440 likes | 638 Views
Afd. Documentaire Informatie. Zoeksystemen en -systematiek Gastcollege Opleiding Fysiotherapie Hogeschool Leiden 6 december 2002. Afd. Documentaire Informatie. Frans de Meijer Manager afd. Documentaire Informatie Literatuuronderzoeker deMeijer@paramedisch.org.
E N D
Afd. Documentaire Informatie Zoeksystemen en -systematiek Gastcollege Opleiding Fysiotherapie Hogeschool Leiden 6 december 2002
Afd. Documentaire Informatie Frans de Meijer Manager afd. Documentaire Informatie Literatuuronderzoeker deMeijer@paramedisch.org
Afd. Documentaire Informatie Uw vakreferent: Sylvia P. van den Heuvel Senior vakreferent fysiotherapie Fysiotherapeut / literatuuronderzoeker vandenHeuvel@paramedisch.org
De Afdeling Documentaire InformatieVakreferentenvoor elke paramedische discipline: • Diëtetiek • Ergotherapie • Fysiotherapie • Logopedie • MBRT (medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken) • Mondhygiëne • Oefentherapie Cesar • Oefentherapie-Mensendieck • Optometrie • Orthoptie • Podotherapie
Documentatiecentrum NPi Amsterdamseweg 16, 3812 RS Amersfoort Tel: (033) 421 61 20, Fax: (033) 421 61 90 E-mail: doc@paramedisch.org
ProgrammaGASTCOLLEGEHOGESCHOOL LEIDEN ZOEKEN I • Praktijkvoorbeelden THEORIE • Opsporen van informatie • Informatiebronnenvia het Internet en/of de mediatheek • Systematisch zoekenvoorbereiding met praktijkvoorbeeld ZOEKEN II • “Live” zoekacties n.a.v. vragen
Zoeken naar literatuur • PRAKTIJKVOORBEELDEN
DocOnline http://www.paramedisch.org http://www.doconline.nl
Zoeken naar literatuur • OPSPOREN VAN INFORMATIE
Opsporen van informatie • Typen informatie • Literatuur • Protocollen, standaarden • Meetinstrumenten • Lopend onderzoek • Adressen • “Kennis”
Opsporen van informatie Waar is die informatie te halen? • Internet • Mediatheek / bibliotheek • Hogescholen en universiteiten • Instellingen en (grote) praktijken • Wetenschappelijke (steun)bibliotheken • Kennis- en expertisecentra • Collega’s
Opsporen van informatie Typen bronnen • Primaire bronnen • Publicatie waarin op grond van oorspronkelijk onderzoek nieuwe informatie wordt gepresenteerd • Boek, tijdschrift(artikel), software, rapport • Secundaire bronnen • Publicatie waarvan de inhoud is afgeleid van primaire publicaties • Publicatie die een overzicht geeft van primaire publicaties • Bibliografie, index (bijv. MEDLINE), referaat(tijdschrift)
Zoeken naar literatuur • INFORMATIEBRONNEN
Primaire Informatiebronnen WEBSITES bijvoorbeeld: • KNGF - www.kngf.nl • NPi - www.paramedisch.org • APTA – www.apta.org • CSP – www.csp.org.uk
Primaire Informatiebronnen (ELEKTRONISCHE) TIJDSCHRIFTEN • Zie het overzichtsbestand van MedBioWorld • http://www.medbioworld.com/cgi-bin/displaycontents.cgi?table=med&type=Journals&filecode=(M)%20Physical%20Medicine • Zie het overzichtsbestand van de virtuele mediatheek (HvU) • http://virtmed.fg.hvu.nl/domeinen/fysiotherapie/tijdschriften/kop-algemeen.html
NPi Internet MEDLINE V V CINAHL V DocOnline V V EMBASE/RPM Cochrane Library V (V) REHADAT D/CDNV V PEDro V V LisF V Secundaire InformatiebronnenLiteratuur
Databank Protocollen NPi NGC Guidelines NHG-Standaarden ICF Guideline Library (NZGG) CSP Core Standards CBO-Richtlijnen KNGF Richtlijnen Bureau Richtlijnen NVAB Secundaire InformatiebronnenProtocollen
Databank Meetinstrumenten NPi (in opbouw) QOLID (Quality of Life Instruments Database) CSP Effective Practice Outcome Measures Database Secundaire InformatiebronnenMeetinstrumenten
Databank Nederlands Paramedisch Onderzoek (NPO) Nederlands Onderzoek Databank (NOD) REHADAT (D/CDN) Secundaire InformatiebronnenLopend Onderzoek
REHADAT (D/CDN) HandyWijzer Secundaire InformatiebronnenProductinformatie
OPmaat HandyWijzer Secundaire InformatiebronnenOverheid en wetgeving
Zoeken naar literatuur • NOG ENKELE TIPS VOORAF …
Booleaanse operatoren • AND • OR • NOT • ADJ • NEAR • WITH George Boole (1815-1864)
Booleaanse operatoren • AND • cva AND rct • Zoekt naar documenten die zowel cva als rct bevatten.
Booleaanse operatoren • OR • kinderen OR adolescenten • Zoekt naar documenten die óf kinderen en/of adolescenten bevatten.
Booleaanse operatoren • NOT (AND NOT) • fysiotherapie NOT scriptie • Zoekt naar documenten die fysiotherapie bevatten, maar niet scriptie.
Booleaanse operatoren • ADJ “…” • centraal ADJ zenuwstelsel “centraal zenuwstelsel” • Zoekt naar documenten die centraal zenuwstelsel bevatten (achter elkaar, mét spatie!)
Booleaanse operatoren • NEAR • stroke NEAR revalidation • Zoekt naar documenten die zowel stroke als revalidation in dezelfde zin bevatten. • (dus ook: revalidation after a stroke)
Booleaanse operatoren • WITH • leiden WITH hogeschool • Zoekt naar documenten die zowel leiden als hogeschool bevatten in hetzelfde veld (bijv. uitgever).
Trunceren en maskeren Trunceren • Physiother* zoekt naar: • Physiotherapy • Physiotherapeutic(s) • Physiotherapeutisch(e) • etc. Maskeren • m?ckenzie zoekt naar: • McKenzie • MacKenzie
Zoeken naar literatuur • SYSTEMATISCH LITERATUUR ZOEKEN(THEORIE)
Systematisch literatuur zoeken Stappenplan • I. Formuleer een probleemstelling • II. Formuleer daaruit een zoekvraag en bepaal in- en exclusiecriteria • III. Bepaal het doelvan de zoektocht • IV. Bepaal het(de) gewenste documenttype(n) • V. Selecteer de te doorzoeken bronnen • VI. Vertaal de zoekvraag naar zoektermen, die bij de gekozen bronnen horen • VII. Stel een zoekstrategie op
Stel deelonderwerpenvan de probleemstelling vast Bedenk suggesties voor zoektermen synoniemen Engelstalige termen verwante ruimere of nauwere termen namen van auteurs titelwoorden uit reeds bekende titels Formuleer in- en exclusiecriteriat.a.v.: leeftijd geslacht tijdsperiode taal Systematisch literatuur zoeken II. Formuleer eenzoekvraag • en bij effectonderzoek ook: • – aandoening • – interventie • – soort onderzoek • (PICO)
Systematisch literatuur zoekenIII.Bepaal hetdoel Het doel van de zoektocht is bepalend voor • de omvang van de zoektocht • de manier van zoeken en • het type publicatie dat gezocht wordt • praktijkprobleem • proefschrift / onderzoek • publicatie / lezing / referaat • onderwijs / cursus • scriptie / studie-activiteit • beleid(sontwikkeling)
Systematisch literatuur zoekenIV.Bepaal hetdocumenttype Het documenttype is o.a. bepalend voor de bron waarin gezocht wordt • overzichtartikel (review) • richtlijn / protocol • abstract / samenvatting / referaat • tijdschriftartikel • (R)CT / meta-analyse • meetinstrument • website • (patiënten)folder • etc.
SPECIFIEK Bibliotheekcatalogi Website van KNGF Websites van buitenlandse beroeps-verenigingen (gratis) tijdschriften (op het Internet) Current contents ALGEMEEN MEDLINE CINAHL EMBASE DocOnline PEDro The Cochrane Library NPO (NOD) Systematisch literatuur zoeken V.Selecteer debronnen
INDEXTERMEN MEDLINE medical subject headings (MesH) The Cochrane Library medical subject headings (MesH) CINAHL descriptoren (DE) TREFWOORDEN DocOnline INDEXWOORDEN EMBASE/RPM REHADAT Systematisch literatuur zoekenVI.Bepaal dezoektermen Vertaal de zoekvraag naar de juiste zoektermenvan de betreffende bron
Systematisch literatuur zoekenVI.Trefwoorden &indextermen Trefwoorden • Alfabetische lijst van zoektermen • Geen onderlinge relaties Indextermen (thesaurustermen) • Onderlinge relaties • Verwijzingen • Scope notes
Systematisch literatuur zoekenVI.Indextermen Verwijzingen bij indextermen • Scope note (SN): korte beschrijving • Use (USE): verwijzing naar correcte term • Used for (UF): incorrecte term van waaruit verwezen is • Broader term (BT) • Narrower term (NT) • Related term (RT)
Systematisch literatuur zoeken VI.Indextermen(voorbeeld) Clinical Trials • SN: Pre-planned studies of the safety, efficacy, or optimum dosage schedule (if appropriate) of one or more diagnostic, therapeutic, or prophylactic drugs, … [etc.] • UF: Drug Evaluation (1974-1979) • BT: Epidemiologic Study Characteristics; Evaluation Studies • NT: Clinical Trials Phase I; Clinical Trials Phase II; Clinical Trials Phase III; Clinical Trials Phase IV; Controlled Clinical Trials; Multicenter Studies • RT: Drug Approval; Meta-Analysis; Drug Evaluation; Investigational Drugs
Systematisch literatuur zoekenVII.Stel eenzoekstrategieop (1) • Bepaal of je sensitief (ruim) of specifiek (begrensd) wilt zoeken • Zoek eerst met gecontroleerde termen, daarna met vrije(eigen bedachte) termen • combineer de zoektermen met logische (Booleaanse) en positionele operatoren • maak de zoekstring niet te lang • beperk op taalvia het taalveld (bijv. MEDLINE: english in la) • beperk op documenttype via publicatieveld: (bijv. DocOnline: RCT in form)
Systematisch literatuur zoekenVII.Stel eenzoekstrategieop (2) • Zoek een bekend document op auteursnaam, jaaren een woord uit de titel • Gebruik eventueel vaste zoekfilters (clinical trials, prognosis, diagnosis, etiology, practice guidelines, clinical audit, systematic reviews) • Schakel bij het zoeken naar literatuur voor wetenschappelijk onderzoek een deskundige in!
Zoeken naar literatuur • VRAGEN? www.paramedisch.org … ook voor brandende vragen!
DocOnline http://www.paramedisch.org http://www.doconline.nl