Psikologji zhvillimi

1. c Psikologjizhvillimi

2. Studimii moshes se rritur • S. Hall: “Seneshenca: gjysma e fundittejetes”, 1922 • 1928, Stanford, qendra e studimtite moshes se rritur • 1950, Chicago, Neurgatennisstudimin e moshes se mesme • Schaie ne Siattlestudioninteligjencen e territurve • ‘50-’60, Costa&McCraestudiojnetiparet e personalitetit ne moshen e rritur

3. Mosha e rritur e hershme • Rinia • Zhvillimifizik • Zhvillimikonjitiv

4. Rinia • Periudheopsionale • Coleman: kriteret per kufijte e rinise • Hevigharst: detyrat • Coleman: shprehite e tranzicionit

5. Zhvillimifizik • Reagimi seksual dhe ripordhimi • Stili I jetes dhe shendeti • Fillimi I renies fizike

6. Zhvillimikonjitiv • Stadi I peste • Riegel: stadi I temenduaritdialektik • Arlin: stadi I zbulimitteproblemeve • Comons: stadi I operacioenvesistematikedhemetasistematike • Stadi I temenduaritpragmatikdhekontekstual • Hann: akomodimi • Schaie: teoria e realizimittepotencialit • Teoria e Perryt • Karakteristika e temenduaritteterriturit

7. Mosha e rritur e hershme • Kulmiifunksionimitfizik • Renie e lehte • Zhvillimmendor me kompleks • Vendime per jeten • Martesa • Prinderimi • Karriera • Stabilizim I identitetit

8. Rinia • Adoleshenca e zgjatur • Periudhetranzitore • Vazhdimi I shkollimit • Fenomeni I refuzimittesocializimit

9. Kufijte e moshes se rinise • Kriterikronologjik: fleksibel, ne varesitemarrjes se pergjegjesise se rolit - 14-24 - Mbi 18 vjec • Kriteri I detyravetezhvillimit: ne varesiteplotesimittedetyravetezhvillimitosenavaresitezoterimittekompetencave

10. Zhvillimifizik • Hevigharst • Zhvillimi: detyratqeindivididheambientiushtrojnereciprocikisht • Detyrat e zhvillimitterinise • Detyrat e zhvillimitte moshes se rriturtehershme

11. Detyrat e zhvillimit te rinise • Temesuarit e marrjes se pergjegjesise • Stabilizimi I identitetit • Zhvillimi I stabilitetitemocional • Zgjedhja e drejtimitprofesional • Stabilizimi I intimitetit • Gjetja e partnerit • Perkujdesja e vendbanimit • Stabilizimi I lidhjeve ne njekomunitet social • Marrja e vendimit per t’ubereprind

12. Detyrat e zhvillimit te moshes se rritur te hershme • Zgjedhja e bashkeshortit • Temesuarit e jeteses ne cift • Fillimi I jetesfamiljare • Rritja e femijeve • Drejtimi I ekonomisedhejetesfamiljare • Fillimi I njeprofesioni • Marrjapersiper e pergjegjesivesociale • Stabilizimi I njerrethishoqeror

13. Coleman • Tranzicioniperfshin: • Objektivat e fokusuaratekvetja • Objektivat e fokusuaratemarredheniet me tetjeret

14. Objektivat e fokusuartevetja • Shprehite e punesdheprofesionit • Shprehite e menaxhimittevetes • Shprehite e konsumatorit • Shprehite e perfshirjes ne aktivitetetekoncentruara

15. Tevlefshme per: • Arritja e pavaresiseekonomike • Temarrevendimetearsyeshme ne njemoriopsionesh • Temesuarit e perdorimitdheshijimittetemiravemateriale • Arritja e suksesit • Kontribut ne fushatendryshme

16. Shprehite e fokusuaratemarredheniet me tetjeret • Shprehite e nderveprimit social • Shprehite ne lidhje me menaxhimin e tetjereve • Shprehitebashkepunuese

17. Tevlefshme per: • Biznesefektiv ne situatatendryshme me njereztetjere • Marrja e pergjegjesive per njerezit ne varesi • Perfshirja ne aktiviteteteperbashketa

18. Zhvillimifizik • Shqisat • Sistemi I zemresdheenet e gjakut • Sistemi I frymemarrjes • Lekura • Sistemiimunitar • Sistemiurinar • Sistemiriprodhues

19. Problematika ne reagiminseksualdheriprodhimin: disfunksioniseksualdheinfertiliteti • Ejakulimi I parakohshem • Ejakulimi I vonuar • Impotenca • Fertiliteti(meshkujtdhefemrat) • Sindromapremestruale

20. Sindromapremestruale • Simptomafizikedhepsikologjike • Rritje e ndjeshmerisedhedhimbjegjinjsh • Rritje e vellimittegjinjve • Dhimbjeabdominale, shpine, koke • Retensionuji • Armiqesidheirritim ne marredhenietnderpersonale • Ankthdhedepresion (acarim) • Ndryshime ne nivelinenergjitike, ne ritmin e gjumit, tengrenit

21. Shkaqet e sindromes • Niveli I sekretimit • Niveli I ulet I estrogjenitdheniveli I larte I prolaktines • Niveli I larte I prolaktinesdheniveli I ulet I progesteronit • Ndryshimi I niveleitteprogesteronit me estrogenin • Nukkalidhjeanormailiteti hormonal me crregullimetpremenstruale

22. Si luftohet? • Me pune • Gjumeshtese • Ushtrimefizikesistematike • Shmangia e kafeines, karbohidratevedhekripes

23. Shendetidhestili I jeteses • 18-26 vjec • Kulmi I shendetit • Rrezikiluzioni • Sforcimfizik

24. Problematikat • Problemeteriprodhimit • Problemetesistemittretes • Ulcera • Reumatizmi • Arterioskleroza • Emfizema • Kanceri I mushkerive • Melcia • Semundja e veshkave • Artriti • Hiperetensioni • Depresioni • Obeziteti

25. Reniafizike • Sistemisomatik (humbje e masekockore, renie e masesmuskulore, renie e forces fizike) • Sisteminervor (renie e peshes se trurit, biekoha e reagimit, nukriperterihenneuronet e trurit) • Shqisat (renie e shikimitdhetedegjuarit)

26. Reniafizike • Sistemi kardiovaskular (hollim I arterieve, arteriskleroze) • Sistemi i frymemarrjes (renie e kapacitetittemushkerive) • Lekura (formim I rrudhavedheakneve, thinjat) • Obeziteti (rritje e peshes ne 20%, renie e ritmittemetabolizmitbazal, shtim I qelizavedhjamore

27. Zhvillimikonjitiv • Riegel: stadi I temenduaritdialektik • Zbulimi I kontradiktave • Perballje me tensionin, kontradikten, krizenintelektuale, stimuliminintelektual

28. Stadi I zbulimitteproblemeve • Arlin • Zbulimproblemesh • Zbulim I menyraveterejatekendveshtrimit

29. Comons • Operacionetsistematike • Operacionetmetasistematike

30. Operacionetsistematike • Krijimi I sistemevedheteoriveprejklasavedhemarredhenieve • Individetepjekurmenderisht • Operacioneezauruesembiklasatdhemarredheniet midis klasave

31. Operacionetmetasistematike • Operacionembisistemetdhezhvillimi I metateorive • Kane tebejne me konjicionetmbisistemet e krijuara • Krijimi I metateorive • Krijimi I supersistemit • Analizesistematike e nensistemeveoseteoriveqendodhen ne supersistem

32. Stadi I temenduaritpragmatikdhekontekstual • Labouvie • Reduktim ne perdorimin e temenduarit formal • Perspektivatendryshme • Pragmatizem • Reduktim I absolutizmitdheidealizmit ne mendim • Jo mendim idealist, porkonkretdhepragmatik

33. Temenduaritpragmatik • Zhvillimdhepjekuri • Kontekstual (kuptim I realitetit) • Kontekstual, kendveshtrimmundtejete I ndryshem

34. Akomodimi • Akti I modifikimittemenyres se temenduarit me qellimpershtatjen me kerkesat e mjedisit • Haan: pershtatjaeshte e vazhdueshme • Perdorenstrukturakonjitivepertejstrukturaveformalo-logjike • Mbiakomodimi: individikaarriturnjesuksesdhepajtohet me ate qekaarritur

35. Stadi I realizimittepotencialit • Schaie • Rendesikonteksti social • Stadi I zoterimittedijeve • Stadi I realizimittepotencialeve • Stadi I pergjegjesise • Stadi I ekzekutimit • Stadireintegrativ

36. William Perry • Ekzistonnjesekuence e zhvillimitkonjitivgjatetranzicionit • 9 pozicione • Progresngabesimi ne autoritetinabsolutderi ne pergjegjesinevetiake • Teorimashkullore

39. Karakteristikatetemenduarit • Kramer • Trekarakteristika: • Relativizmi • Pranimi I kontradiksionit • Tendenca e integrimittedijeskontradiktore ne njetetere