Phân tích Kinh tế về Nguồn cung Thuốc lá

1. Phân tích Kinh tế về Nguồn cung Thuốc lá Tiến sĩ Teh-wei Hu Trường Đại học California, Berkeley

2. Tổng quát • Tại sao chúng ta cần biết về nguồn cung thuốc lá • Sản xuất lá cây thuốc lá • Sản xuất thuốc lá điếu • Hậu quả tiềm tàng của việc kiểm soát thuốc lá đối với nền kinh tế quốc gia • Kết luận

3. Nguồn cung Thuốc lá • Để thành công trong việc kiểm soát thuốc lá, các nhà hoạch định chính sách cần biết rõ vai trò của nguồn cung thuốc lá trong nền kinh tế • Ngoài ra, các nhà hoạch định chính sách kiểm soát thuốc lá cần biết cách đưa ra các lựa chọn chính sách để chuyển việc cung cấp thuốc lá sang các sản phẩm khác

4. Nguồn cung Thuốc lá • Cây thuốc lá là cây trồng để bán rất quan trọng ở nhiều nước đang phát triển • Trồng cây thuốc lá thường được cho là một cách để giảm nghèo • Thuốc lá điếu mang lại nhiều lợi nhuận cho các công ty thuốc lá • Ngành công nghiệp thuốc lá sử dụng các vấn đề về thu nhập từ trồng cây thuốc lá và việc làm của ngành này để làm cơ sở chống lại việc kiểm soát thuốc lá Nguồn hình ảnh: Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ. (2006). Được phép sử dụng để giảng dạy.

5. Sản xuất Lá cây Thuốc lá • Hơn 125 quốc gia trồng cây thuốc lá • Trung Quốc sản xuất số lượng lớn nhất (chiếm một phần ba tổng sản lượng toàn cầu), với 2,4 triệu tấn Nguồn: Mackey và cộng sự (2006).

6. Nền kinh tế Lá cây Thuốc lá • Trên toàn cầu, cây thuốc lá có tổng trị giá xấp xỉ 20 tỉ Đô la Mỹ, nhưng chiếm dưới 1% tổng giá trị của ngành nông nghiệp toàn cầu • Tuy nhiên, nhiều chính phủ - chẳng hạn như Trung Quốc, Indonesia và Việt nam - lệ thuộc vào lá cây thuốc lá như là nguồn doanh thu thuế chính của địa phương • Có khoảng 20 triệu nông dân trồng cây thuốc lá trên toàn cầu Nguồn: Mackey và cộng sự (2006).

7. Trường hợp của Trung Quốc • Trong ngành công nghiệp thuốc lá Trung Quốc, Công ty Thuốc lá Quốc gia Trung Quốc (CNTC) là công ty độc quyền thuộc sở hữu nhà nước, được quản lý tập trung và theo ngành dọc (từ việc trồng cây thuốc lá đến sản xuất thuốc lá điếu) • Chính phủ có quyền quyết định: • Phân bố hạn ngạch sản xuất lá cây thuốc lá • Các phương thức thu mua • Các phương thức vận chuyển và cất giữ thuốc lá

8. Trường hợp của Trung Quốc • Chính phủ có nghĩa vụ mua lượng lá cây thuốc lá đã phân bố với giá mua được xác định trước dựa vào phân loại lá cây thuốc lá. • Lá cây thuốc lá đóng góp từ 30% đến 60% doanh thu thuế địa phương ở các chính quyền địa phương ở một số tỉnh sản xuất chính (Côn Minh, Quý Châu) Nguồn: Hu và cộng sự (2006).

9. Tình hình Trồng cây Thuốc lá • Trong vòng 20 năm qua, sản lượng lá cây thuốc lá ở các nước phát triển đã giảm hơn một phần ba, trong khi tại các nước đang phát triển, sản lượng này tăng hai phần ba • Ở hầu hết các quốc gia, giá trị của lá cây thuốc lá vẫn ít hơn 1% tổng giá trị các sản phẩm nông nghiệp Nguồn: phỏng theo CTLT từ Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc. (2006).

10. Tình hình Trồng cây Thuốc lá • Các công ty thuốc lá đa quốc gia (TTC) khuyến khích việc cung ứng thuốc lá trên toàn cầu nhằm giảm giá bán lá cây thuốc lá, vì đây là nguyên liệu thô có giá trị gia tăng cao • Nhiều nông dân trồng thuốc lá quy mô nhỏ ở các nước đang phát triển phải đối mặt với sự khó khăn về kinh tế do giá của lá cây thuốc lá thấp và thiếu thị trườngđầu ra

11. Chi phí và Lợi nhuận của việc Trồng cây Thuốc lá • TTC và CNTC đặt ra mức giá theo phân loại lá • Có sự ckhác lệch lớn về cách phân loại • Nông dân thường phàn nàn về việc “phân loại thấp” giá bán cây thuốc lá của họ • Ở một số quốc gia, lợi nhuận từ cây thuốc lá thường thấp hơn nhiều loại cây trồng khác • Ví dụ như ở Trung Quốc, Ấn độ, Bra-xin và Malawi

12. Tại sao Nông dân Tiếp tục Trồng Cây Thuốc lá? • Thiếu thông tin • Thiếu cây trồng thay thế • Thiếu công nghệ • Chính phủ khuyến khích hoặc ép buộc việc sản xuất lá cây thuốc lá

13. Các Phí tổn về Y tế và Môi trường của việc Sản xuất Cây thuốc lá • Việc sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón để trồng cây thuốc lá có thể dẫn đến mất diện tích rừng có liên quan đến việc trồng và sấy lá cây thuốc lá. • Người lao động (đặc biệt là phụ nữ và trẻ em) bị ngộ độc thuốc trừ sâu và bị tổn hại phổi (hen suyễn) do tiếp xúc với bụi trên cánh đồng và lò sấy thuốc lá

14. Triển vọng Tương lai của ngành Sản xuất Lá cây Thuốc lá • Khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), các chính phủ không được trợ giá cho việc trồng cây thuốc lá • Một số hộ gia đình có thể nhận được thu nhập ít hơn • Hoạt động trồng cây thuốc lá chỉ là một nguồn thu nhập khiêm tốn ở nhiều quốc gia • Vì vậy, việc giảm lượng tiêu thụ thuốc lá sẽ chỉ có tác động nhỏ tới thu nhập hộ gia đình • Để chuẩn bị cho các hậu quả của việc kiểm soát thuốc lá, các chính phủ cần phải trợ giúp để chuyển đổi sang các loại cây trồng để bán khác

15. Kinh nghiệm Quốc tế về Cây trồng Thay thế • Nông dân trồng cây thuốc lá ở Hoa Kỳ đã chuyển sang trồng đậu nành, ngô, bông, lúa mì và nuôi bò lấy thịt • Một số nông dân Trung Quốc đã chuyển sang trồng cây hoa hướng dương, cây lấy dầu và cây ăn quả • Một số nông dân Bra-xin đã chuyển sang chăn nuôi, trồng rau và các loại cây để bán khác • Các chính phủ cần cung cấp thêm thông tin về tài chính và tiếp thị để giúp đỡ người nông dân trồng cây thuốc lá

16. Sản xuất Thuốc lá điếu • Mỗi năm, có 5 tỷ tỷ điếu thuốc lá được sản xuất ra • Trung Quốc sản xuất ra hơn 1,7 tỷ tỷ điếu thuốc, tiếp sau là Hoa Kỳ • Hai phần ba số người được thuê làm việc trong ngành sản xuất thuốc lá điếu đang làm việc tại Trung Quốc, Ấn Độ và Indonesia • Hai triệu người làm việc trong ngành sản xuất thuốc lá điếu - chỉ chiếm dưới 1% tổng số việc làm trong ngành sản xuất trên thế giới Nguồn: Atlas về Thuốc lá. (2006).

17. Thị Phần và Lợi nhuận của những Công ty Lớn năm 2000 Thị Phần trên Thế giới và Lợi Nhuận của các Công ty Thuốc Lá Lớn(2000) Nguồn: Atlas về Thuốc lá. (2006).

18. Nỗ lực nhằm Tăng Thị Phần • Giới thiệu các sản phẩm mới • Đầu lọc, ít hắc ín, ít nicotine, hương vị thảo mộc (để đáp lại những mối lo lắng về sức khỏe) • Khuyến mãi • Không nhắc tới nhãn hiệu thuốc lá trong quảng cáo, nhưng thay vào đó là tên công ty thuốc lá (đáp lại lệnh cấm trong quảng cáo) Nguồn hình ảnh: Viện Kiểm soát Thuốc lá Toàn cầu.

19. Đóng góp Tài chính của Thuế Thuốc lá • Lợi nhuận của ngành công nghiệp thuốc lá Trung Quốc • Trong những năm 1990. CNTC đóng góp khoảng 10% đến 11% vào tổng doanh thu thuế của chính quyền trung ương • Với sự tăng trưởng kinh tế nhanh của ngành công nghiệp ô tô, dầu mỏ và các khu vực sản xuất khác, tỷ lệ đóng góp của thuế thuốc lá đã giảm xuống còn 7 đến 8% • Tuy nhiên, ngành này vẫn đóng góp khoảng 20 tỷ Đô la Mỹ vào doanh thu thuế năm 2003 • Trong 15 năm qua, CNTC là công ty đóng thuế nhiều nhất trong số tất cả các công ty thuốc lá Nguồn: Hu và cộng sự (2006).

20. Thuế Suất theo Tỷ lệ phần trăm của Giá Bán lẻ Thuốc lá điếu Nguồn: Mackey và cộng sự (2006).

21. Triển vọng Tương lai của Ngành sản xuất Thuốc lá điếu • Các công ty thuốc lá quốc tế lớn vẫn phát triển thịnh vượng về mặt kinh tế • Nhiều quốc gia đã gia nhập WTO từ năm 2000, cho phép các công ty TTC được tăng cường tiếp cận tới các nước đang phát triển • Đài Loan, Hàn Quốc và Thái Lan: thị phần của thuốc lá nước ngoài đã tăng lên hơn 50%

22. Triển vọng Tương lai của Ngành sản xuất Thuốc lá điếu • Các công ty TTC đã gia nhập nhiều thị trường mới bằng cách sản xuất thuốc lá điếu tại địa phương hoặc liên doanh với các công ty thuốc lá địa phương • Với WTO, các công ty TTC tham gia vào các vụ sáp nhập toàn cầu và các công ty thuốc lá khu vực của Trung Quốc cũng đã hợp nhất để tăng khả năng cạnh tranh

23. Kiểm soát Thuốc lá: Tác động Tiềm tàng đối với Nền kinh tế • Trên toàn cầu, việc làm trong lĩnh vực trồng cây thuốc lá và sản xuất thuốc lá điếu chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong hầu hết các nền kinh tế - ít hơn 1% • Các nghiên cứu ở Hoa Kỳ, Anh Quốc và Trung Quốc đã cho thấy rằng thu nhập tiết kiệm được do “không hút thuốc” có thể được dùng cho các khoản tiêu dùng khác, chẳng hạn như thực phẩm, quần áo, giáo dục và giải trí • Vì vậy, nền kinh tế sẽ được kích thích

24. Kiểm soát Thuốc lá: Tác động Tiềm tàng đối với Nền kinh tế • Kiểm soát thuốc lá thành công có thể làm giảm lượng tiêu thụ thuốc lá • Tuy nhiên, các bằng chứng quốc tế cho thấy rằng lượng tiêu thụ sẽ giảm từ từ, do bản chất gây nghiện của thuốc lá • Ví dụ như ở Trung Quốc, tỷ lệ tăng dân số 1% sẽ bù đắp tỷ lệ bỏ thuốc • Vì vậy, việc giảm cầu từ từ có thể làm chậm tác động đối với việc sản xuất thuốc lá điếu, việc sản xuất lá cây thuốc lá hoặc số lượng việc làm có liên quan

25. Kết luận • Những quốc gia có ngành sản xuất lá cây thuốc lá và sản xuất thuốc lá điếu chủ đạo thường miễn cưỡng hơn trong việc đánh thuế thuốc lá, vì những tác động tiêu cực tiềm tàng về mặt kinh tế • Đối với nhiều quốc gia trồng cây thuốc lá và sản xuất thuốc lá điếu - chẳng hạn như Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia và Hoa kỳ - kiểm soát thuốc lá là một vấn đề kinh tế hơn là một vấn đề y tế công cộng

26. Kết luận • Mặc dù việc kiểm soát thuốc lá có một số tác động tiêu cực về mặt kinh tế trong ngắn hạn, nhưng nó mang lại lợi ích kinh tế lớn hơn trong dài hạn • Mỗi quốc gia có những đặc điểm riêng, vì vậy các nhà nghiên cứu cần cung cấp cho các nhà hoạch định chính sách những bằng chứng cụ thể với từng quốc gia, cho thấy rằng tác động tiêu cực nhỏ và ngắn hạn về mặt kinh tế của việc kiểm soát thuốc lá sẽ được bù đắp bởi lợi ích kinh tế lâu dài

27. Các Nguồn thông tin Bổ sung • Mackay, J., Eriksen, M. và Shafey, O. (2006). Atlas về Thuốc lá. (Xuất bản lần thứ 2). Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, Atlanta, Georgia, Hoa Kỳ • http://www.tobaccoresearch.net/atlas.html • Ngân hàng Thế giới. (1999). Kiềm chế Đại dịch, Các chính phủ và Kinh tế học về Kiểm soát Thuốc lá. Washington D.C. • Viện nghiên cứu Thuốc lá UICC. (2006). • http://www.tobaccoacademy.org/themes • Liu, T. N. và Xiong, B. (2004). Nền kinh tế thuốc lá và kiểm soát thuốc lá. NXB Khoa học Kinh tế (Tiếng Trung).