1 / 41

Haft sredniowieczny zarys tematyki

Haft sredniowieczny zarys tematyki. Magdalena ‘Ziółko’ Zielińska Stowarzyszenie HANZA Medievalliving.pl. Haft. Metoda ozdabiania tkaniny, filcu lub skóry poprzez naszywanie na ich powierzchni wzorów za pomocą igły, nici i (czasem) różnych dodatków. Krotka historia haftu.

garson
Download Presentation

Haft sredniowieczny zarys tematyki

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Haft sredniowiecznyzarys tematyki Magdalena ‘Ziółko’ Zielińska Stowarzyszenie HANZA Medievalliving.pl

  2. Haft Metoda ozdabiania tkaniny, filcu lub skóry poprzez naszywanie na ich powierzchni wzorów za pomocą igły, nici i (czasem) różnych dodatków.

  3. Krotka historia haftu • Prawdopodobnie stosowany już kilka tysięcy lat p.n.e. • Najstarsze zachowane hafty pochodzą z wykopalisk archeologicznych w Attyce (V-IV w. p.n.e.) i gór Ałtaj • Kilka przykładów pochodzi z zachowanych strzępów odzieży z okresu „wędrówek ludów” 300-700 n.e. • Bardzo popularny (zdobienie odzieży) we wczesnym średniowieczu, zwłaszcza w stylistyce „wikińskiej” i słowiańskiej

  4. Z IXw. ze Skandynawii pochodzą pierwsze przykłady ‘tapiserii’, ‘opon’, ‘wallhanging’, z nich wyewoluował styl (i jakość) hafciarstwa normańskiego i anglo-saskiego (refilsaum) -> tapiserie z Överhogdal

  5. Överhogdal, datowane ok.800r.

  6. 1070 - 1077 powstaje opona z Bayeux (na zlecenie bp Odo)

  7. Ok.XII w. ścieg ‘refilsaum’ (‘surface-couching’) wychodzi z użycia (poza Islandią i płn. Skandynawią), wyparty przez ‘under-couching’, charakterystycznego dla hafciarstwa angielskiego • XIII – XIV w. szczyt średniowiecznego hafciarstwa angielskiego • XIV / XVw. szczyt średniowiecznego hafciarstwa niemieckiego • XIV w. największa moda na ‘haftowane cotehardie’ • chociaż pojawiają się jeszcze w Godzinkach księcia de Berry

  8. 1320/1330 powstaje ‘Malterer Teppich’

  9. początek XVIw. – wprowadzenie haftu krzyżykowego • XVIw. – początek popularności ‘haftu czarnego’ (tzw. ‘blackwork’) • XVIw. – ścieg ‘klasztorny’ praktycznie wychodzi z użycia

  10. XVI w. – masowy powrót haftów w odzieży (Anna Boleyn, Elżbieta I, Maria Stuart) • XVIIIw. – umasowienie ‘tamborków’ • 1828r. – pierwsze maszyny hafciarskie

  11. Hafciarki i hafciarze • damy np. Aelgifu z Northampton (XIw.), Aelfgyd z Buckinghamshire i Leofgyd z Wiltshire (Doomsday Book), królowa Jadwiga, Anna Boleyn, Maria Stuart, Bess of Hardwick hrabina Shrewsbury) • przedmioty osobiste • osobiste prezenty • dary wotywne

  12. zakonnice, np. Eustadiola z Burges (VIIw.), Anna Malterer z Freiburga (pocz. XIVw.), Hadewigis, Sophia i Lucardis z Hesse (poł. XIVw.), Anne de Felbrigge z Suffolk) • paramenty kościelne macierzystego klasztoru • paramenty kościelne na zamówienie • dary wotywne na zamówienie

  13. rzemieślnicy i rzemieślniczki z cechu hafciarzy np. Mabel z Bury St. Edmunds (poł. XIIIw.), Alexander Settere (pocz. XIVw.), William i Matilda le Settere (poł. XIVw.), John Heyroun (XIVw.), Thomas Carleton (k. XIVw.), John Strousburgh (k. XIVw.), Alice Strousburgh (poc. XVw.), Klemens, Jan i Jasiek ‘haftarze (za panowania Jagiełły), Michał Zejdenhafter (Kraków 1419)

  14. Hafciarstwo cechowe • Cechy powstają we wszystkich większych ośrodkach • Jedni z najbogatszych mieszczan (konieczność płynności finansowej) • Ścisła kontrola jakości i liczby rzemieślników (1 mistrz – 1 czeladnik) • Praktyka trwała 7-8 lat • Najczęściej zawód przekazywany w rodzinie • Kobiety dopuszczane do przywództwa cechu (do XVw.) • Zakaz pracy przy sztucznym świetle (!) • Pracują na zlecenia dworów królewskich, a nawet papieskich (ornaty importowane z Anglii) • Często nabywają majątki ziemskie i uzyskują szlachectwo • Uszycie sukni królowej Philippy z Hainault – 2 Ł, wyhaftowanie jej – 9 Ł • Cena haftowanego ornatu w końcu XIVw. – 200 Ł (= ok. 6,5 tys. świń), cena konia bojowego – do 80 Ł, koszt rocznego utrzymania ‘household’ rycerza lub kupca – do 100 Ł

  15. Materialy do haftu sredniowiecznego • Podkład: len, wełna, jedwab (rzadko) • Nici: • len (rzadko, jeśli to przy odzieży oraz w haftach niemieckich) • wełna (odzież, tapiserie) • jedwab (jałmużniczki, opaski, paramenty kościelne, okładki, inne przedmioty zbytku) • złoto,srebro (nie do zrekonstruowania współcześnie) • Ewentualne dodatki: perły, bursztyn, gagat, niektóre inne kamienie szlachetne i półszlachetne

  16. Przyrzady, narzedzia i akcesoria • Igły • Igielniki • Naparstki

  17. Nożyczki • Pudełka i koszyki

  18. Ramy

  19. Rodzaje (style) haftu sredniowiecznego • Refilsaum • Opus Anglicanum • Opus Teutonicum • varia

  20. Refilsaum • różne motywy • 3 warianty: • haftowany wzór na gładkim tle, • haftowane tło z pozostawionym gładkim wzorem, • haftowany wzór i tło • nici ściegu przyczepiane przez osobną nić (‘laid and couched work’) na powierzchni

  21. Opus Anglicanum • hafty figuralne • sceny z romansów rycerskich lub żywotów świętych • ornamenty roślinne i zwierzęce • szkic wzoru nanoszony na tkaninę np. węglem • intensywne użycie złotej nici (często jako tło) • niemal wyłącznie nici jedwabne • bogata paleta barw, także odcieni • niezwykle plastyczne

  22. by Ziółko, 2011 (ścieg rozdzielny, ścieg klasztorny) by Ziółko, 2012 (ścieg rozdzielny, ścieg klasztorny)

  23. Opus Anglicanum - ściegi • rozdzielny (split stitch) • sznurkowy (stem stitch) • łańcuszkowy (chain stitch) – rzadko • w przypadku złotych i srebrnych nici – ‘underside couching’ • klasztorny (klosterstitch) – samopodtrzymujący (‘self-couching work’)

  24. Opus Teutonicum • wzory o powtarzalnym raporcie • ornamenty geometryczne • wzór odliczany po nitkach osnowy i wątku tkaniny podkładowej • często motywy heraldyczne • rzadziej motywy figuralne – zgeometryzowane • częste użycie tańszych nici (len, wełna), łączenie lnu z jedwabiem • najczęściej ograniczenie do 3-4 barw • także ‘haft biały’ (‘whitework’)

  25. Niemcy, XIV-XVw., oryginał w V&A Museum Rekonstrukcja by Ziółko 2010, (ścieg cegiełkowy z zakładką)

  26. Niemcy, XIVw., oryginał w V&A Museum Rekonstrukcja by Ziółko, 2011 (ścieg cegiełkowy)

  27. Niemcy, XIV-XVw., oryginał w V&A Museum Rekonstrukcja by Ziółko, 2012 (ścieg cegiełkowy z zakładką)

  28. Soignies, Belgia, XIII-XIVw., oryginał w Maastricht Replika by Orka, 2011 (ścieg cegiełkowy)

  29. Niemcy, XIVw., fragment tapiserii Rekonstrukcja haftu na sakiewce by Ziółko, 2012 (ścieg cegiełkowy z zakładką)

  30. Fragment marginesu z Malterer Teppich, Niemcy, XIVw. Rekonstrukcja by Ziółko, 2010 (ścieg klasztorny, ścieg rozdzielny)

  31. Haft o motywach heraldycznych, Niemcy, XIVw. Rekonstrukcja (fragment) by Ziółko, 2010… (ścieg cegiełkowy)

  32. Opus Teutonicum - sciegi • cegiełkowy (brick stitch) – ściegi równe • wariacje cegiełkowego, najczęściej z zakładką (satin stitch) – ściegi dłuższe i krótsze • bloczkowy • klasztorny (klosterstitch)

  33. Varia • Hafty „odzieżowe” (dziergany, stebnówkowy) • Long-armed cross-stitch (~janina / herringbone stitch)

  34. Bibliografia • Amt E., Women’s Lives in Medieval Europe. A sourcebook., 2009 • Coatsworth E., Stitches in Time: Establishing a History of Anglo-Saxon Embroidery, 2005 • Crossley-Holland N., Living and Dining in Medieval Paris. The Household of a Fourteenth Century Knight, 1996 • Crowfoot E., Pritchard F., Staniland ., The Museum of London’s Textile and Clothing 1150 – 1450 • Gloger Z., Encyklopedia staropolska, 1903 • Gutkowska-Rychlewska M., Historia ubiorów, 1986 • Kelly T. D., Aumônières — embellished textile purses of the French 14th century, cottesimple.com • Kubalska-Sulkiewicz K., Bielska-Łach M., Manteuffel-Szarota A., Słownik terminologiczny sztuk pięknych, 2007 • Mitchell T., A Stitch out of Time, 14th and 15th Century German Counted Thread Embroidery, wymarc.com • medieval-embroidery.blogspot.com (zapraszam  ) • m-silkwork.blogspot.com • racaire.com • Scott M., Medieval Dress and Fashion, 2007 • Staniland K., Medieval Craftsmen: Embroiderers, 1997 • Zimmerman J., English Medieval Embroidery, 2008

More Related