Pomiar postaw. Zgodność postaw z zachowaniami

1. Pomiar postaw. Zgodność postaw z zachowaniami Wykład 10

2. Pomiar postaw • Skale Likerta • Skala Thurstone’a • Skalogram Guttmana

3. Skale Likerta • Skale porządkowe • Każda skala złożona z kilku do kilkunastu pozycji • Trafność pozycji ustalona niezależnie • Skala odpowiedzi wielokategorialna, kategorie wyróżnione opisane słownie (zdecydowanie się zgadzam – zdecydowanie się nie zgadzam, zdecydowanie pasuje – zdecydowanie nie pasuje itd.) • Opracowanie psychometryczne narzędzia (analiza rzetelności skali, moc dyskryminacyjna pozycji, struktura czynnikowa całego narzędzia, trafność zewnętrzna narzędzia itd.)

4. Obliczanie wyników ze skali • Badany odpowiada na każde twierdzenie skali • Wynik (postawa) = średnia lub suma wszystkich odpowiedzi

5. Skala Thurstone’a • Skala interwałowa (poszczególne pozycje skali oddalone od siebie w równych interwałach • Każą pozycja skali opisana dwoma parametrami; • Wartością skalową (miejscem na wymiarze pozytywności – negatywności względem przedmiotu postawy • Wielkością wariancji (stopień zgody na to, jak pozytywny stosunek wyraża dane twierdzenie)

6. Konstrukcja skali Thurstone’a • Przygotowanie zestawu opinii na jakiś temat (około 300) • Wyeliminowanie • Opinii stwierdzający fakty • Opinii niezrozumiałych • Podwójnych przeczeń itd. • Zebranie grona sędziów kompetentnych (minimum 50) • 11 kategorii odpowiedzi od • „1” – opinia bardzo pozytywna wobec danej kwestii • „11” – opinia bardzo negatywna wobec danej kwestii • „6” – opinia ani nie pozytywna ani nie negatywna bądź i jedno i drugie.

7. Ustalanie wartości skalowych twierdzeń skali Liczba sędziów Opinia 215 Opinia 24 Opinia 13 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Me=9.8 Me=2,6 Me=6.2

8. Ustalanie wartości skalowych i wariancji dla poszczególnych twierdzeń • Wartość skalowa = mediana (ew. średnia) • Wariancja = odchylenie kwartylowe (ew. standardowe)

9. Dobór twierdzeń do ostatecznej wersji skali • Opinie równomiernie pokrywające skalę (1,2,3,4...11 lub 1.0, 1.5, 2.0, 2.5.......10.5, 11.0 itp.) • Opinie o najniższych wariancjach

10. Wypełnianie skali i obliczanie wyników • Badany zakreśla tylko te opinie, z którymi się zgadza • Wynik ostateczny (postawa) = średnia wartości skalowych zakreślonych pozycji

11. Thurstone a Sherif • Krytyka skalowania thurstone’owskiego przez Sherifa • Sędziowie kompetentni nie są kompetentni • Sędziowie kompetentni mają swoje własne postawy • Postawy służą jako punkty zakotwiczenia • Efekty kontrastu • Efekty asymilacji

12. Skalogram Guttmana • Warunek kumulatywności • jednowymiarowość • Wysokość, stopnie naukowe • Skala dystansu społecznego Bogardusa jako przykład skalogramu Guttmana 100 cm 150 cm 180 cm magister doktor doktor hab. profesor

13. Skala dystansu społecznego • Zgodziłbym się, żeby Murzyn ożenił się z moją córką • Podałbym rękę Murzynowi • Zgodziłbym się, żeby Murzyn zamieszkał w moim domu • Zgodziłbym się, żeby Murzyn pracował ze mną w jednym biurze • Zgodziłbym się, żeby Murzyn zamieszkał w moim mieście itd.

14. Konstrukcja skalogramu Guttmana • Dobór postawy (możliwie jednowymiarowa) • Dobór twierdzeń (pokrywających jeden aspekt – wymiar) • Ustalenie stopnia w jakim twierdzenia spełniają wymóg kumulatywności

15. Konstrukcja skalogramu • Badani odpowiadają „tak – nie” na każde stwierdzenie • Porządkowanie wstępne twierdzeń według liczby odpowiedzi „tak”, od najmniejszej do największej • Dla każdego twierdzenia obliczanie sumy odpowiedzi w „polach zerowych”

16. Pole zerowe Zgodziłbym się na małżeństwo 1 TAK NIE 2 TAK Podałbym rękę Pole zerowe NIE

17. Współczynnik odtwarzalności • Miara tego, na ile na podstawie odpowiedzi na pytanie „wyższe” da się odtworzyć odpowiedzi na pytania „niższe”

18. Zgodność postaw z zachowaniami • Eksperyment LaPierre’a

19. Skąd bierze się rozbieżność między deklaracjami a zachowaniem? • Względy metodologiczne • Sposób pomiaru postawy • Co mierzymy • Ile wskaźników • Względy teoretyczne • Wyznaczniki zachowania inne niż postawy • Kiedy postawy wpływają na zachowanie? • Rola samoświadomości (Robert Wicklund) • Różnice indywidualne • Obserwacyjna samokontrola (Mark Snyder)