550 likes | 715 Views
Afd. Documentaire Informatie. ‘Systematisch literatuuronderzoek’ Scholing in Wetenschap III dinsdag 1 oktober 2002. Afd. Documentaire Informatie. Frans de Meijer Manager afd. Documentaire Informatie Literatuuronderzoeker deMeijer@paramedisch.org.
E N D
Afd. Documentaire Informatie ‘Systematisch literatuuronderzoek’ Scholing in Wetenschap III dinsdag 1 oktober 2002
Afd. Documentaire Informatie Frans de Meijer Manager afd. Documentaire Informatie Literatuuronderzoeker deMeijer@paramedisch.org
Het Nederlands Paramedisch Instituut:Hét kenniscentrum voor de paramedische zorg • Vakreferenten voor elke paramedische discipline: • Diëtetiek • Ergotherapie • Fysiotherapie • Logopedie • MBRT (medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken) • Mondhygiëne • Oefentherapie Cesar • Oefentherapie-Mensendieck • Optometrie • Orthoptie • Podotherapie Nederlands Paramedisch Instituut
Afd. Documentaire Informatie Uw vakreferent: Sylvia P. van den Heuvel Senior vakreferent fysiotherapie / Literatuuronderzoeker Nederlands Paramedisch Instituut Amsterdamseweg 16, Postbus 1161 3800 BD Amersfoort Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90 vandenHeuvel@paramedisch.org
Afd. Documentaire Informatie Uw vakreferent: Jeanne van Dommelen - van Wamelen Vakreferent diëtetiek Nederlands Paramedisch Instituut Amsterdamseweg 16, Postbus 1161 3800 BD Amersfoort Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90 vanDommelen@paramedisch.org
Afd. Documentaire Informatie Uw vakreferent: Nelleke van Maanen-Schakel Vakreferent mondhygiëne Nederlands Paramedisch Instituut Amsterdamseweg 16, Postbus 1161 3800 BD Amersfoort Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90 vanMaanen@paramedisch.org
Programma‘SYSTEMATISCH LITERATUURONDERZOEK’ • Opsporen van informatie • Informatiebronnen • Systematisch zoeken: voorbereiding • Systematisch zoeken: praktijkvoorbeeld • Vragen en demonstratie Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuuronderzoek • OPSPOREN VAN INFORMATIE Nederlands Paramedisch Instituut
Opsporen van informatie Typen informatie • Literatuur • Protocollen, standaarden • Meetinstrumenten • Lopend onderzoek • Adressen • “Kennis” Nederlands Paramedisch Instituut
Opsporen van informatie Waar is die informatie te halen? • Internet • Mediatheek / bibliotheek • Medische bibliotheken • Hogescholen en universiteiten • Wetenschappelijke instellingen • Wetenschappelijke (steun)bibliotheken • Kennis- en expertisecentra • Collega’s Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuuronderzoek • INFORMATIEBRONNEN Nederlands Paramedisch Instituut
MEDLINE bijv. SilverPlatter bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek Databank (NOD/NPO) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts (DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF ERIC QOLID Informatiebronnen Nederlands Paramedisch Instituut
MEDLINE http://research.bmn.com/medline Nederlands Paramedisch Instituut
MEDLINE • Index Medicus Online Nederlands Paramedisch Instituut
DocOnline http://www.paramedisch.org Nederlands Paramedisch Instituut
PEDro http://ptwww.cchs.usyd.edu.au/pedro/ Nederlands Paramedisch Instituut
DocOnline Nederlands Paramedisch Instituut
CCTR: Cochrane Controlled Trials Register CDSR: Cochrane Database of Systematic Reviews DARE: Database of Abstracts of Review of Effectiveness CRMD: Cochrane Review Methodology Database Cochrane Library • DE MEIJER F. The Cochrane Library. Issue 1999; 16(3): 25. Nederlands Paramedisch Instituut
The Cochrane Library alleen abstracts zijn gratis http://www.cochrane.org/ Nederlands Paramedisch Instituut
DocOnline Nederlands Paramedisch Instituut
Het NPi Amsterdamseweg 16, Amersfoort Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuuronderzoek • VOORBEREIDING Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoeken Stappenplan • Formuleer een probleemstelling • Formuleer daaruit een zoekvraag en bepaal in- en exclusiecriteria • Bepaal het doel van de zoektocht • Bepaal het(de) gewenste documenttype(n) • Selecteer de te doorzoeken bronnen • Vertaal de zoekvraag naar zoektermen, die bij de gekozen bronnen horen • Stel een zoekstrategie op Nederlands Paramedisch Instituut
Stel deelonderwerpen van de probleemstelling vast Bedenk suggesties voor zoektermen synoniemen Engelstalige termen verwante ruimere of nauwere termen namen van auteurs titelwoorden uit reeds bekende titels Formuleer in- en exclusiecriteria t.a.v.: leeftijd geslacht tijdsperiode taal en bij effectonderzoek ook: aandoening interventie soort onderzoek Systematisch literatuur zoeken Formuleer een zoekvraag Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenBepaal het doel Het doel van de zoektocht is bepalend voor • de omvang van de zoektocht • de manier van zoeken en • het type publicatie dat gezocht wordt • praktijkprobleem • proefschrift / onderzoek • publicatie / lezing / referaat • onderwijs / cursus • scriptie / studie-activiteit • beleid(sontwikkeling) Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenBepaal het documenttype Het documenttype is o.a. bepalend voor de bron waarin gezocht wordt • overzichtartikel (review) • richtlijn / protocol • abstract / samenvatting / referaat • tijdschriftartikel • (R)CT / meta-analyse • meetinstrument • website • (patiënten)folder • etc. Nederlands Paramedisch Instituut
SPECIFIEK bibliotheekcatalogi websites van verenigingen vaktijdschriften current contents attenderings-rubrieken enz. ALGEMEEN MEDLINE The Cochrane Library PEDro ERIC DocOnline REHADAT CINAHL EMBASE enz. Systematisch literatuur zoeken Selecteer de bronnen Nederlands Paramedisch Instituut
INDEXTERMEN MEDLINE medical subject headings (MesH) The Cochrane Library medical subject headings (MesH) CINAHL descriptoren (DE) TREFWOORDEN DocOnline INDEXWOORDEN EMBASE/RPM ZOEKMASKERS PEDro Vertaal de zoekvraag naar de juiste zoektermen van de betreffende bron Systematisch literatuur zoekenBepaal de zoektermen Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenTrefwoorden & indextermen Trefwoorden • Alfabetische lijst van zoektermen • Geen onderlinge relaties Indextermen (thesaurustermen) • Onderlinge relaties • Verwijzingen • Scope notes Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenIndextermen Verwijzingen bij indextermen • Scope note (SN): korte beschrijving • Use (USE): verwijzing naar correcte term • Used for (UF): incorrecte term van waaruit verwezen is • Broader term (BT) • Narrower term (NT) • Related term (RT) Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoeken Indextermen (voorbeeld) Chronic Brain Damage • SN: A condition characterized by long-standing brain dysfunction or damage, … [etc.] • UF: Chronic Encephalopathy • BT: Brain Diseases • NT: Chronic Brain Injury; Cerebral Palsy; Persistent Vegetative State • RT: Brain Infarction Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenStel een zoekstrategie op (1) • Bepaal of je sensitief (ruim) of specifiek (begrensd) wilt zoeken • Zoek eerst met gecontroleerde termen, daarna eventueel met vrije (eigen bedachte) termen • combineer de zoektermen met logische (Booleaanse) en positionele operatoren • maak de zoekstring niet te lang • beperk op taal via het taalveld (bijv. MEDLINE: english in la) • beperk op documenttype via publicatieveld: (bijv. DocOnline: RCT in form) Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenStel een zoekstrategie op (2) • Zoek een bekend document op auteursnaam, jaar en een woord uit de titel • Gebruik eventueel vaste zoekfilters (clinical trials, prognosis, diagnosis, etiology, practice guidelines, clinical audit, systematic reviews) • Schakel bij het zoeken naar literatuur voor wetenschappelijk onderzoek een deskundige in! Nederlands Paramedisch Instituut
Booleaanse operatoren • AND • OR • NOT • ADJ • NEAR • WITH George Boole (1815-1864) Nederlands Paramedisch Instituut
Booleaanse operatoren • AND • ‘cerebral palsy’ AND ‘muscle tone’ • Zoekt naar documenten die zowel ‘cerebralpalsy’ als ‘muscle tone’ bevatten. Nederlands Paramedisch Instituut
Booleaanse operatoren • OR • “cerebral palsy” OR “infantile encephalopathy” • Zoekt naar documenten die óf cerebral palsy en/of infantile encephalopathy bevatten. Nederlands Paramedisch Instituut
Booleaanse operatoren • NOT (AND NOT) • “cerebral palsy” NOT surgery • Zoekt naar documenten die cerebral palsy bevatten, maar niet surgery. Nederlands Paramedisch Instituut
Booleaanse operatoren • ADJ “…” • cerebral ADJ palsy “cerebral palsy” • Zoekt naar documenten die cerebral palsy bevatten (achter elkaar, mét spatie!) • Vindt in MEDLINE dus niet de indexterm Cerebral-Palsy! Nederlands Paramedisch Instituut
Booleaanse operatoren • NEAR • cerebral NEAR palsy • Zoekt naar documenten die zowel cerebral als palsyin dezelfde zin bevatten. • vindt dus ook: cerebral compression […] recurrent laryngeal nerve palsy! Nederlands Paramedisch Instituut
Booleaanse operatoren • WITH • cerebral WITH palsy • Zoekt naar documenten die zowel cerebral als palsy bevatten in hetzelfde veld (bijv. samenvatting of titel). Nederlands Paramedisch Instituut
Trunceren en maskeren Trunceren • Physiother* zoekt naar: • Physiotherapy • Physiotherapeutic • Physiotherapeutische • Etc. Maskeren • m?ckenzie zoekt naar: • McKenzie • MacKenzie Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoeken • PRAKTIJKVOORBEELD Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplan PROBLEEMSTELLING • Zijn er na 1994 nog nieuwe onderzoeken verschenen die het mogelijk maken een meta-analyse uit te voeren m.b.t. de effectiviteit van de fysiotherapeutische behandeling bij herpes zoster? Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplan FORMULEER EEN ZOEKVRAAG (1) • deelonderwerpen: • Effectiviteit • Herpes zoster • Fysiotherapie. • Suggesties voor zoektermen: • termen herpes zoster: • herpes zoster, gordelroos, postherpetische neuralgie, varicella-zoster, herpetic pain, post-herpetic neuralgia, postherpetic neuralgia, zoster paresis, shingles, etc. Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplan FORMULEER EEN ZOEKVRAAG (2) • termen effectiviteit: • effectonderzoek, clinical trials, RCT, meta-analyse, systematisch review, randomized clinical trial, randomised clinical trial, etc. • termen interventie: • fysiotherapie, physiotherapy, physical therapy, TENS, electrotherapy, electrostimulation, pijnbestrijding, iontoforese, iontophorese etc. Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplan FORMULEER EEN ZOEKVRAAG (3) • taal: • Nederlands, Engels, Duits • tijdsperiode: • vanaf 1994 • leeftijd: • volwassen(en), adult(s) • geslacht: • man, vrouw • aanvullende informatie: • patiënt Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplan BEPAAL HET DOEL • Uitvoeren van een meta-analyse BEPAAL HET TYPE DOCUMENT • systematisch review / meta-analyseindien niet gevonden, dan: • effectonderzoek: RCT of CCT Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplan BEPAAL DE BRON(NEN) • systematisch review: • The Cochrane Library (CDSR); • effectonderzoek: • literatuurdatabanken: MEDLINE, PEDro, DocOnline, CINAHL, EMBASE/RPM; • Vaktijdschriften: physical therapy, physiotherapy, Australian journal of physiotherapy, etc. Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplan BEPAAL DE ZOEKTERMEN BIJ DE BRON(NEN) • MEDLINE (MeSH): • herpes zoster, […] • clinical trials, meta-analysis, systematic review, randomized controlled trial • CINAHL (DE): • herpes zoster, […] • clinical trials, meta-analysis, systematic review • The Cochrane Library (MeSH): • herpes zoster, […] • DocOnline (trefwoorden): • herpes zoster • RCT, meta-analyse, clinical trials, multicenter studie, systematische review Nederlands Paramedisch Instituut
Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld gericht zoeken MEDLINE 2000-hedenzoeken met indextermen (MeSH): • (“herpes-zoster"/ rehabilitation, therapy)and • (explode “rehabilitation”/all subheadings) and • ((explode "Clinical-Trials"/all subheadings) or ("Meta-Analysis") or (RANDOMIZED-CONTROLLED-TRIAL in pt) or (META-ANALYSIS in pt) or ((RANDOMIZED-CONTROLLED-TRIAL in pt) or (META-ANALYSIS in pt)))and (english in la or dutch in la or german in la) • N.B.: door het explode commando wordt ook gezocht op de narrower terms als CCTs, multicenter studies en RCTs. Nederlands Paramedisch Instituut