290 likes | 557 Views
Forvarnir. Bryndís Arnarsdóttir Forvarnafulltrúi Akureyrabæjar, KA og Akureyrarkirkju. Vímugjafar. Skilgreiningar og flokkun. Almenn skipting. Tóbak Áfengi Kannabisefni Örvandi lyf s.s. amfetamí, E-pillan og kókain Ofskynjunarlyf t.d. LSD, sveppir og E-pillan
E N D
Forvarnir Bryndís Arnarsdóttir Forvarnafulltrúi Akureyrabæjar, KA og Akureyrarkirkju.
Vímugjafar Skilgreiningar og flokkun
Almenn skipting • Tóbak • Áfengi • Kannabisefni • Örvandi lyf s.s. amfetamí, E-pillan og kókain • Ofskynjunarlyf t.d. LSD, sveppir og E-pillan • Róandi lyf og svefnlyf t.d. díazepam • Lífræn leysiefni t.d. lím og lökk.
Tóbak • Tóbaksjurtinni inniheldur þúsundir efna, auk nikótins • Tóbaksreykur inniheldur mörg þúsund aðskiljanleg efnasambönd, breytileg eftir reg. og reykingaaðferðum • Nikotin, kolmónioxíð CO og tjara hættulegust
Tóbaksávani • Reykingar eru algengasta orsök sjúkdóma • 300 manns hér á landi deyja á ári hverju úr sjúkdómum sem rekja má til reykinga • Enginn er fæddur reykingamaður
Verkun • Háð magni og tíma þ.e. • Í litlum skömmtum (1 sígaretta) verkar örvandi • Í stærri skömmtun verkar bælandi.
Áhrif á líkamann • Valda æðaherpingu í húð • Valda æðavíkkun í vöðvum • Hjartsláttur eykst • Súrefnisþörf eykst • Fitusýrumagn eykst í blóði • Samloðun blóðflagna
Afleiðingar • Auknar líkur á hjarta- og æðasjúkdómum , berkjubólgu, kok og raddbandabólgum, meltingasjúkdómar og aukin hætta á krabbameini í vélinda og blöðru. Tennur og fingur gulna, andremma, flýtir fyrir öldrunareinkennum og litarháttur húðar breytist. Kyngeta minnkar.
Fráhvarfseinkenni • Hægari púls • Lækkun á blóðþrýsingi • Svefntruflanir • Aukin matarlyst • Auk annara ótilgreindra mismunandi óþægilegra einkenna eins og sviti, pirringur og fl.
Áfengi • Etanól eða vínand. • Var áður notað mikið sem lyf. • Í dag eingöngu sem “skemmtanameðal”
Áfengi - Verkun • Róandi verkun í litlum skömmtum (mjúkur og slakur) • Örvandi og losar um hömlur í miðlungs skömmtum (Auðveldar félagsleg samskipti dómgreind minnkar, ofbeldishneigð eykst, dregur úr kvíða,minni skerðist,viðbragðseinkun,kynlöngun eykst en getan minnkar) • Stórir skammtar valda stjórnleysi (þvoglumælgi, ósamhæfðar vöðvahreifingar og augnriða. Öndunarlömun og meðvitundarleysi)
Alkohólismi • Sjúklegt ástand sem einkennist af því að menn eru líkamlega háðir áfengi þar sem allt líf þeirra snýst um áfengisvímuna.
Langvarandi misnotkun áfengis • Lystarleysi, magabólgur, breyting á persónuleika,, líffærabreytingar s.s. skorpulifur, taugabólga, heilaskemmdir, vitglöpun, titurvilla (delerium tremens) og krampi
Kannabisefni • Maríjuana • Hass • Hassolía • Algengasta fíkniefnið • Auðveldara að nálgast það en áfengi • Áhrifin vara stutt eða 1-2 klst.
Kannabis - Áhrif • Fer eftir hugarástandi hvers og eins. • óstjórnleg kátína • Ruglað tímaskyn • Óábyrg hegðun • Dregur úr námsgetu • Brenglað svefnmynstur • Hæg viðbrögð.
Kannabis - Líkamlegar afleiðingar • Stöðnun á líkamsþroska • Dregur úr framleiðslu á sáðfrumna • Skaðleg fyrir fóstur • Safnast fyrir í fituvefjum líkamans.
Kannabis - Afleiðing • Ef mikið reykt, þol og fíkn • Viðkomandi verður sljór, latur, hirðulaus, áhugalus og afskiptalaus. Einnig tilfinningalegur doði og framtaksleysi. • Getur valdið geðveikiástandi
Kannabis - Fráhvarf • Svefnleysi • Órói • Kvíði
Örvandi lyf - Amfetamin • spítt, fríski, hraði ofl. • Hvítt duft • Verið á markaði frá 1935 - misnotkun 1940 • Í upphafi notað til að hressa upp á hermenn undir álagi • Síðar notað sem megrunarlyf fyrir ráðsettar húsmæður
Amfetamín - áhrif • Degur úr þreytu og matarlyst • Víkkar ljósop og eykur hjartslátt • FOF viðbrögð • Órói, málgleði, stundum ofbeldishneigð, vellíðan og upphafning • Kvíði, ótti og skynvilla
Amfetamin - Önnur áhrif • Ljósop augna víkka - sólgleraugu • Þurkur í nefi og munni • Andremma, kláði, þurrar varir Stórir skammtar • Hár blóðþrýstingur, aukin hjartsláttur • Svita, höfuðverk, niðurgangur • Leiðir sjaldan til dauða - En Geðveikisástand.
Amfetamin • Sá sem ekki hefur stjórn á eigin drykkju • Ýmis próf til
Ofskynjunarefni - LSD • Lýsersýrudietýlamið, lýsergíð, sýra • Framleitt úr korndrjóla (sveppur) • Öflugasta ofskynjunarlyf og myndskreyttir pappírsbútar. • “Trip” • Þol myndast fljótt. • Flashback
Ofskynjunarefni - E- Pillan • Ecstasy, alsæla, MDMA eða dance-drug • Lítið rannsökuð • Áhrifin líkjast bæði amfetamini og LSD • Byrjaði upp úr 1983 • Kom hingað til lands 1991-1992
E - Pillan - Verkun • Örvandi líkt og Amfetamín en ofskynjun líkt og LSD • Ofvirkur • Geta dansað endalaust án þess að þreytast • Gífurlegt álag á hjartað • Truflun á hitastjórn líkamns
E-pillan - Eftirköst • Þunglyndi og svartsýni • Skjalfti, svefntruflanir og jafnvel svefnleysi • Aðrar langtímaverkanir s.s. lifrarskemmdir og heilablæðingar.
Lífræn leysiefni • Aftur að færast í aukana • Dauðsföll • Vökvar við stofuhita, rokgjörn, sterka lykt. • lím, gastegundir og lökk • Sniffuð
Lífræn leysiefni - Eituráhrif • Slævandi verkun sbr. róandi lyf víma - svefn - dá • Áhrif á hjarta, lifur, nýru og fl. • Ávani og fíkn getur myndast