AİLE EĞİTİM PROGRAMI

1. AİLE EĞİTİM PROGRAMI

2. AMAÇ:Özeleğitimdetanılamasürecinibilir.

3. Tanılamanedir? • Özeleğitimgerektirenbireylerinyeterliveyetersizyönleriylebireyselözellikleriyleilgilerinibelirlemekamacıylatıbbi, psikososyalveeğitimalanlarındakiyapılandeğerlendirmesürecidir

4. Tanı (teşhis) bireyinözrüne ad koyma, derecesinivebireyinbundanetkilenmedurumunubelirlemedemektir.

5. Diğerbirtanımaise; özeleğitimemuhtaççocuklarınsorunlarının ne olduğunu, onlaranasıleğitimveripnasılyardımedebileceğinibelirlemekamacıylazihinsel, sosyal, heyecansalvebedenselalanlardazayıfvegüçlüolduğuyönlerikişilikyapısıvedeğerlerinisaptamakamacıylayapılanbilimseluğraşatanılamadenir

6. Tanılamadaçocuğunsadeceengelliliğivederecesiüzerindedeğilaynızamandahangialanlardaakranlarındandahaiyiyadageridurumdaolduğunudaortayaçıkarmakgerekir. Bununiçintanılamadakesinlikleuyulmasıgerekenbazıilkelervardır. Bu ilkelereuyulmadansağlıklıbirtanılamamümkündeğildir.

7. Tanılamahangialanlarıkapsarvetanılamanınişlevinedir? • 3 türtanıvardır. Tıbbitanılama, Psikolojiktanılama, Eğitseltanılamayıiçerir.

8. Tanılamanın 2 türlüişlevivardır. • 1:Problemi ortayaçıkarma • 2: Problemeuygunçözümyollarıbulma

9. Tanılamavedeğerlendirmesürecininilkelerinelerdir?

10. a)Erkenlikilkesi • Tanılamavedeğerlendirmemümkünolan en erkenzamandayapılmalıdır (ilk 6 ay ile 1 yaşınakadar). Tanılamanıngeçzamandayapılmasıbaşkasorunlaradayolaçabilecektir. Örneğin; işitmeözrüçokgeçfarkedilmişbirçocuğunbuözrebağlıolarakbaşkasorunlardageliştirmesikaçınılmazolacaktır. İşitemeyençocuğageçmüdahaleedilmesindendolayıkonuşmayetersizlikleriveduygusalsorunlardagörülecektir

11. b)Bütünlükvederinlikilkesi • Bütünözeleğitimemuhtaççocuklarıntanılanmasındaçocukdünüvebugünüileincelenmelidir. Holistikanlayıştadenilenbuyaklaşımdaçocuğunbütüngelişimevreleri, yaşantıları, hastalıkları, kazavegelişimzorlukları; nasılbirortamdabüyüdüğü, çevreseletkilerveuyarıcılarınözellikleri, tanılamaanındakiduygusalve moral durumudadikkatealınmasıgerekenkonulardır

12. c) Alternatiflikilkesi • Özeleğitimemuhtaçbirçocuğuntanılanmasındabilinenyadaçoktutulanbiryolunyanındabaşkaaraçveyaklaşımlarladatanılamamümkünolabilmektedir. Örneğin; Down Sendromunusadecefizikselmuayeneiledeğil, zekatestiuygulayarakveüçüncüolarakdagenetikincelemeiledoğrulamakgerekebilir. Nitekimsadecefizikmuayeneileciddihatalaryapılabilir. Alternatiflikilkesiinsanaverilenönemivurgular. Hatayı en azaindirgemeninbiryoludur

13. Birbaşkaörnekvermekgerekirse; polikliniğetopallayarakgelenhastayahekimhemenkırıktedavisiuygulamaz, sorunudahaiyianlayabilmekvetanıkoyabilmekiçinröntgenfilminialır, ilavetenhastanıngeneldurumunudagözdengeçirmekiçinkanalıptahlilyapar. Bütünbubilgileridoğruladıktansonratedaviyegirişebilir. Bu dainsanaverilenönemigösterir.

14. d)Profesyonellikilkesi • Özeleğitimemuhtaççocuklarıntanılanmasındatanıiçinçalışankişininalanındauzmanolmasıgerekir. Alanındauzmankişisadecetanılamadadeğileğitim, tedaviveyöneltmeboyutundadauzmanolmalıdır. Bu ilkebütünlükilkesiyleparalelçalışır.

15. Gelişmişülkelerde (örneğin, İngiltere’de) olduğugibiülkemizde de çocuğunengeltürvederecesinintanılamasındaveonauygunokuldaprovizyonun (eğitselihtiyaçlarının) karşılanmasındadeğerlendirmenindahatutarlıyapılabilmesiiçinbirekipçalışmasıyapılmalıvebuekipteÖzelEğitimci, PsikolojikDanışman, SosyalHizmetUzmanı, KonuşmaTerapisti, Hekimveailelerinvehattamümkünseçocuklarınkendileri de butakımdayeralmalıdır.

16. e) Erkenmüdahaleveizlemeilkesi • Tanıalındıktansonraengelliçocuğungelişimi, eğitimdennasıletkilendiği, ne türdenbirdeğişmeolduğunugörmekiçinhemenmüdahaleedilmeliveizlemeçalışmalarıyapılmalıdır. Tanıalınıpengellidesteksizbırakılmaz. Tanıaynızamandauzmanaözürlüçocukvesorunuylailgilibirprojeksiyonyapmaşansıverir.

17. Eğitimalırsadurumu ne olur? Almazsa ne olur? Her ikidurumdadatanılamatekraredilir, olumluyadaolumsuzgelişmelerebakılarakyenitahminleryapılır. Bu tahminlerinfonksiyonelolabilmesiiçinyılda en azikikereçocuğungelişimiyleilgiliolarakyenidendeğerlendirmeyapılabilir

18. f) İşbirliğiilkesi • Özeleğitimemuhtaççocuklarıbelirlerkenanne-baba, kardeşler, akranlar, öğretmenvarsapsikolog, sosyalçalışmacıveözeleğitimuzmanıkendiuzmanlıkalanlarıylailgiliolarakçocuklailgilitopladıklarıbilgilerbirvakaçalışmasıilebirarayagetirilir.

19. Bütünbubilgilerüzerindeyapılantartışmalarsonucundaortakbirkararavarılır. Bu değerlendirmebizeçocuğunavantajlıvedezavantajlıolduğubütünyönlerigösterir. Nasılbireğitimyadamüdahaleyapılacağıkonusundaipuçlarıverirvekararavarılmasınısağlar.

20. g) Kayıttutmailkesi • Çocuğungelişimiöğretmenitarafındanizlenerekkaydedilmelidir. Çocuğungelişimiyleilgiliolaraktutulacakdosyaokuldeğiştirmedeveyabirüstprogramageçiştegittiğiokulailetilmelidir. Kayıtlarçocuğun ne türhizmetlerlenereyegeldiğininbilinmesiaçısındanvedahanelerinyapılmasıgerektiğinekararverilmesiaçısındançokönemlidir.

21. ÖzelEğitimeMuhtaçÇocuklarınTanılamasındahangiilkelereuyulmalıdır?ÖzelEğitimeMuhtaçÇocuklarınTanılamasındahangiilkelereuyulmalıdır?

22. Engelliliğintanılanması o sorununnasılçözüleceğine de ışıktutacaktır. Tanılamadaengelin ne olduğu, nasılolduğu, nasıloluştuğu, ne şiddetteyadasıklıkta, ne kadarsüreyledevamettiğivemüdahaleedilirseyadamüdahaleedilmezse ne olabileceğiyukarıdakiilkelerışığındakestirilmeyeçalışılır.

23. Doğrudanveyadolaylıolaraközeleğitimalanındaeğitimalmışprofesyonelözeleğitimci (görme, işitme, konuşma vb.), hekim (psikiyatri, ortopedi, göz, kulak burunboğaz, nöroloji, vb.), psikolog (psikometri, danışma, klinikvegelişimpsikoloğugibi), sosyalçalışmacıvefizyoterapistlerçoğuzamanbirekipoluşturarakçocuğunsorununutanılayıponunnasılsağaltılacağıvesorunungidişatının ne olacağı, hangiyaklaşımınbenimseneceğikonusundabirkararavarabilirler

24. Örneğin; öğrenmegüçlüğüçekenbirçocuğunsorunununneredenkaynaklandığınıanlamadapsikologveyapsikiyatristzihinselfonksiyonları, zekâvezihinselgelişimiölçentestlerletespitedebilirler.

25. Görmesorunuolançocuğunsorunununneredenkaynaklandığınıgözdoktoru, işitmeözrüolançocuğunişitmekaybının ne düzeydeveneredenkaynaklandığını

26. Kulak BurunBoğazuzmanı, konuşmabozukluğuolanınsorunununboyutunukonuşmaterapistiveyagelişimci, felçlibirçocuğunsorununun ne olacağınıdanörologveyaortopedistbelirleyebilirler. Çocuğunakademikyöndengelişimininsağlanabilmesibualandayetişmişuzmanöğretmenlerindevreyegirmesigerekir.

27. Ülkemizdetanılamasısürecinedir(573 sayılıkanunagöretanılamasüreci)

28. 1)FARKINA VARMA SÜRECi • 1. Bireyağırderecedesorunyasıyorsaçabukfarkedilebilir.. • 2. Bireyhafifderecedesorunyasıyorsa, düzenlihekimkontrolündeolsa bile yaşadığıbazısorunlarfarkedilmeyebilir. Bireyineğitimveöğretimsüreciiledoğruorantılıolanolgunlaşmaevresindeaçığaçıkabilir, budurumdasorunlartaramaölçeklerivetestleriilefarkedilebilir .Bu durumdasorunlartaramaölçekleriyadaöğretmengözlemleriilefarkedilebilir.

29. A -ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMiNDE 0-36 AY FARKINA VARMA • Çocuğunbireyselfarklılıklarıaileveyaçevresitarafındanfarkedilmesindensonratıbbiaçıdanincelenmekvebufarklılığınnedeni, varolandurumu, ilerideortayaçıkabileceksorunlaraçısındandeğerlendirilmeküzeretıbbitanılanmasıyapılmalıdır. Tıbbitanılanmadoğrultusundatıbbitedaviverehabilitasyonilebirliktedestekeğitimhizmetleriplanlanmalıdır.

30. B-OKUL ÖNCESi DÖNEMDE 36-72 AY DÖNEMiNDE FARKINA VARMA • 1. Tıbbitanısıkonmuşveokulöncesieğitimedevametmiyorise; Bireyselfarklılıklarıaileveçevresitarafındanfarkedilenbirey, tıbbiaçıdanincelenmekvebufarklılığınnedeni, varolandurumu, ilerideçıkabileceksorunlaraçısındantıbbitanılanmasıyapılmalıdır. Tıbbitanılamasürecinegirenbireyleilgilenenhekimvediğerpersonelözeleğitimgerektirdiğidüşünülenbireyinailesinibilgilendiripyönlendirmeliveaileninbubilgileriveönerileri ne kadarkullanabildiğiizlenmelivedeğerlendirilmeli, iyileşmeyönündeyapabileceklerini en üstdüzeyeçıkmasısağlanmalıdır.

31. Tanısıkonulmuşözeleğitimgerektirençocuklariçinokulöncesieğitimizorunludur. Bu eğitimözeleğitimokullarıilediğerokulöncesieğitimkurumlarındaverilir. Gelişimvebireyselözellikleridikkatealınarak, özeleğitimgerektirençocuklarınokulöncesieğitimsüreleriuzatılabilirÖzeleğitimgereksinimleribelirlenmiş 37-72 ay arasındakiçocuklariçin, okulöncesieğitimizorunludurvekaynaştırmauygulamalarıtemelinedayalıolarak, destekeğitimplanlarıçerçevesindesürdürülür

32. 2. Tıbbitanısıkonmamışveçocukokulöncesieğitimedevamediyorise; Bu durumdaçocuğunöğretmenitarafındanözeleğitimgereksinimlerininbelirlenmesi, kaydaalınması, çocuklailgilitemelbilgilertoplanması, gereksinimlerinin normal sınıftakarşılanmasıiçinçalışmalaryapılmalıvekaydettiğigelişmelerinizlenmesiveincelenmesinigerektirir. Tıbbitanılanmasınınyapılmasıiçingerekliyönlendirmeninyapılmasınınsağlanmasıgerekmektedir

33. C-ZORUNLU EĞiTiMDÖNEMiNDE FARKINA VARMA • Tanılamasüreci ;okuldagörevyapanbiröğretmen, çocuğunana-babasıyadadiğerbiruzmanıneldekikanıtlaradayanarakçocuğunözeleğitimgereksinimleriolduğuyönündebelirtilergösterdiğineilişkinkaygılarınıdilegetirmesidir.

34. Bu dönemdeöğrenciileilgilitemelbilgilerintoplanması ,bireyinözeleğitimgereksinimlerinbelirlenmesivekaydaalınmasıvekaydettiğiilerlemelerinincelenmeninyapılabilmesiiçinsınıföğretmeni, rehberöğretmen-psikolojikdanışmanokulmüdürü ,öğrenci, annevebabaişbirliğiiçindeçalışmasıgerekmektedir

35. 2)HEKİME BAŞVURMA • Tıbbideğerlendirmevetıbbitanılamayapılır. HekimKabadeğerlendirmeveayrıntılıdeğerlendirmeyapar.. Kabadeğerlendirmeolarakyetersizliğinoluşnedeni ,yeri, oluşzamanınıvenedeniileilgilisorularsormasınıiçerir.

36. Ayrıntılıdeğerlendirmeolarakbiyopsi,kantahlili, emar vb. ayrıntılıolarakbireyideğerlendirir. • Tıbbideğerlendirmeneticesindegerekligörülürsetıbbirehabilitasyonyapılabilir .Tıbbirehabilitasyonbireyigerekligörürseameliyatetme ,araçgereçsağlama vb. süreçleriiçerir

37. 3)RAM • Ram düzeyindepsikolojikdeğerlendirmepsikolojiktanılamayapılır. Psikolojiktanılama: Zeka, kişilik, uyumtestleriniiçerir. RAM bünyesindekabaveayrıntılıdeğerlendirmeyapılır. Ölçütnormadayalıolarakyapılır. Ram bünyesinde:

38. 1-) EğitselTanılama, İzleme ,DeğerlendirmeEkibi: (ETİDE) • Eğitseldeğerlendirmeyiyapanekibioluşturur. Ram bünyesindebulunanbirekiptir. Eğitseldeğerlendirmeninkabadeğerlendirmesibuekiptarafındanyapılır. Eğitseldeğerlendirmeyapılabilmesiiçineğitseltanılamayapılmaktadır. Buradaöğrenciyeyönelikolarakyapılanbireyselöğretimplanıyapılır. Bununiçinkabadeğerlendirmeyapılır. • Kabadeğerlendirme: Kontrollistesi, Gözlem,Görüşme, Portfolyo –dosyadeğerlendirmesiniiçerir

39. Görüşme • Bireyinyakınlarındanbiriningörüşlerinedayalıolarakbireyingelişimvedisiplinalanındakilerikabacabelirlemek. Görüşmeaynızamandakontrollistesinedayanakoluşturur.

40. Kontrollistesi • Amacıbireyingelişimvedisiplinalanlarındakiyapabildiklerinibelirlemek. Eğitselperformansdüzeyinibelirlemek. Çocuğungereksinimleriniortayaçıkarır.

41. Gözlem • Bireyingözlemyoluylabirebirgelişimvedisiplinalanlarındakikabacaneleryapabildiğiniortayaçıkarmaamaçlıdır.

42. Dosya-değerlendirmesi • Amaçgelişimvedisiplinalanındakiyapabildikleriniortayakoymak .Dosyadeğerlendirmesiödevkağıtları, çalışmakağıtları ,defterleriniiçerir. Vebununlaileilgiliolaraköğrencihakkındaizlenimedinilir

43. 2)ÖZEL EĞİTİM HİZMETLERİ KURULU: (ÖEHK) • Rehberöğretmen, özeleğitimöğretmeni vb. uzmanlarlaöğrencivelisininbulunduğubirekiptir. Aileilegörüşmeburadayapılır. Öğrenciileilgiliolarakailegörüşüalınır. En azsınırlandırılmışeğitimortamınaburadakararverilir. Herhangibiraraçkullanımınıiçermez .

44. 3)EN AZ SINIRLANDIRILMIŞ EĞİTİM ORTAMINA YERLEŞTİRME • Bireyingereksinimleridoğrultusundaamaçlarıbelirlenerek en azsınırlandırılmışeğitimortamınayerleştirilmekararıverilmektedir.

45. 4)BİREYSEL ÖĞRETİM PLANI GELİŞTİRME: (BÖPGB) • Eğitseldeğerlendirmeninayrıntılıdeğerlendirmesiyapılır.ÖlçütbağımlıtestlerveGözlemaraçlarıkullanılır. Öğretimselamaçlarbelirlenir.

46. AMAÇ: Özeleğitimgerektirençocuğununözelliklerinitanır.

47. Özeleğitimgerektiren (Zihin Eng.) ÇocuklarınÖzellikleri • Zihinselengelliçocuklarıngelişimleri, normal zekayasahipolançocuklarıngelişimindenbazıfarklılıklartaşır. Beslenme, cinsellikgibibiyolojik, sevilme, ödüllendirilme, başarılıolma, kabulgörme, uygunbirişveeşseçmegibisosyalgereksinimlerininkarşılanmasıaçısındanise normal çocuklarlaaynıistekveduygularasahiptirler

48. Zihinselengelliçocuklarauyguneğitimsağlandığındaveyeterlidestekverildiğindevarolankapasitelerini en üstdüzeydekullanmayıbaşarabilirler. Bu çocuklarıngelişimözelliklerinibilirsek, eğitim, davranışyönündenyaklaşımımızçokdahaolumluveverimliolacaktır

49. ZihinselYetersizÇocuklarınÖzellikleri 1- Bedenselve Motor Özellikleri2- ZihinselÖzellikleri3- SosyalÖzellikleri4- KişilikÖzellikleri5- İşveÇalışmaYaşamıÖzellikleri

50. 1- Bedenselve Motor Özellikleri • -Bedengelişimlerigeriveyatamamendurmuşolabilir • -Zekaözrününgetirdiğibirtakımbedenselözelliklertaşıyabilirler • -Başyapılarıfarklılıktaşıyabilir • -Dişdeformasyonları,anomalilerivedişçürükleriçoksıkgörülür • -Bedengelişimleriyaşıtlarınagöreağırdır • -Yaşıtlarınagörekaslargevşekvegüçeksikliğivardır • -Yaşıtlarınagöreçoksıkhastaolurlar • -Yaşıtlarındançokdahafazlavekalıcısağlıksorunlarıvardır • -Görme, işitmeveortopedikeközürleriolabilir • -Basitvekarmaşıkhareketleriuyumiçindeyapmadazorlanırlar