730 likes | 2.02k Views
Enfeksiyon Hastalıklarında Anamnez ve Fizik Muayene. Prof.Dr.Fehmi Tabak Cerrahpaşa Tıp Fakültesi. TANI. Anamnez. Fizik muayene. Laboratuvar. %70. %10. +%20. Sorun çözme. Subjektif : Hastanın anlattıkları Objektif : Fizik muayene Değerlendirme Plan. Klinik karar verme. Anamnez
E N D
Enfeksiyon Hastalıklarında Anamnez ve Fizik Muayene Prof.Dr.Fehmi Tabak Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
TANI Anamnez Fizik muayene Laboratuvar %70 %10 +%20
Sorun çözme • Subjektif :Hastanın anlattıkları • Objektif : Fizik muayene • Değerlendirme • Plan
Klinik karar verme Anamnez Fizik muayene Doğrulama testleri FAZ I FAZ II Hastalık ciddiyetini değerlendirme FAZ III Tedavi
Enfeksiyon etkenleri Tek hücreliler Çok hücreliler Asellüler Prionlar Virüsler • Prokaryotlar Bakteriler Klamidyalar Mikoplazmalar Riketsiyalar • Ökaryotlar Mantarlar Protozoonlar Mantarlar (küf) Helmintler
Enfeksiyon hastalığının seyrini mikroorganizmanın virülansıve konağın immun sisteminin durumu belirler.
Bir mikroorganizma enfekte ettiği tüm konaklarda farklı hastalık tablolarına yol açar. Ölüm Asemptomatik seyir
Etken ile karşılaşma • Enfeksiyon oluşmaz • Belirtisiz (subklinik) enfeksiyon • Akut semptomatik enfeksiyon • Kronik enfeksiyon • Latent enfeksiyon
Enfeksiyon hastalığında evreler Prodrom evresi Ölüm Sonlanma Şifa Kuluçka evresi Klinik bulgular evresi Komplikasyon
ANAMNEZ • Ana yakınma • Eşlik eden yakınmalar • Önceden mevcut olan medikal veya cerrahi sorunlar • Geçirdiği enfeksiyon hastalıkları • Kullandığı ilaçlar • Enfeksiyon hastası ile temas • Seyahat • Aşılanma • Şüpheli cinsel temas
Geçmiş medikal anamnezi • DM, AİDS, Alkolizm, İVDU, Splenektomi, Kanser ve kemoterapi • Protez kapak-eklem ve yabancı cisim • Antibiyotik kullanımı • İlaç kullanımı (Kortikosteroid, kemoterapi) • Meslek anamnezi • Seyahat anamnezi
SİSTEM SORGULAMASI Tüm sistemlere ait yakınmaların tek tek sorulmasıdır. Boğaz ağrısı? Döküntü? Artralji? Öksürük? Dizüri? İshal? Başağrısı?
Sistem sorgulaması • Geçmişte üfürüm varlığı + diş çekimi : Endokardit ? • Farenjit öyküsü : ARA? • Üretrit : Dissemine gonokok enfeksiyonu? • Son antibiyotik kullanımı : C.difficile? • Gastrektomi öyküsü : Salmonelloz?
YAŞ • Yaşamın uçlarında yaşayanlarda enfeksiyon riski yüksektir. • Ateş olmayabilir • Yaşlılarda yakınmalar hafif ve lokalizasyon kötüdür. • Yaş etkenler hakkında fikir verebilir. • Yaş antibiyotik seçimini ve dozajını etkiler
Altta yatan hastalıklar • Splenektomize hasta : Kapsüllü bakteriler • Nötropenik hasta : GNB ve mantar enf. • Lenfoma tanılı hasta : İntrasellüler mo. • Steroid kullanan hasta : İntrasellüler mo. • HIV enfekte hasta : Fırsatçı enfeksiyonlar
Fizik muayene • Ateş ölçümü • Kalp hızı • Solunum hızı • Kan basıncı • Deri muayenesi • Lenf nodülleri, + Tüm sistemler
Gözdibi incelemesi • Koroidal tüberküller • Roth lekeleri • Toksoplazma retiniti • CMV retiniti • Candida-Beyaz vitreal opasiteler
Enfeksiyon hastalıklarında genel belirti ve bulgular • Ateş A : 36.5°C O : 37 °C R : 37.5 °C • İnflamasyon • Klinik : Ağrı Isı artışı Kızarıklık Şişme • Laboratuvar : CRP ve ESR artışı • Döküntüler • İmmun yanıtın arzu edilmeyen etkileri
Normal Vücud Isısı • Normal : 37°C (36.2-37.5°C) (Oral) , Aksiller (36.5°C), Rektal (37.5°C) • Anormal : O > 37.5°C A>37°C R>38°C • Sirkadiyen Temperatür Ritmi (Diürnal değişimler) • En düşük değer : Sabah 06.00 • En yüksek değer : Akşam 16.00-18.00 • Akşam ateşi daha yüksek (0.5°C)
Patogenezde klasik ve alternatif modeller Alternatif modeller 1 2 6 3 4 5 Klasik model EP EP EP EP EP EP Lokal sitokin üretimi Lokal sitokin üretimi Mo Mo Vagal afferent lifler Dolaşan sitokinler Dolaşan sekonder mediatörler (PLA-2) Membrana bağlı sitokinler Nöronlar OVLT endotelinde sitokin sentezi NE OVLT endotelinde sitokin salımı OVLT OVLT (Mikroglia, astrositler, nöronlar) PROSTOGLANDİNLER Ateş
Virüsler Bakteriler Mantarlar Peptidoglikanlar Endotoksinler (LPS) Enterotoksinler (A, B, C, D), TŞST-1, Eritrojenik toksin Kapsüler polisakkaritler Antijen-antikor kompleksleri Komplementler (C5a-C3a) Pirojenik steroidler (etiokolanolon, safra tuzları) İlaçlar (penisilin, bleomisin) IL-1 IL-6 TNF- IFN PİROJENLEREkzojen Endojen
Mo ve Mak aktivasyonu IL-1 IL-6 TNF IFN ATEŞ O2 isteği Kalori isteği aa oksidasyonu Glukoneogenez İnflamasyon TNF, IL-1 IL-1&6 nötrofili Kemik reabsorbsiyonu TNF Anemi Zayıflama Endotel hücre aktivasyonu Hepatik AFP Zn, FeSO4 ESR artışı İştahsızlık IL-1, TNF Albumin sentezi Fibroblast proliferasyonu B ve T lenfosit aktivasyonu
Ateş yararlı mı? • İnflamatuvar yanıtı ve immunolojik fonksiyonları artırır, • Bakterilerin çoğalmasını inhibe eder • Yüksek ateş sırasında antibiyotikler daha etkindir
Ateş tipleri • Habituel ateş • Subfebril ateş (37-37.7°C) • Hektik ateş (Fark>1.4°C) • Hipertermi (>41°C) • Yalancı ateş • Uzamış ateş (NedeniBilinmeyen Ateş=FUO) Patogonomonik bir ateş tipi yoktur.
Günde iki kez yükselen ateş • ESH • Miliyer tüberküloz • Kala-Azar hastalığı
Nabızda diskordans • Salmonelloz • Bruselloz • Tüberküloz • Chlamydia enf. • Mycoplasma enf. • Menenjit (KİBAS) • Beta-bloker, digoksin 37°C 100/dk
Relatif taşikardi • Difteri • Clostridial sepsis • Hipertroidi • Pulmoner emboli
Enfeksiyon var / Ateş yok ! • İlaç kullanımı • KS • NSAEİ • Asetominofen • Çok genç ve çok yaşlılar • Kronik enfeksiyonlar • HIV enfeksiyonu • Komplikasyonsuz AVH • Kronik fungal ve mikobakteriyal enfeksiyonlar
ATEŞ Enfeksiyonlar Maligniteler Kollajenozlar Enfeksiyonlar 3 hafta
Kızamık : Makülo-papüler + Koplik Kızamıkcık : Makülo-papüler + LAP (Post aur) VZV : Suçiçeği , Zona HHV-6 : Roseola infantum Parvovirus B19: Eritema infeksiyozum Enterovirüsler : Değişik (M-MP-Pet-V) HIV : Değişik Döküntüler
N.meningitidis N.gonorrhoeae (Dis) S.aureus Rickettsia sp. L.icterohemorrhagica S.typhi : Rose spot P.aeruginosa : Ektima gangrenosum Borrelia burgdorferi : EKM Streptococcus pygenes S.aureus Kawasaki hastalığı T.pallidum : Değişik Döküntüler Peteşi / Purpura Toksik eritem
Patogonomonik bulgular • Koplik lekeleri • Eritema kronikum migrans • Ektima gangrenozum • Tırmalanan yerde verrüköz papül • Tache noire (eskar) • Malign püstül • Şankr • Groove (oluk) işareti
Enfeksiyonlar 1-Sistem enf. • Toplumdan edinilmiş enfeksiyonlar • Hastaneden edinilmiş enfeksiyonlar (Nozokomiyal) • Bağışıklık sistemi baskılanmış konaklardaki enfeksiyonlar • MSS • Solunum yolları • KVS • Gastrointestinal • Genito-üriner • Deri ve yumuşak doku • Lokomotor sistem • CYBE 2-Çoğul sistem enf.
MSS Enfeksiyonları • Menenjit • Ensefalit • Meningoensefalit • Beyin abseleri Ense sertliği = LP Bulanık BOS = Bakteriyal Bilinç değişikliği : MSS enf??
Menenjizm • Başağrısı • ES • Bulantı-kusma • Fotofobi • Menenjit • Ateş • Başağrısı • Menenjizm • Beyin disfonksiyonu • Menenjit • Posterior fossa tm • Tetanoz • SAK • Menenjit (-) • Yüksek ateş • Pnömoni • ÜSE BOS:N • Ateş (-) • SAK • Meninks met.
Kernig işareti Brudzinski işareti Meninks irritasyon bulguları : ES, Opistotonus, Brudzinski, Kernig işaretleri
Bakteriyal menenjit • Klasik triad - Olguların 2/3’ünde Ateş+Ense sertliği+Bilinç değişikliği • Kernig ve Brudzinski işaretleri : %50 • Kranial sinir tutulumu ve fokal nörolojik işaretler : %10-20 • Nöbet : %30 • Papilödemi : <%1 (alternatif tanı düşün) • KİBAS : Koma, HT, Bradikardi, III.kafa çifti paralizi
MENENJİTEnse sertliği = MenenjitEnse sertliği = Lomber ponksiyonBulanık BOS = Bakteriyal menenjitTekrarlayıcı menenjit = S.pneumoniaeES+Döküntü = Meningokoksik menenjitAbducens paralizi = Tüberküloz menenjitTemporal lob tutulumu = Herpes ensefaliti
ATEŞ + ENSE SERTLİĞİAksi kanıtlanana kadar tüm menenjitler bakteriyalolarak düşünülmelidir.
KVS enfeksiyonları • İnfektif endokardit • Myokardit • Perikardit ÜFÜRÜM
Tanı - Duke kriterleri (1994) Major kriterler • Pozitif hemokültür • Pozitif EKO Minor kriterler • Predispozan KH / IVDU • Ateş • Vasküler fenomen • İmmunolojik fenomen • Major kriterle uyumsuz pozitif hemokültür • Major kriterle uyumsuz ekokardiyografi • Kesin İE • Patolojik • Klinik :2 major veya 1 major ve 3 minor veya5 minor krite
ATEŞ + ÜFÜRÜMAksi kanıtlanana kadar “İnfektif endokardit” olarak kabul edilmelidir.
Solunum yolları enfeksiyonları • Üst solunum yolları enfeksiyonları Akut viral rinit Akut farenjit ve tonsillit Akut larenjit Otitis media Akut sinüzit • Alt solunum yolları enfeksiyonları Akut bronşit Bronşiolit Kronik bronşitin akut alevlenmesi Pnömoni
PNÖMONİ • Konsolidasyon bulguları • Plevral effüzyon • FM ile uyumsuz grafi bulguları • Atipik pnömoni • Tüberküloz
Pnömoniler Atipik Tipik S.pneumoniae H.influenzae M.catarrhalis GNB S.aureus Mycoplasma pneumonaie Chlamydia pneumonae Legionella pneumophila B-Laktam Makrolid veya Kinolon
Gastrointestinal enfeksiyonlar • Gastroenterit • Enterokolit • Dizanteri sendromu • Tenezm • Sendromlar • Emetik sendrom • İnflamasyonsuz ishal sendromu • İnflamasyonlu ishal sendromu
SENDROMLAR • İnflamasyonsuz ishal • %80-90 • Dışkı • Sayısı az • Kan ve lökosit içermez • Sulu • Volümü fazla • İnflamasyonlu ishal • %10-20 • Ateş, karın ağrısı ve tenezm görülebilir • Dışkı • Sayısı fazla • Mukuslu ve/veya kanlı • Kan ve lökosit içerir • Volümü az • V.cholerae • ETEC • C.perfringens • B.cereus • S.aureus • Virüsler • Giardia intestinalis • Cryptosporidium • Salmonella • Shigella • Campylobacter • EHEC • EIEC • C.difficile • E.histolytica • Yersinia
Ürogenital sistem enfeksiyonları • Üriner sistem enfeksiyonları • Üst ÜSE = Pyelonefrit • Alt ÜSE = Sistit • Komplikasyonlu ÜSE • Asemptomatik bakteriüri • Tekrarlayıcı ÜSE