420 likes | 758 Views
Netwerk theorie en Psychiatrie. Praktische toepassingen. Dr. Rutger Goekoop , psychiater. Psychiatrie: Bio-psycho-sociaal model.
E N D
Netwerk theorie en Psychiatrie Praktische toepassingen Dr. Rutger Goekoop, psychiater
Psychiatrie:Bio-psycho-sociaal model "Since the collapse of the 19th century models (psychoanalysis, biologism and behaviourism), psychiatrists have been in search of a model that integrates the psyche and the soma. So keen has been their search that they embraced the so-called 'biopsychosocial model' without ever bothering to check its details. If, at any time over the last three decades, they had done so, they would have found it had none. This would have forced them into the embarrassing position of having to acknowledge that modern psychiatry is operating in a theoretical vacuum.” George Libman Engel (1913-1999) Psychiater NiallMcLaren, psychiater
Het Bio-Psycho-Socialemodel Interventie: Schaalniveau: Systeemtherapie Sociaal Psycho Psychotherapie Bio Farmacotherapie
Een netwerkmodel van de Psyche? Moe Slecht slapen Concentratieproblemen Gespannen Vicieuze cirkels(circulair-causale relaties) Onzekerheid / naar gevoel Vergissingen / falen
DSM-IV alsnetwerk Symptoomscores niet gekwantificeerd! Borsboome.a., PLOS, 2011
De Psyche als Netwerk • N = 192. • Heterogene groep patienten met EEN acute (“As I”) stoornis (Dr. J.G. Goekoop, 1992). • Gescoord op de CPRS (comprehensivepsychopatho-logical rating scale): 65 items. • Bivariaatcorrelationele analyse van alle itemscores (between-symptom correlaties). • Item = knoop, significante correlatie = link, sterkte correlatie = gewicht van de link (NodeXL).
De Psyche als Netwerk (As I)Clusters (CPRS) Cluster 5: Psychotische symptomen Cluster 7: Dwang (fobieën, rituelen) Cluster 3: Remming (psychomtoor) Cluster 1: Depressieve symptomenen woede Cluster 4: Lichamelijke angst- equivalenten P < 0.0001 Cluster 6: Motore desorganisate Cluster 2: Ontremming (manie) Goekoop R., Serrano M., Goekoop J.G., in preparation
De Psyche als Netwerk (As I) Superclusters (CPRS) Super-cluster 1: Depressie Manie Angst, Remming. P < 0.01 Super-cluster 2: Psychose, Dwang,Desorganisatie, Goekoop R., Serrano M., Goekoop J.G., in preparation
De Psyche als Netwerk (As II) • N = 441. • Psychologie studenten UvA zonder persoonlijkheidsstoornis (Dr. H.S. Scholte, 2008). • Gescoord op NEO-PI-R (240 items). • Bivariaatcorrelationele analyse van alle itemscores (alle correlaties tussen persoonlijkheidskenmerken). • Item = knoop, significante correlatie = link, sterkte correlatie = gewicht van de link (NodeXL).
De Psyche als Netwerk Persoonlijkheid (NEO-PI-R clusters) Cluster 1. Conscientious-ness + Cluster 3: Extraversion + Cluster 4: Neuroticism + Cluster 5: Openness + Cluster 2: Agreeableness+ Cluster 6: Honesty ? P = 4.59E-04 Goekoop R., Goekoop J.G, Scholte H.S., PlosOne, december 2012
De Psyche als Netwerk Persoonlijkheid (NEO-PI-R superclusters) Super-cluster 2: Externaliserend? Super-cluster 1: Internaliserend? P < 0.01 Goekoop R., Goekoop J.G, Scholte H.S., PlosOne, December 2012.
De Psyche als NetwerkPersoonlijkheid EN psychopathologie As II As I
Praktische RelevantieBeschrijving van psychiatrische ziekten Kraepelin DSM I tot IV Categorieel
Praktische RelevantieBeschrijving van psychiatrische ziekten Connectiviteit? Jaspers Multidimensioneel (PCA)
Praktische RelevantieBeschrijving van psychiatrische ziekten Netwerk-theoretisch
Praktische Relevantie Efficiënte diagnostiek (triage) Patient 1: Cluster 5: Psychose “Unipolaire depressie” Cluster 1: Depressie Cluster 4: Angst Meest representatieve symptomen “Hits”
Praktische Relevantie Systematische diagnostiek Nalopen van 7 psychischedomeinen “Kapstok” (Heuristiek) Vergelijkdiagnostiekbijdementie
Praktische Relevantie Eenvoud van diagnostiek Alle As I stoornissen Slechts 7 “elementairekleuren” (Clusters) Somat. Angst Dwang Desorganisatie Depressie Ontremming Remming Psychose
Praktische RelevantieEenvoud van diagnostiek Melanchole depressie (angstig-geremdedepressie) Zelfde, nu met psychotischekenmerken Manic Manic Anxious Anxious Inhibited Inhibited Psychotic Psychotic Depressed Depressed Compulsive Compulsive Disorganized Disorganized
Praktische Relevantie Eenvoud van diagnostiek Bipolaire I Zelfde, met psychose Manic Manic Anxious Anxious Inhibited Inhibited Psychotic Psychotic Depressed Depressed Compulsive Compulsive Disorganized Disorganized
Praktische Relevantie Eenvoud van diagnostiek Zelfde, Katatonesubvorm Schizofrenie Manic Manic Anxious Anxious Inhibited Inhibited Psychotic Psychotic Depressed Depressed Compulsive Compulsive Disorganized Disorganized
Praktische Relevantie Heuristiek voor opsporen bijwerkingen Doorschieten op a.d. Instellen op a.d. Bijwerking van cortico’s, statines. Bijwerking van klassiekea.p. Zeldzamerebijwerkingen Bijwerking van cortico’s, klassiekea.p. Effect van onttrekkingmedicatie
Praktische Relevantie Heuristiek voor targets (farmaco)therapie BENZODIAZEPINEN “REMMINGS”-STABILISATOREN Lithium, depakine Diazepam ANTIDEPRESSIVA Lamotrigine, buproprion TCA’s, SSRIs ?? ANTICHOLINERGICA 7 psychischedomeinen: 7 klassen van farmacotherapie? Biperideen Haldol Clozapine Combinatietherapie i.p.v. monotherapie! ANTIPSYCHOTICA
Praktische RelevantieEfficiënte ROM 7 “Primairekleuren” (Clusters) Allepsychiatrischeziekten Somat. Angst Dwang Desorganisatie Depressie Ontremming Remming Psychose …. Verandering in de TIJD.
Praktische RelevantieEfficiënte ROM Gezond Toestand Psychopathologie Prodromaal Unipolaire, angstig-geremde (vitale) depressie Week 1 Zelfde, met psychotischekenmerken. Week 2 Unipolairangstig-geremdedepressie Week 3 Vroegeremissie Week 4 Remissie ROM van psychische domeinen Alleen de meest representatieve symptomen per cluster. Week 5 TIJD (weken) Week 6 Week 7
As II 80 Tijd 0 20 Praktische RelevantieEfficiënte ROM Persoonlijkheids- problematiek Toestand • 0 jaar • 10 jaar • 20 jaar • 30 jaar • 40 jaar • 50 jaar ROM van psychische domeinen Alleen de meest representatieve symptomen per cluster. • 60 jaar TIJD (Leeftijd)
Praktische Relevantie Psychoeducatie Geindividualiseerdenetwerken G= Gelukkig A = Ik zou liever wat anders doen M = Wat ik nu doe kost mij moeite H = Honger Moe = Moe Nlek = nietlekker Ple = wat mij gebeurt is plezierig Patient 2 Patient 1 Denny Borsboome.a. Laura Bringmanne.a.
Praktische Relevantie Gerichte interventies Geindividualiseerdenetwerken Hoofdklacht Hoofdklacht G= Gelukkig A = Ik zou liever wat anders doen M = Wat ik nu doe kost mij moeite H = Honger Moe = Moe Nlek = nietlekker Ple = wat mij gebeurt is plezierig Patient 2 Patient 1 Naar bed! Eten! Denny Borsboome.a. Laura Bringmanne.a.
Praktische Relevantie Voorspellende Psychiatrie 2. 1. Van 729 mogelijke eindstadia: slechts 20 vinden daadwerkelijk plaats 3. 4.
Praktische Relevantie Voorspellende Psychiatrie Groepsniveau Personality development towards maturity given random input Personality development towards a personality disorder given random input. Koninx, Goekoope.a., in preparation
Praktische Relevantie Voorspellende Psychiatrie Groepsniveau Geindividualiseerdenetwerken Patient 1 Populatie X “Tijdseries” DEPR(t=1) = DEPR (t=0) + 0.54 * ANGST + 0.33 * DWANG - 0.45 * MANIE + 0.19 * REMMING …. Over 3 wekenterugval!
Praktische RelevantieBio-psycho-socialevoorspellingen 1. 1. 1. 2. 2. 2. 3. 3. 3. T = 2 T = 0 T = 1 Timeseries forecasting Anxiety, depression, mania, psychosis, etc. T = 20 T = 0 T = 10 Time
Praktische Relevantie Predictie van optimale netwerkcontext Optimale “Niche” of “Fitness”: De mate waarin een knoop past in een bepaalde context (gezien de intra-knoop eigenschappen, bijvoorbeeld persoonlijkheid): Fitness (h): P(k) ~ hk; k(t) ~ tha
Voorspellen van optimale sociale niches “Walkingalongwithpatients in the search fortheiroptimalsocial niches”. “Helpingpatients to find a pleasant, fulfilling and suitable place to live”. Persoonlijk-heid Psycho- pathologie Welkesocialeomgeving past het bestebij je?
Voorspellen van optimale sociale niches Ratio Irritatie / Plezier Persoon 1 (nabijheid / contactfrequentie) Persoon 2 (nabijheid / contactfrequentie)
“Sociale Fitness” • “Not fitting in”. • (Tijdelijk) niet in staat op sociale rollen te vervullen. • Werk / baan. • Partner / Huwelijk • Vaderrol / Moederrol • Sociaal stigma, angst voor sociale isolatie (uitgestoten). • “Psychiatrie = dat gedeelte van de geneeskunde dat zich bezig houdt met beperkingen in het sociale functioneren”.
“Farmacologische Fitness” Thyrax Methylfenidaat Mirtazapine Haloperidol Propranolol Pregabaline melatonine Oxazepam PATIENT Depakine Paracetamol PATIENT Olanzapine Clonazepam Lithium Clomipramine Lamotrigine Past het behandelaanbod?
Clinical Decision Support Interventie profielen • Patient profielen Patient 1.. 2.. Etc CGT IPT Farmaco… • Sociaal • Degree 15 1 0 1 • Centrality 90 • Transivity 12 • Cluster coefficient 0.30 • SES, 45 • Rollen, Etc 1 • Psycho • IQ 95 • Persoonlijkheid 74 • Psychopathologie 45 • Bio • Genetica 13 • Biochemie 17 • Somatische toestand 4 De Lange et al, submitted
Mutual information 1 0 1 0 0 1 00 1 0 0 1 Subtract: dissimilarity = 1 - mutual information. Patient profielen 1 0 0 0 0 1 00 1 0 0 0 De Lange et al, submitted Interventie profielen
Thank you! • http://www.nd.edu/~alb/html/publications.html • http://www.rgoekoop.dds.nl