimiiprotoplasteve • Metoda e shkririjes sёprotoplasteveashtusiajo e mutagjenezёs ёshtёpёrdorurgjёrёsisht pёr prodhimin e antibiotikёvedhe lёndёve tёtjera • Kjometodёka dhёnёrezultate tёdukshme nёprodhimin e antibiotikёvengabakteretStreptomyces,tёcilёjanёprodhuesit e rreth 60 % tёantiobiotikёve tёnjohurdhe tёdisaprejenzimave mё tё rёndёsishmesip.sh glukozё – izomeraza • Pёrmirёsimi i shtameve tёndryshme tёStreptomyceska ndikuar nёrendimentin e prodhimit tёrreth 70 antibiotikёvedheenzimave

  17. Pwrdorimiiprotoplasteve • Kjometodёёshtё pёrdoruredhe nёshtametfermentuese tёmajave, kёshtu p.sh njёshtamiSaccharomycescerevisiaeu shkri me njё tёSaccharomycesuvarum; - vetigjenetike tё dёshiruara tёdyshtameve • Njёringashtametishteflokulentporauksotrof??pёr njё sёrё lёndёsh, shtamitjetёr ishtejoflokulentpori aftё tёprodhontё lёndёt e sipёrpёrmendura, pranuk kёrkonte lёndё tёshumta pёr tё u shumuar • ShtamihibridFLOKULENT- JOAUKSOTROF • Nёfushёn e mykeveёshtёrealizuarp.sh skrirja midis dyspecievegjinive tёAspergillusdhePenicillium

  18. protoplastet

  19. vazhdim • vazhdim

  20. 4. Fiksmiienzimave • Si burimeindustriale tёenzimaveekonomikisht tёlevёrdishmeshfrytёzohen vetёm disaindeshtazore e bimore • Shumica e enzimave qё pёrdoren sot janё me orgjinёmikrobike • japinnjёsasi tёkonsiderueshme tёenzimave, • ngainjejtimikrobmund tёnxirendisaenzima

  21. Fiksimiienzimave Enzimatqwprodhohen: amilaza, pektinazat, celulazat, invertazat, laktazat, lipazat, aminoacilaza, penicilinaza, katalazatetj. • Nёshkallёindustrialeenzimat pёrdoren nё formё tёtretshme, pra nё tёnjёjtёn formё nё tёcilёn ndodhenedhesubstratetmbi tёcilatatoveprojnё • Prareaksionienzimatikndodh nёfazё tё lёngёt homogjene, dhe pas transformimit tё plotё tёsubstratit, pёrzierja qё pёrmbanproduktin pёrdoretsi e tillёosetrajtohet mёtej pёr izoliminapopastrimin e kёtij tёfundit,

  22. Fiksimiienzimave • Por nё tёdyjarastetenzimainaktivizohetsepserikuperimi I saj eventual do tёishte I vёshtirёdhe I kushtueshёm po tёkemiparasysh pёrqёndrimin e saj tёulёt nё pёrzierjen e ereaksionit. • Si rrjedhojё u zhvilluametoda e fiksimit tёenzimave • ёshtёnjёmetodё me anё tё sёcilёs enzimadetyrohet tёzhvillojёaktivitetin e sajkatalitik nёnjё hapёsirё tёkufizuarpor tёekzpozuarmirёndajsubstratitdheproduktit tёreaksionit.

  23. Metodat e fiksimitfizikedhekimike • Metodatfizike– metoda e thjeshtёdhe mёekonomikebazohetnё a) adsorbimin: molekulatenzimatikefiksohen nёpartikula tёngurta me natyrё tёndryshme (qelqporoz, argjilё, lёndёplastike) por qёmund tёshkёputen nёkushte tёcaktuara • Metodatjetёr fizikekonsisiton nё b) “gёlltitjen” e enzimёs me njёpolimernatyralosesintetik • Pasinxitetpolimerizimi nёprani tёenzimёs, molekulat e kёtij tёfunditmbeten “tёburgosura” nёrrjetёn tridimensionale tёformuarngamolekulat e gjatpolimerike.

  24. Metodat e fiksimit • Njёtjetёr metodёfizikeёshtёajo e c) mikrokapsulimitqёkonsiston nёmbёshtjelljen e enzimёs nёshumёsferula me pёrmasa tёvogla (diametёr 10- 100μm) paretet e tёcilavejanёshumё tёholla (najlon, kolodium) janё tё pёrshkueshёm ngaana e molekulave tёsubstartitdhe tёprodukteve tёreaksionit).

  25. Lёndёt qё pёrdoren mё sёshumti pёr fiksim Polimeretqëshfrytëzohen: • Alginati • Agaridheagaroza • Karagenan • Poliakrilamidi • Poliuretani • membrana

  26. Metodafizikedhekimike e fiksimittwenzimave

  27. Metodatkimike • Fiksimi me rrrugёkimikearrihetme anё tёformimit tёlidhjevekovalente midis molekulave tёenzimёs dhe tёnjёsuporti tёngurtёzakonisht tёpatretshёm nёujё, p.sh ngaceluloza, kolagjeni, najloni, polesterietj. • Meqenёse sigrupetfunksionale tёenzimaveashtuedheato tёsuportitkanёreaktivitet tёulёt , ёshtё I domosdoshёm “aktivizimiityre • Veprohetmbiato tёsuportit duke I bёrё tёafta pёr t’ulidhur me enzimёn nё mёnyrё t qёndrueshme (skema)

  28. Pёrdorimet e enzimave • Pёr analizatkimo-klinike • Terapeutike • Diagnostifikuese • Kёrkimore

  29. Pёrdorimiienzimave • Pёrdorimi nёanalizatkimikebazohetnaspecifitetin e enzimave, • Analizat me bazёenzimatikemund tёkryhen nё vёllimeshumё tёvogla • Pёr pёrcaktimin e uresё nёgjak (azotemia) pёrdoretenzimaureaza, e cilashpёrbёn uren nё CO2 dhe nёamoniak (NH3), ngaamoniakumund tёllogaritetsasia e uresё qё e ka dhёnё atё

  30. Pёrdorimi I enzimave • Pёrcaktimi I glicemisё nёgjakё, bazohet nёveprimin e dyenzimave a) glukozё-oksidazadhe b) peroksidaza • E paraoksidonglukozёn dheformonperoksidin e hidrogjenit (H2O2), e dyta (peroksidaza) pёrdorperoksidin e hidrogjenitngareaksioni I parё pёr tёoksiduarnjё lёndё pa ngjyrёindikatore e cilangjyrosetkurkalon nёgjendje tёoksiduar. Intensiteti I ngjyrimitёshtё nё pёrpjestim tёdrejtё me sasinё e pranishme tёglukozёs nёgjakё. • Vleratnormale tёglicemisё me metodaklasike 80-120 mg/100 ml gjak, ndёrsavlerat me metodaenzimatike 70-105 mg/100 ml gjak, prakjo e funditёshtёvlerarealisht qё I takon vetёm konc. tёglukozёs

  31. Perdorimiienzimave • Me metodaenzimatikemund tёmatenedhemetabolitet e tjerё tё rёndёsishёm sikolesteroli, trigliceridet, acidiurik, etj. • Proteazat, pёr qёllimeterapeutike • Enzimё me orgjinё humane qё pёrdoret me sukses nёrastet e flebiteve , tromboflebiteveёshtёurokinaza (plasminogen factor), as an enzyme, it catalyzes the conversion of plasminogen to plasmin, the major enzyme responsible for clot breakdown. • Streptokinaza , e ngjashme me urokinazёn, mёpakspecifike, me orgjinёmikrobikedhefitohetngaStreptococcus haemoliticus

  32. Enzimat, pwrdorimi • Tripsina-ёshtё pёrdorur nёrasteanaloge, pёr veteitё e sajaantimpiksёse, dhe pёr forcimin e veprimit tёantibiotikёvedhe tёantikuagullantёve • Penicilinaza – enzimё e izoluarngaBacillus licheniformis, qёaktivizon nё mёnyrё tёshpejtёpenicilinёn • Enzimatproteolitike, amilaza, hemicelulaza e celulaza, janё pёrodur pёr kurim tёshqetёsimeve tёtraktitdigjestiv , pankreatiteve, • Kimotripsina – efektterapeutikinjektohet nёsy pёr tёmenjanuar atё qёnjihetsiperde e syve (katarakt) • Hialuronidaza- hidrolizonacidinhialuronik, lehtёson difuzinin e medikamenteve • Proteinaza K, -hidrolizinmembarnatqelizore, izolimi I AND-sё • Polimerazat – PCR etjetjetj

  33. Fund

More Related