Burgers en buurthuizen

1. Burgers en buurthuizen Lezing van Thijs Malmberg voor de mini-conferentie: “een wijkcentrum in en van de buurt” 4 juni 2014

2. De geschiedenis • Ontstaan eind 19e eeuw • Eerst in Engeland daarna Nederland • 1892: eerste buurthuis in de Jordaan, Amsterdam • Gericht op tegengaan verwildering jeugd en onmaatschappelijkheidsbestrijding • Na WO2: onstuimige groei tot ruim 2000 buurthuizen • Vanaf jaren 80 kortingen

3. De crisis Bericht uit de Volkskrant 21 februari 2013: “Buurthuizen bezwijken onder de crisis” • Aantal neemt in rap tempo af • Gemeenten vragen meer van burgers • Beheer en exploitatie voor vrijwilligers te complex

4. Waarom dit plotselinge verval? • Decentralisatie naar gemeenten • Doelstellingen steeds onduidelijker • Meer ontmoeting dan andere functies • Tekorten bij gemeenten • Professionals erg kostbaar

5. Belangrijke afwegingen • Wie betaalt? • Wie organiseert? • Wat wordt geleverd? • Waar vindt het plaats

6. Wie betaalt? • De gemeenten alleen of ook: • Bewoners • Buurt ondernemers • Crowdsourcing • Fondsen Advies: zorg dat je niet alleen van de overheid afhankelijk bent

7. Wie organiseert? • Professionals • Vrijwilligers • Een mix Advies: betrek de buurt als vrijwilligers, alleen professionals is onhaalbare kaart

8. Wat lever je? • Ontmoeting of ook: • Vrije tijdsinvulling voor kinderen/ouderen • Cursussen • Verenigingswerk • Kinderopvang • Etcetera….. Advies: zet breed in op meerder functies

9. Waar vinden de activiteiten plaats? • Een vaste plek • Meerdere plekken: “buurthuis van de toekomst”: het kan overal en virtueel Advies: meer plekken, meer participanten

10. Bottom up: sluit aan • Sluit aan bij de bewoners in de buurt • Do ityourself • Brede beweging • Zie ook kinderopvang, zorg, energie Maar: geeft spanning met de bureaucratie

11. De toekomst • Bewoners bepalen de agenda • Verschil per buurt in aanbod • Brede inventarisatie van behoeften • Bewoners ook betrekken bij uitvoering • Gemeenten andere rol: faciliteren • Meer financiers en partners

12. Brede behoefte Denk aan (relaties naar): • Kinderopvang • School • Jeugd/ouderenzorg • Wijkteams • Welzijnswerk • Arbeidstoeleiding • Veiligheid • Wonen • Kerk • Eten/voeding • Kleding/kringloop • Geld/schulden • Energie • Sport

13. Burgers • 20% is actief • 23% is afwachtend • 31% is afzijdig • 26% is afhankelijk Advies: vergeet niet ook de minder actieven te betrekken

14. Sociale ondernemingen : een trend • Brede inventarisatie van behoeften • Leiden als een onderneming • Winst is niet vies, wel herinzetten in de buurt • Resultaatgericht, zichtbaar • Bewoners vromen bestuur • Ondernemer voert uit • Nieuwe oplossingen • Geld overal vandaan

15. Engeland als voorbeeld • Vrijwilligerswerk, ondersteunende functies en zelfhulpgroepen • Sociaal, democratisch en coöperatief ondernemerschap • Werkgelegenheid, participatie van iedereen • Lokale ontwikkeling en stedelijke vernieuwingsprojecten • Cultuurvraagstukken • Milieuvraagstukken • Communicatie en voorspraak

16. Een voorbeeld uit Engeland “FreshHorizons” in midden Engeland: 2 ondernemers • Kinderopvang • Werk • Bibliotheek • Arbeidstoeleiding • Cursussen • Woningcorporatie • Groenvoorziening

17. Nederlandse voorbeelden (1) • Resto-van Harte (NL) : werk in restaurants voor LVG-groep • Tafel van Zeven (R’dam): leer/werktrajecten voor allochtone vrouwen • Tijd voor samen (A’dam): wijkonderneming ontstaan uit buurthuis • Zorg voor elkaar (20 gemeenten) gericht op informele zorg

18. Nederlandse voorbeelden (2) • Buurtbedrijf Midwest (A’dam): werkplekken voor ZZP-ers • Buurthuis van de Toekomst (Den Haag): delen van accomodaties • Shine+ (A’dam): werkloosheidsbestrijding • Voor je buurt (div. steden): inzet van studenten • Stichting Robin Hood (Ehv) : catering en reataurants

19. Wat valt op? De lerende en levende buurt centraal: • Denken als ondernemers • Niet leveren aan maar samenwerken met gemeenten en andere partners • Laten zien wat je doet • Innovatief, nieuwe arrangementen, nieuwe partners • Nieuwe gebieden ontginnen

20. Denk in fases • Wat zie je: • Er “broeit” iets • Er ontstaat een netwerk op basis van een gemeenschappelijk gevoel dat er iets moet gebeuren, er gaan activiteiten plaatsvinden, men gaat andere beïnvloeden • Fases: • Benoem initiatief • Voed het • Zet schijnwerpers erop • Zoek de “changemakers” • Verbind ze met elkaar • Ondersteun het geheel

21. Wat is dus belangrijk? • Betrekken burgers inhoudelijk, uitvoerend en financieel • Kiezen voor een breed aanbod • Zichtbare resultaten • Niet per se op een vaste plek • Stout en ondernemen zijn • Innovatieve concepten • Niet alleen van de overheid afhankelijk zijn

22. Een goed instrument • CBRA is een instrument om bottom-up doelen, voortgang, partners en resultaten te bepalen • Kent zes stappen: 1. Het vinden van verantwoordelijke burgers/partners 2. Het doen van een ‘assessment’ in het gebied 3. Het benoemen van resultaatgebieden en indicatoren 4. Het uitvoeren van de ontwikkelde strategieën 5. Het vinden van een financiële basis voor het plan 6. Het volgen en monitoren van de resultaten

23. Wat interessante websites • Social-enterprise.nl • Iedereenwinst.nl • Voorjebuurt.nl • Verbeterjebuurt.nl • Buurthuisvandetoekomst.denhaag.nl • Tijdvoorsamen.nl • Robinhoodeindhoven.nl • Freshhorizons.org.uk • http://www.youtube.com/watch?v=Kx9tizvS8NY