250 likes | 598 Views
Aspekty kliniczne wybranych czynników broni biologicznej - Dżuma -. Dr n. med. Janusz Kocik. Dżuma –fakty. „Tymczasem Filistyni zabrawszy Arkę Bożą zanieśli z Eben-Haezer do Aszkodu (...)
E N D
Aspekty kliniczne wybranych czynników broni biologicznej- Dżuma - Dr n. med. Janusz Kocik
Dżuma –fakty „Tymczasem Filistyni zabrawszy Arkę Bożą zanieśli z Eben-Haezer do Aszkodu (...) Gdy tylko ją przenieśli, ręka Pana dotknęła miasto wielkim uciskiem, zsyłając popłoch na mieszkańców miasta, tak na małych, jak i wielkich: wystąpiły na nich guzy”. Pierwsza Księga Samuela 5,1; 5,8 Pierwszy opis dżumy dymieniczej??
Dżuma –fakty • 541 n.e. – pierwsza zarejestrowana pandemia; • rozpoczęła się w Egipcie; • 50-60% straty w populacjach Afryki, Europy, Azji Środkowej i Południowej; • 2 pandemia, zwana „czarną śmiercią” lub „wielką zarazą”; • Rozpoczęła się w 1346r. • Do 1352r. pochłonęła 24 mln. ofiar, 1/3 populacji europejskiej; • do końca XIVw. dodatkowe 20mln. ofiar
Dżuma –fakty • Brak znajomości epidemiologii powodem nieskutecznej profilaktyki • Zabijano zwierzęta domowe – nikt nie pomyślał o szczurach; • Upatrywano skażenia atmosfery nieszczęśliwą koniukcją Saturna, Marsa i Jowisza o 1:00 20.03.1345r.; • Zalecano dietę, unikanie zbyt długiego snu, wysiłku i emocji; regularne lewatywy i powstrzymanie się od aktywności seksualnej !!!!
Dżuma –fakty • 3 pandemia: 1854r., Chiny; • Rozprzestrzeniła się na wszystkie zamieszkane kontynenty; • Jedynie w Chinach i Indiach zabiła 12 mln. ludzi.
Dżuma –fakty DOBRA WIADOMOŚĆ Poprawa warunków życia; zdrowia publicznego i dostęp do skutecznych antybiotyków sprawiły, że światowe epidemie dżumy są obecnie mało prawdopodobne
Dżuma –fakty ZŁA WIADOMOŚĆ • Wojna i inne kataklizmy, spadek odporności populacji; • możliwość nabycia oporności wielolekowej Y. pestis; • umyślne rozprzestrzenianie choroby CHOROBA NAWRACAJĄCA (re-emerging disease)
Dżuma jako broń biologiczna • II Wojna Światowa; • Unit 731- japońska jednostka specjalna; • pchły zarażone dżumą; • Atak na zamieszkałe tereny Chin - epidemia
Dżuma jako broń biologiczna • Badana w programach ofensywnych USA i ZSRR; • Przygotowana do użycia drogą inhalacyjną z pominięciem niewygodnego wektora (pchły); • Ponad 10 instytutów i tysiące naukowców Biopreparatu pracowały nad dżumą.
Xenopsylla cheopis Gospodarze pośredni i wektory dżumy
Dżuma - omówienie • Enzoonoza or Epizooza • W USA 10-15 przypadków rocznie • Głównie stany południowe • Postać dymienicza najczęstsza
Dżuma –formy kliniczne • Dymienicza • Najczęściej węzły chłonne pachwinowe, pachowelub szyjne • 60% śmiertelność wśród nie leczonych • w 80% przypadków nie leczonych przechodzi w posocznicę • Posocznica pierwotna lub wtórna • 100% śmiertelność wśród nie leczonych • Płucna • Z aerozolu lub drogą krwionośną • Możliwość przenoszenia drogą kropelkową • 100% śmiertelność wśród nie leczonych
Dżuma dymienicza • Czas inkubacji: 2-6 dni • Nagły początek, złe samopoczucie, bóle mięśni, gorączka, tkliwe węzły chłonne • Regionalne zapalenie węzłów chłonnych (dymienice) • Zmiany skórne • Możliwa grudka, pęcherzyk lub krosta w miejscu ukąszenia przez pchłę • Skaza krwotoczna - późno Source: USAMRICD
Dżuma - posocznica • Pierwotna lub wtórna (do dymieniczej lub płucnej) • Ciężka endotoksemia • Zespół układowej odpowiedzi zapalnej • Wstrząs, DIC, ARDS
Dżuma płucna • Okres inkubacji: 1-3 dni • Nagły początek, złe samopoczucie, bóle mięśni, gorączka, • kaszel • Zapalenie płuc, szybko postępująca duszność, krwioplucie • Śmierć w wyniku niewydolności oddechowej/posocznicy Source: USAMRICD
Dymienica Infekcja gronkowcowa/paciorkowcowa z zajęciem węzłów Tularemia gruczołowa Choroba kociego pazura Posocznica Inne posocznice G(-) Płucna Zagrożenie bioterrorystyczne Wąglik Tularemia Inne zapalenia płuc (pozaszpitalne, grypowe, wirus Hanta) Dżuma: Diagnostyka różnicowa
Dżuma – diagnostyka laboratoryjna • Podejrzenie kliniczne: nagła epidemia ciężkiego zapalenia płuc i posocznicy; • Szybkie testy: immunoenzymatyczne, PCR, IgM w surowicy; • Barwienie rozmazu plwociny met. Grama, Wrighta-Giemzy-Waysona lub znakowanie p-ciałami fluorescencyjnymi; • Hodowla dodatnia w 24-48h – identyfikowana we współczesnych systemach automatycznych.
Dżuma:Postępowanie lecznicze • Terapia antybiotykowa • Gentamycyna or Streptomycyna • Tetracykliny • Sulfonamidy • Chloramfenikol (meningitis/pleuritis) • Leczenie podtrzymujące • Izolacja i środki ostrożności jak w chorobach przenoszonych drogą kropelkową do momentu ujemnych posiewów plwociny • Wykryto szczepy oporne na wiele antybiotyków
Rekomendacje Grupy Roboczej ds. Leczenia Dżumy w przypadku pojedynczych ofiar ataku bioterrorystycznego (JAMA. 2000;283:2281-2290) Dorośli (w tym kobiety ciężarne)- leki z wyboru *: Streptomycyna 1 g i.m. 2x dz. Gentamycyna 5mg/kg IM lub IV 1xdz. lub bolus 2mg/kg następnie 1,7 mg/kg i.m. lub i.v. Alternatywnie: Doksycyklina 100 mg i.v. 2xdz. lub 200mg 1xdz. Chloramfenikol 25mg/kg iv 4xdz Ciprofloksacyna 400mg i.v. 2xdz. Dzieci - leki z wyboru *: Streptomycyna 15mg/kg IM 2xdz (max. 2g/d) lub Gentamycyna 2,5mg/kg i.m. lub i.v. 3xdz. Alternatywnie: Doksycyklina waga >= 45kg 100mg i.v. 2xdz; waga < 45kg 2,2mg/kg i.v. 2 x dz Chloramfenikol 15mg/kg iv 4xdz. Ciprofloksacyna 15 mg/kg i.v. 2 x dz; max. 1 g/d *Leczenie streptomycyną, gentamycyną, cyprofloksacyną powinno być kontynuowane przez 10 dni, leczenie doksycykliną i chloramfenikolem powinno być kontynuowane 14-21 dni. Pacjenci leczeni pozajelitowo powinni być przestawiani na leczenie doustne tak szybko jak na to pozwala obraz kliniczny
Rekomendacje Grupy Roboczej ds. Leczenia Dżumy w przypadku masowych ofiar ataku bioterrorystycznego i profilaktyka (JAMA. 2000;283:2281-2290) Dorośli (w tym kobiety ciężarne) - leki z wyboru *: Doksycyklina 100 mg p.o. 2xdz. lub Ciprofloksacyna 500mg p.o. 2xdz. Dzieci - leki z wyboru *: Doksycyklina waga >= 45kg 100mg p.o. 2xdz; waga < 45kg 2,2mg/kg p.o. 2 x dz lub Ciprofloksacyna 15 mg/kg p.o. 2 x dz; max. 1 g/d alternatywnie: Chloramfenikol 25mg/kg 4xdz. p.o. (lek obecnie nie zarejestrowany, niemniej w przypadku dostępności użyteczny ze względu na potwierdzoną skuteczność, dobrą penetrację przez barierę krew-mózg i niską cenę) * Należy wybrać jeden antybiotyk odpowiedni do wieku pacjenta; leczenie kontynuować przez 10 dni, profilaktykę 7 dni.
Dżuma - profilaktyka • Kontakt z dżumą dymieniczą • W przypadku dużego ryzyka narażenia na pchły, kontaktu z chorymi zwierzętami – rozważyć leki j.w. • W przypadku mniejszego prawdopodobieństwa –obserwacja w gorączki 7 dni (leczyć, gdy wystąpi) • Kontakt z dżumą płucną (ekspozycja drogą kropelkową/oddechową) • Włączyć leki j.w. • Kontynuować 7 dni po ostatniej ekspozycji Szczepionka zabita formaldehydem (chroniąca jedynie przed dżumą dymieniczą) – nie produkowana od 1999r., nie była zmieniana przez 50 lat
Szczepionka przeciw dżumie III generacji • Oczyszczone antygeny F1 i V osadzone w mikrosferach • Podawane droga donosową • Ekspozycja wziewna 104 cfu Y. pestis