PLAN MODERNIZACJI

1. PLAN MODERNIZACJI STACJONARNYCH ŚWIADCZEŃ PSYCHIATRYCZNYCH NA DOLNYM ŚLĄSKU Autor: Jacek Kacalak

2. Opracowanie wykonano w oparciu o następujące akty prawne i materiały: Autor: Jacek Kacalak 2 • Projekt Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego opracowany przez Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, 10.10.2006 przez Zespół pod kierunkiem Jacka Wciórki, Marka Jaremy. • Projekt Ustawy o sieci szpitali – wersja zmieniona z maja 2007. • Projekt Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie docelowej sieci zakładów psychiatrycznej opieki – 2006. • Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających oraz składu, trybu powoływania i zadań komisji psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających z dnia 10 sierpnia 2004 r. /Dz.U.04.179.1854/. • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w publicznych zakładach opieki zdrowotnej /Dz.U 05.79.692/. • Rocznik statystyczny 2005 „Zakłady psychiatrycznej oraz neurologicznej opieki zdrowotnej, wydany przez Zakład Organizacji Ochrony Zdrowia Instytutu Psychiatrii i Neurologii pod redakcją L. Boguszewska J. Moskalewicz, Warszawa 2006. • Formularz MZ-3O, MZ- 15, dane za rok 2006. • Opracowanie „Stacjonarna opieka psychiatryczna w projekcie ustawy o sieci szpitali. Wanda Langiewicz, Monika Pasiorowska z Zakładu Organizacji Ochrony Zdrowia Instytutu Psychiatrii i Neurologii, Gniezno 2006. • Dane z wizji szpitali psychiatrycznych na terenie Dolnego Śląska. • Dane uzyskane z UMWD dotyczące oddziałów psychiatrycznych podległych Urzędowi Marszałkowskiemu. • Dane uzyskane od Kierownika Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień i Współuzależnienia na temat lecznictwa odwykowego w województwie Dolnośląskim. • Dane uzyskane od Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży na temat leczenia psychiatrycznego dzieci i młodzieży w województwie Dolnośląskim.

3. STAN DOCELOWY /OCZEKIWANY/ : W styczniu 2005 r. w Helsinkach przedstawiciele 53 krajów europejskich regionu WHO - w tym Polska, wraz z przedstawicielami Komisji Europejskiej i Rady Europy w Europejskiej Konferencji Ochrony Zdrowia Psychicznego, zwołanej przez Europejskie biuro regionalne WHO, przyjęto deklarację na temat organizacji ochrony zdrowia psychicznego w poszczególnych krajach. Autor: Jacek Kacalak 3

4. Autor: Jacek Kacalak 4 Konsekwencją dalszych działań ze strony Polski – a zwłaszcza Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, było opracowanie projektu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego /NPOZP/, przez zespół pod kierunkiem Jacka Wciórki i Marka Jaremy, Warszawa 10.10.2006, zwanym dalej NPOZP. NPOZP określa nowoczesny model psychiatrii na terenie Polski, przedstawia plan działania jak i określa cele Programu. W celu drugim wyszczególnia: zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronną, zintegrowaną opiekę zdrowotną oraz inne formy pomocy niezbędne do życia w środowisku społecznym, w tym rodzinnym i zawodowym poprzez systemowe upowszechnienie: środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej, zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego, udziału w życiu zawodowym, koordynacji różnych form opieki i pomocy.

5. Autor: Jacek Kacalak 5 NPOZP proponuje wskaźniki dostępności /minimalne/ w opiece psychiatrycznej na poziomie: Placówki dla dorosłych z zaburzeniami psychicznymi: • oddziały psychiatryczne szpitalne – 4 łóżka na 10 tys. mieszkańców, rozmieszczonych możliwie równomiernie, jak najbliżej w miastach /dzielnicach miast/ powyżej 80 tys. mieszkańców, • ograniczenie działania dużych szpitali psychiatrycznych do maksymalnie 300 łóżek psychiatrycznych, • oddziały dzienne tworzone – 3 miejsca na 10 tys. mieszkańców w ośrodkach, co najmniej 1 w mieście powyżej 70 tys. mieszkańców, • zespoły interwencji kryzysowej i pomocy doraźnej – 1 zespół w miastach powyżej 200 tys. mieszkańców, • zespoły środowiskowe – 1 zespół na 50 tys. mieszkańców z określeniem od 1 do 3 wizyt w tygodniu, • w zakresie lecznictwa ambulatoryjnego – 1 poradnia na 50 tys. mieszkańców, czynna codziennie, w każdym powiecie lub dzielnicy dużego miasta, • hostel – 0,2 na 10 tys. mieszkańców, • oddziały opiekuńcze, ZLO lub ZOL - od 1 do 2 łóżek na 10 tys. mieszkańców.

6. Autor: Jacek Kacalak 6 Docelowo model lecznictwa psychiatrycznego na terenie Polski powinien być oparty na Centrach Zdrowia Psychicznego, które składać się powinny co najmniej z: • zespołu ambulatoryjnego, którego zadaniem będą porady lekarskie i psychologiczne, indywidualna i grupowa pomoc psychoterapeutyczna, czynności pielęgniarskie i interwencje socjalne, • zespołu środowiskowego, którego zadaniem będą wizyty domowe, terapia indywidualna i grupowa, praca z rodziną, treningi umiejętności, budowanie sieci oparcia społecznego, zajęcia i turnusy rehabilitacyjne, • zespołu dziennego, którego zadaniem jest częściowa hospitalizacja, umożliwiająca powrót do życia społecznego pacjenta po leczeniu szpitalnym, • zespołu szpitalnego, którego zadaniem jest dostęp do odpowiednio kwalifikowanej psychiatrycznej opieki stacjonarnej. Podstawowym i docelowym rozwiązaniem powinny być oddziały psychiatryczne przy szpitalach ogólnych. Z uwagi na mniejszą stygmatyzację chorych i ich rodzin oraz dostępu do szerokiej diagnostyki i leczenia wielospecjalistycznego /TK, neurochirurgia, neurologia, OIOM/. Tam gdzie to możliwe, oddziały powinny stanowić integralną część centrum.

7. W projekcie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 4 stycznia 2006 w sprawie docelowej sieci zakładów psychiatrycznej opieki zdrowotnej realizacją i kosztami organizacji usług psychiatrycznych, obarczono samorząd wojewódzki, z terminem wykonania do końca 2008 r., w oparciu o podane już wskaźniki – vide w NPOZP. Szpitale psychiatryczne nie mogą przekraczać 300 łóżek, z wyłączeniem łóżek opiekuńczo leczniczych, pielęgnacyjno opiekuńczych oraz przeznaczonych do wykonywania środka zabezpieczającego i obserwacji sądowo – psychiatrycznych. Należy wykorzystać w sieci obecnie istniejące szpitale psychiatryczne i oddziały przy szpitalach ogólnych, biorąc pod uwagę dostępność do usług zdrowotnych. Autor: Jacek Kacalak 7

8. Autor: Jacek Kacalak 8 W Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2004 w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów lecznictwa odwykowego, przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających oraz składu, trybu powoływania komisji psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających. W załączniku nr 1 - w wykazie zakładów psychiatrycznych przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających w warunkach podstawowego zabezpieczenia i ich pojemności: dla województwa Dolnośląskiego określa następującą liczbę łóżek: • w szpitalu psychiatrycznym w Bolesławcu – 42 łóżka, • w szpitalu psychiatrycznym w Lubiążu – 45 łóżek, • w szpitalu psychiatrycznym w Stroniu Śląskim – 40 łóżek, • w szpitalu psychiatrycznym w Sieniawce – 5 łóżek.

9. Autor: Jacek Kacalak 9 Załącznik nr 2 tego Rozporządzenia - wykaz zakładów psychiatrycznych przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających w warunkach wzmocnionego zabezpieczenia i ich pojemności – określa liczbę łóżek w następujących szpitalach na terenie Dolnego Śląska: w szpitalu psychiatrycznym w Lubiążu – 60 łóżek, z terminem realizacji do 31 grudnia 2008: dla szpitala psychiatrycznego w Bolesławcu określa się 40 łóżek, w szpitalu psychiatrycznym w Stroniu Śląskim - 25 łóżek, w szpitalu psychiatrycznym w Krośnicach - 25 łóżek.

10. Autor: Jacek Kacalak 10 Załącznik nr 2 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w publicznych zakładach opieki zdrowotnej określa liczbę łóżek w województwie Dolnośląskim, dysponujących warunkami wzmocnionego zabezpieczenia w szpitalu w Lubiążu - w ilości 30 łóżek oraz załącznik nr 3 tego Rozporządzenia określa 30 łóżek w szpitalu w Lubiążu -odwykowych o wzmocnionym zabezpieczeniu.

11. Autor: Jacek Kacalak 11 W obecnym stanie wiedzy na temat leczenia chorych psychicznie, wskazany jest model psychiatrii środowiskowej, który jest: bardziej humanitarny, efektywniejszy, tańszy.

12. Źródło: „Stacjonarna opieka psychiatryczna w projekcie ustawy o sieci szpitali” Wanda Langiewicz, Monika Pasiorowska, ZOOZ Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Z wykorzystaniem danych z NPOZP. Łóżka opiekuńczo-lecznicze oraz wsk. łóżek w DPS Tabela 2 Łóżka opiekuńczo-lecznicze oraz wsk. łóżek w DPS Źródło: „Stacjonarna opieka psychiatryczna w projekcie ustawy o sieci szpitali” Wanda Langiewicz, Monika Pasiorowska, ZOOZ Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Z wykorzystaniem danych z NPOZP. II. STAN OBECNY Tabela 1 Obecna i docelowa liczba łóżek w województwie Dolnośląskim Autor: Jacek Kacalak 12

13. Wykaz niedoboru łóżek psychiatrycznych i nadmiaru łóżek opiekuńczo-leczniczych w województwie dolnośląskim Autor: Jacek Kacalak 13

14. Charakterystyka lecznictwa psychiatrycznego – stacjonarnego, Województwa Dolnośląskiego: • Charakterystyka lecznictwa psychiatrycznego – stacjonarnego, • Województwa Dolnośląskiego: • Lecznictwo psychiatryczne stacjonarne z uwzględnieniem łóżek opiekuńczo – leczniczych, leczniczo – opiekuńczych i sądowych: • Nierównomierne rozlokowanie łóżek psychiatrycznych ogólnych /przez równomierne rozmieszczenie łóżek bądź usług zdrowotnych rozumie się odległość od miejsca zamieszkania do miejsca realizacji usługi zdrowotnej i określa się w czasie jako 1 h dojazdu, bądź w km – od 60 do 70 km/, które działają w 7 szpitalach psychiatrycznych: w Bolesławcu, Krośnicach, Lubiążu, Sieniawce, Stroniu Śląskim, Wrocławiu i Złotoryi. • Dwa szpitale: w Sieniawce i Stroniu Śląskim działają na obrzeżach województwa, co utrudnia do nich dostęp i jest w sprzeczności do założeń NPOZP. • Cała opieka psychiatryczna stacjonarna skoncentrowana jest tylko w szpitalach psychiatrycznych, co również jest w sprzeczności do założeń NPOZP. Taka sytuacja zwiększa stygmatyzację chorych, wywołuje zaburzenia hospitalizacyjne i złe nawyki, a w stanach nagłych w psychiatrii jak majaczenia i stany zagrożenia życia przy ograniczonej bazie diagnostycznej i leczniczej szpitali psychiatrycznych, często uniemożliwia ratowanie życia chorych. • Wszystkie szpitale psychiatryczne w województwie mają poniżej 300 łóżek i tym samym mieszczą się w zakładanym wskaźniku. • Zaniedbana infrastruktura szpitali psychiatrycznych wymaga remontów w różnym zakresie: w Stroniu Śląskim, Sieniawce, Krośnicach, Bolesławcu, Wrocławiu, Lubiążu. • Brak łóżek psychiatrycznych ogólnych w ilości 119 wg wskaźników NPOZP. • Brak oddziałów psychiatrycznych ogólnych przy szpitalach wielospecjalistycznych, co stanowi znaczne naruszenie zasad opracowanych w NPOZP. Oddziały psychiatryczne działające w ramach szpitali wielospecjalistycznych korzystają w ramach potrzeby z bazy diagnostycznej i leczniczej , a tym samym z szerokiego spektrum medycznego innych specjalności dostępnych w szpitalu ogólnym: interny, chirurgii, neurologii itd. • Braki tych oddziałów odczuwalne są najbardziej w miastach województwa dolnośląskiego powyżej 80 tys. mieszkańców/ co określają wskaźniki NPOZP/: Lubin, Legnica, Jelenia Góra, Wałbrzych i Wrocław. • Wyraźny nadmiar łóżek opiekuńczych w liczbie 350 wg zakładanych wskaźników. • Brak odpowiednio rozwiniętej psychiatrycznej opieki środowiskowej z uwzględnieniem oddziałów dziennych, zwłaszcza w miastach powyżej 70 tys. mieszkańców: Wałbrzych, Jelenia Góra, Lubin. a Lecznictwo psychiatryczne stacjonarne z uwzględnieniem łóżek opiekuńczo – leczniczych, leczniczo – opiekuńczych i sądowych: Nierównomierne rozlokowanie łóżek psychiatrycznych ogólnych /przez równomierne rozmieszczenie łóżek bądź usług zdrowotnych rozumie się odległość od miejsca zamieszkania do miejsca realizacji usługi zdrowotnej i określa się w czasie jako 1 h dojazdu, bądź w km – od 60 do 70 km/, które działają w 7 szpitalach psychiatrycznych: w Bolesławcu, Krośnicach, Lubiążu, Sieniawce, Stroniu Śląskim, Wrocławiu i Złotoryi. Dwa szpitale: w Sieniawce i Stroniu Śląskim działają na obrzeżach województwa, co utrudnia do nich dostęp i jest w sprzeczności do założeń NPOZP. Cała opieka psychiatryczna stacjonarna skoncentrowana jest tylko w szpitalach psychiatrycznych, co również jest w sprzeczności do założeń NPOZP. Taka sytuacja zwiększa stygmatyzację chorych, wywołuje zaburzenia hospitalizacyjne i złe nawyki, a w stanach nagłych w psychiatrii jak majaczenia i stany zagrożenia życia przy ograniczonej bazie diagnostycznej i leczniczej szpitali psychiatrycznych, często uniemożliwia ratowanie życia chorych. Autor: Jacek Kacalak 14

15. Wszystkie szpitale psychiatryczne w województwie mają poniżej 300 łóżek i tym samym mieszczą się w zakładanym wskaźniku. Zaniedbana infrastruktura szpitali psychiatrycznych wymaga remontów w różnym zakresie: w Stroniu Śląskim, Sieniawce, Krośnicach, Bolesławcu, Wrocławiu, Lubiążu i Złotoryi. Brak łóżek psychiatrycznych ogólnych w ilości 119 wg wskaźników NPOZP. Brak oddziałów psychiatrycznych ogólnych przy szpitalach wielospecjalistycznych, co stanowi znaczne naruszenie zasad opracowanych w NPOZP. Oddziały psychiatryczne działające w ramach szpitali wielospecjalistycznych korzystają w ramach potrzeby z bazy diagnostycznej i leczniczej , a tym samym z szerokiego spektrum medycznego innych specjalności dostępnych w szpitalu ogólnym: interny, chirurgii, neurologii itd. Braki tych oddziałów odczuwalne są najbardziej w miastach województwa dolnośląskiego powyżej 80 tys. mieszkańców/ co określają wskaźniki NPOZP/ Lubin, Legnica, Jelenia Góra, Wałbrzych i Wrocław. Wyraźny nadmiar łóżek opiekuńczych w liczbie 350 wg zakładanych wskaźników. Brak odpowiednio rozwiniętej psychiatrycznej opieki środowiskowej z uwzględnieniem oddziałów dziennych, zwłaszcza w miastach powyżej 70tys. mieszkańców: Wałbrzych, Jelenia Góra, Lubin. Autor: Jacek Kacalak 15

16. Autor: Jacek Kacalak 16 8. W lecznictwie psychiatrycznym sądowym, w wyniku zmian restrukturyzacyjnych istnieje zagrożenie niespełnienia wymogów Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających oraz składu, trybu powoływania i zadań komisji psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających z dnia 10 sierpnia 2004r.: Szpital psychiatryczny w Sieniawce został połączony z ZOZ-em w Zgorzelcu. W Szpitalu w Sieniawce wykazano 5 łóżek psychiatrycznych sądowych o podstawowym zabezpieczeniu /w sytuacji przeniesienia usług psychiatrycznych do ZOZ-u w Zgorzelcu istnieje zagrożenie kontynuowania tego zabezpieczenia, głównie z tego powodu, że realizowanie detencji nawet o podstawowym stopniu zabezpieczenia w sytuacji przeniesienia oddziału psychiatrycznego do szpitala ogólnego jest bardzo utrudnione/.

17. Autor: Jacek Kacalak 17 W Szpitalu w Krośnicach wykazano 25 łóżek psychiatrycznych ogólnych o wzmocnionym zabezpieczeniu, z terminem realizacji do 31 grudnia 2008 r. /Istnieje zagrożenie realizacji tego zabezpieczenia w wyniku połączenia szpitala psychiatrycznego w Krośnicach ze Szpitalem ogólnym w Miliczu/. Z kolei taka sytuacja uniemożliwia realizację detencji o wzmocnionym zabezpieczeniu w szpitalu ogólnym z uwagi na wymogi infrastruktury zabezpieczeń/ monitoring, okratowania, konieczny spacernik/, które zabezpieczają głównie przed samowolnym oddaleniem i możliwą agresją ze strony pacjentów. W Szpitalu w Stroniu Śląskim wykazano 25 łóżek psychiatrycznych ogólnych o wzmocnionym zabezpieczeniu, z terminem realizacji do 31 grudnia 2008 r. /Istnieje zagrożenie realizacji tego zabezpieczenia w wyniku niedoszacowania kwoty adaptacji budynku w Stroniu Śląskim – kwota 571 500 zł. zagwarantowana w budżecie Ministerstwa Zdrowia na rok 2008/. Wobec tego realizowanie koniecznej adaptacji budynku w szpitalu w Stroniu Śląskim spocznie na budżecie szpitala lub środkach finansowych Urzędu Marszałkowskiego.

18. Autor: Jacek Kacalak 18 Ponadto samo usytuowanie pawilonów szpitalnych w znacznym stopniu utrudnia realizację detencji o wzmocnionym zabezpieczeniu /brak ogrodzenia, brak wydzielonych budynków szpitalnych z infrastruktury miejskiej, taka sytuacja utrudnia utworzenie koniecznego spacernika/. 9. Brak hosteli w województwie. 10. W województwie znajdują się obszary o znacznie gorszej dostępności do lecznictwa stacjonarnego – powiaty: kamiennogórski, jeleniogórski, wałbrzyski, świdnicki, dzierżoniowski, strzeliński, głogowski i górowski.

19. Autor: Jacek Kacalak 19 b. Lecznictwo odwykowe Braki wg zakładanych wskaźników NPOZP: • 40 łóżek terapeutycznych, • 20 łóżek detoksykacyjnych. • Brakuje 20 miejsc leczenia dziennego w miastach: Jeleniej Górze i Wałbrzychu. • Brakuje też łóżek dla osób zobowiązanych sądownie. Okres oczekiwania na miejsce wynosi od 2 do 3 miesięcy.

20. Autor: Jacek Kacalak 20 C. W psychiatrii dziecięcej i młodzieżowej. Występuje niedoszacowanie ilości usług psychiatrycznych stacjonarnych, w zakresie łóżek psychiatrycznych – ogólnych oraz braki w łóżkach psychiatrycznych dziennych. Podobnie wygląda sprawa z zabezpieczeniem usług psychiatrycznych dla dzieci i młodzieży wg zakładanych wskaźników w dużych miastach jak: Jelenia Góra, Wałbrzych, Legnica czy Lubin.

21. Autor: Jacek Kacalak 21 Wnioski:  Anachroniczny model lecznictwa psychiatrycznego, stacjonarnego na Dolnym Śląsku, wymaga pilnych zmian w kierunku powstania modelu psychiatrii środowiskowej. W konsekwencji nastąpi poprawa jakości, efektywności i unowocześnienia usług psychiatrycznych. Należy zmierzać do powstania oddziałów psychiatrycznych ogólnych przy szpitalach wielospecjalistycznych zachowując priorytety: miasta powyżej 80 tys. mieszkańców i równomierne rozmieszczenie tych oddziałów w województwie. Należy powstrzymać powstawanie nowych oddziałów psychiatrycznych ogólnych przy obecnie istniejących szpitalach psychiatrycznych. Należy unormować lecznictwo psychiatryczne sądowe na terenie województwa dolnośląskiego. Konieczne jest utworzenie Centrum Psychiatrii Sądowej województwa Dolnośląskiego w szpitalu w Lubiążu. Zmiany restrukturyzacyjne należy przeprowadzać stopniowo – etapami, aby zapobiec załamaniu prowadzonej obecnie opieki psychiatrycznej.

22. Autor: Jacek Kacalak 22 Plan działania i proponowane rozwiązania. I. w zakresie szpitali psychiatrycznych: 1. Wygaszenie działalności szpitala psychiatrycznego w Krośnicach: • przeniesienie trzech oddziałów psychiatrycznych ogólnych /kod 4700/: A – 40 łóżkowego, B – 38 łóżkowego, C- 43 łóżkowego, oddziału detoksykacyjnego, alkoholowego /kod 4742/ - 10 łóżkowego, oddziału terapii uzależnień od alkoholu /kod 4744/ 20 – łóżkowego oraz oddziału psychiatrycznego dla dzieci i młodzieży /kod 4705/ - 32 łóżkowego do szpitala wielospecjalistycznego w Miliczu, • przeniesienie 25 łóżek psychiatrycznych sądowych o wzmocnionym zabezpieczeniu, wykazanych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających oraz składu, trybu powoływania i zadań komisji psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających z dnia 10 sierpnia 2004 r., z terminem realizacji do 31.12.2008 r., do budynku nr 15 szpitala psychiatrycznego w Lubiążu.

23. Autor: Jacek Kacalak 23 2. Zmiana organizacyjna i restrukturyzacja szpitala psychiatrycznego w Stroniu Śląskim: • wyprowadzenie dwóch oddziałów psychiatrycznych ogólnych /kod 4700/: II i III po 45 łóżek – w sumie 90 łóżek do szpitala wielospecjalistycznego w Wałbrzychu, • przeniesienie oddziału sądowego /kod 4700/ w liczbie 40 łóżek do budynku nr 6 w szpitalu psychiatrycznym w Lubiążu i prowadzenie tam tych usług w ramach oddziału sądowego o podstawowym zabezpieczeniu /kod 4730/, • przeniesienie 25 łóżek psychiatrycznych sądowych o wzmocnionym zabezpieczeniu, wykazanych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających oraz składu, trybu powoływania i zadań komisji psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających z dnia 10 sierpnia 2004 r., z terminem realizacji do 31.12.2008 r., do budynku nr 15 szpitala psychiatrycznego w Lubiążu, • z uwagi na nadmiar łóżek ZOL-owskich w województwie dolnośląskim należy rozważyć przekształcenie części budynków, w których prowadzone są usługi ZOL w DPS. W pozostałych budynkach ZOL: rozgęścić rozmieszczenie chorych i zmodernizować infrastrukturę.

24. Autor: Jacek Kacalak 24 Zmiana organizacyjna i restrukturyzacja szpitala psychiatrycznego w Bolesławcu: • Z uwagi na nadmiar łóżek ZOL-owskich w województwie Dolnośląskim /o 350 - kod 5172/, należy rozważyć przekształcenie części budynków, w których prowadzone są usługi ZOL w DPS. • Utworzenie na bazie wolnego budynku 40 łóżkowego oddziału o wzmocnionym zabezpieczeniu z kosztem obecnie trudnym do oceny. /koszty po stronie budżetu Ministerstwa Zdrowia/.

25. Autor: Jacek Kacalak 25 4. Zmiana organizacyjna i restrukturyzacja szpitala psychiatrycznego w Lubiążu: • Wyremontowanie i adaptacja nieczynnego obecnie budynku nr 6, do prowadzenia oddziału sądowego o podstawowym zabezpieczeniu o profilu oddziału psychiatrycznego, ogólnego dla dorosłych /kod 4730/ - 45 łóżkowego. Przeniesienie tam 5 łóżek sądowych o podstawowym zabezpieczeniu w Sieniawce i 40 łóżek sądowych o podstawowym zabezpieczeniu ze szpitala psychiatrycznego w Stroniu Śląskim, • Wyremontowanie i adaptacja nieczynnego obecnie budynku nr 15 do prowadzenia oddziału sądowego o wzmocnionym zabezpieczeniu o profilu psychiatrycznym ogólnym dla dorosłych /o kodzie 4732/ - 50 łóżkowego. Przeniesienie tam po 25 łóżek o wzmocnionym zabezpieczeniu ze szpitali w Stroniu Śląskim i Krośnic, wykazanych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających oraz składu, trybu powoływania i zadań komisji psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających z dnia 10 sierpnia 2004 r. Utworzenie tym samym Centrum Psychiatrii Sądowej województwa Dolnośląskiego w szpitalu w Lubiążu. • /6 oddziałów psychiatrii sądowej na dwóch poziomach zabezpieczenia/. • Z uwagi na nadmiar łóżek ZOL-owskich w województwie Dolnośląskim o 350 – ograniczenie ilości łóżek w oddziałach zakładu opiekuńczo – leczniczego w następujący sposób: - z ZOL C z 76 do 54 łóżek oraz w ZOL E z 75 do 64 łóżek. – w sumie redukcja łóżek zakładu opiekuńczo leczniczego w szpitalu w Lubiążu o 33 łóżka, co spowoduje rozgęszczenie chorych w ZOL, a tym samych poprawi standard ich pobytu. Okres redukcji – 1 rok.

26. Autor: Jacek Kacalak 26 5. Organizacja szpitali we WrocławiuiZłotoryi na tym etapie pozostaje bez zmian.

27. Autor: Jacek Kacalak 27 6.Postulowana zmiana organizacyjna szpitala psychiatrycznego w Sieniawce: • Z uwagi na powstanie jednego podmiotu/połączenie szpitala psychiatrycznego w Sieniawce ze szpitalem ogólnym w Zgorzelcu/ świadczącego usługi medyczne zarówno w zakresie opieki psychiatrycznej jak i lecznictwa podstawowego i specjalistycznego/ konieczne jest utrzymanie w połączonym szpitalu oddziału psychiatrycznego ogólnego i oddziału terapii uzależnień od alkoholu, biorąc pod uwagę argumenty przytoczone wcześniej w NPOZP. • przemieszczenie 5 łóżek, które są zarezerwowane obecnie w oddziale psychiatrycznym ogólnym szpitala w Sieniawce do wykonywania internacji sądowej o podstawowym zabezpieczeniu do szpitala psychiatrycznego w Lubiążu, do budynku nr 6 i prowadzenie tam tych usług w ramach oddziału sądowego o podstawowym zabezpieczeniu /kod 4730/, • z uwagi na nadmiar łóżek opiekuńczo leczniczych i leczniczo-opiekuńczych należy rozważyć w najbliższej przyszłości przekształcenie ich części w DPS.

28. Autor: Jacek Kacalak 28 • Koszty przeniesienia działalności ze szpitala w Krośnicach/ oddziałów psychiatrycznych ogólnych, oddziału detoksykacyjnego alkoholowego, oddziału terapii uzależnień od alkoholu, oddziału psychiatrycznego dla dzieci i młodzieży/, zgodnie z planem przyjętym przez Dyrektora szpitala w Miliczu. • Koszty przeniesienia 25 łóżek psychiatrycznych sądowych o wzmocnionym zabezpieczeniu ze szpitala w Krośnicach do szpitala w Lubiążu, a tym samym remont i adaptacja budynku nr 15 w szpitalu w Lubiążu – w kosztach restrukturyzacyjnych szpitala w Lubiążu.

29. Autor: Jacek Kacalak 29 3. Koszty organizacyjne – restrukturyzacyjne przeniesienia łóżek psychiatrycznych ogólnych ze szpitala w Stroniu Śląskim w liczbie 90 do szpitala wielospecjalistycznego w Wałbrzychu /koszty adaptacji budynków w szpitalu w Wałbrzychu szacunkowo określa się na 8 000 000 zł/. 4. Zmiana organizacyjna – restrukturyzacyjna szpitala w Bolesławcu, polegająca na przekształcenia części oddziałów ZOL w DPS na obecnym etapie trudna do oszacowania. 5. Koszty zmiany organizacyjnej i restrukturyzacyjnej szpitala psychiatrycznego w Lubiążu: • koszt adaptacji i remont budynku nr 6 – 2 152 400zł; • koszt modernizacji kotłowni – 1 700 000zł; • koszt adaptacji i remont budynku nr 15 – 4 250 600zł. 6. Modernizacja ZOL w Stroniu Śląskim – koszt inwestycyjny ok. 20 000 000 zł. Koszty realizacji tej części planu /adaptacji szpitali w Wałbrzychu, Lubiążu i ZOL w Stroniu Śląskim/ wynoszą ok.36 103 000 zł.

30. Autor: Jacek Kacalak 30 Termin realizacji tej części planu W pierwszym etapie Przeniesienie oddziałów psychiatrycznych ogólnych ze szpitala w Stroniu Śląskim do szpitala wielospecjalistycznego w Wałbrzychu - do połowy 2009r. Remont i adaptacja budynku nr 6 w szpitalu psychiatrycznym w Lubiążu i utworzenie tam 45 łóżkowego oddziału sądowego o podstawowym zabezpieczeniu. Przeniesienie tam 5 łóżek sądowych o podstawowym zabezpieczeniu ze szpitala psychiatrycznego w Sieniawce oraz 40 łóżkowego oddziału sądowego ze szpitala w Stroniu Śląskim - do połowy 2009 roku.

31. Autor: Jacek Kacalak 31 W drugim etapie • Remont i adaptacja budynku nr 15 szpitala w Lubiążu i utworzenie tam 50 łóżkowego oddziału o wzmocnionym zabezpieczeniu. Przeniesienie tam 25 łóżek sądowych o wzmocnionym zabezpieczeniu ze szpitala w Krośnicach i 25 łóżek o wzmocnionym zabezpieczeniu ze szpitala w Stroniu Śląskim. W Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających oraz składu, trybu powoływania i zadań komisji psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających z dnia 10 sierpnia 2004 r. wykazano - z terminem realizacji do 31 grudnia 2008 roku - stworzenie po 25 łóżek sądowych o wzmocnionym zabezpieczeniu, w szpitalach psychiatrycznych w Krośnicach i Stroniu Śląskim. Nie jest możliwe zrealizowanie w tym terminie tej inwestycji. Należy wystąpić do Ministerstwa Zdrowia o nowelizację w/w Rozporządzenia. Należy zmienić miejsce powstania 25 łóżek o wzmocnionym zabezpieczeniu ze szpitala w Krośnicach na szpital w Lubiążu oraz 25 łóżek o wzmocnionym zabezpieczeniu ze szpitala w Stroniu Śl. na szpital w Lubiążu. Należy również zmienić termin realizacji tej inwestycji na połowę 2010 roku. • Modernizacja kotłowni wraz z centralnym ogrzewaniem do połowy 2010 roku. • Modernizacja ZOL w Stroniu Śląskim do połowy 2011 r.

32. Autor: Jacek Kacalak 32 Z uwagi na niedobory łóżek psychiatrycznych w liczbie 119 na terenie Dolnego Śląska wg wskaźników NPOZP, konieczne wydaje się tworzenie oddziałów psychiatrycznych ogólnych przy szpitalach wielospecjalistycznych – 30 łóżkowych, w każdym z następujących miejsc: Jeleniej Górze, Legnicy, Kłodzku - w sytuacji wygaszenia działalności szpitala psychiatrycznego w Stroniu Śląskim, w ujęciu oddziałów psychiatrycznych ogólnych, wydaje się celowe powstanie dla obsługi najbliższych powiatów Kotliny Kłodzkiej oddziału psychiatrycznego ogólnego w szpitalu w Kłodzku - w liczbie około 20 łóżek. Wrocławiu / w przyszłości w kolejnych etapach należy rozważyć ulokowanie oddziału 30 łóżkowego w szpitalu ogólnym w południowych dzielnicach Wrocławia dla obsługi mieszkańców powiatów południowo-zachodnich województwa/. Tworzenie oddziałów psychiatrycznych dziennych w szpitalach wielospecjalistycznych w Jeleniej Górze i Wałbrzychu z realizacją w następnym etapie.

33. Autor: Jacek Kacalak 33 W pierwszym etapie: • z terminem realizacji – koniec 2009 r. – powstanie oddziału 30 łóżkowego psychiatrycznego ogólnego w szpitalu wielospecjalistycznym w Legnicy. W drugim etapie • z terminem realizacji – koniec 2010 r. – powstanie oddziału 30 łóżkowego ogólnego w szpitalu wielospecjalistycznym w Jeleniej Górze. W następnym etapie • z terminem realizacji ok. 3 lat, powstanie oddziału psychiatrycznego ogólnego w szpitalu wielospecjalistycznym w Kłodzku.

34. Autor: Jacek Kacalak 34 Konieczność utworzenia oddziału psychiatrycznego ogólnego 30 łóżkowego w szpitalu wielospecjalistycznym w Jeleniej Górze, wiązałaby się z inwestycją ok. 500 000 zł, związanych z adaptacją pomieszczeń. W szpitalu w Legnicy – obecny dyrektor szpitala szacuje koszty powstania 30 – łóżkowego oddziału psychiatrycznego ogólnego na ok. 200 000 zł. W szpitalu w Kłodzku - powstanie 22 łóżkowego oddziału psychiatrycznego ogólnego, wiąże się z inwestycja około 365000 zł. Ogółem koszty tej części planu wiążą się z powstaniem oddziałów psychiatrycznych ogólnych – po 30 łóżek, w szpitalach wielospecjalistycznych: Legnicy i Jeleniej Górze oraz 22 łóżkaw szpitalu w Kłodzku wynoszą około 1 065 000 zł.

35. Podsumowanie i wnioski : Autor: Jacek Kacalak 35  Anachroniczny model lecznictwa psychiatrycznego, stacjonarnego naDolnym Śląsku, wymaga pilnych zmian w kierunku powstania modelu psychiatrii środowiskowej. Zmiany należy rozpocząć od restrukturyzacji lecznictwa stacjonarnego Województwa. W pierwszym etapie należy utworzyć oddziały psychiatryczne ogólne przy szpitalach wielospecjalistycznych oraz wyprowadzić oddziały psychiatryczne ogólne ze szpitala psychiatrycznego w Stroniu Śląskim do szpitala wielospecjalistycznego w Wałbrzychu. Należy powstrzymać powstawanie nowych oddziałów psychiatrycznych ogólnych przy obecnie istniejących szpitalach psychiatrycznych. Pilnych zmian wymaga również unormowanie lecznictwa psychiatrycznego sądowego na terenie Województwa i usunięcie nieprawidłowości prawnych w tym zakresie. Utworzenie Centrum Psychiatrii Sądowej w szpitalu w Lubiążu. W najbliższej przyszłości należy przenieść usługi prowadzone obecnie w oddziale psychiatrycznym ogólnym i odwykowym w Sieniawce do szpitala ogólnego w Zgorzelcu.

36. Autor: Jacek Kacalak 36 7. Modernizację należy przeprowadzać stopniowo: • w okresie 2009 – 2010 r. powinny powstać oddziały psychiatryczne ogólne przy szpitalach wielospecjalistycznych w Legnicy, Wałbrzychu, Jeleniej Górze oraz oddziały sądowe w szpitalu psychiatrycznym w Lubiążu z kosztem inwestycji ok. 17 103 000 zł. • w okresie do 2011 r. powstanie oddział psychiatryczny ogólny w Kłodzku oraz modernizacja ZOL-u w Stroniu Śląskim z kosztem 20 365 000 zł. 8. W sumie koszt restrukturyzacji stacjonarnego lecznictwa psychiatrycznego na terenie Województwa, w okresie najbliższych 3 lat, zamknie się kwotą 37 468 000 zł. 9. Pilnych działań wymaga również modernizacja istniejącej i planowanej w przyszłości infrastruktury szpitali psychiatrycznych we Wrocławiu, Lubiążu, Bolesławcu i Złotoryi, a tym samym poprawy warunków pobytu i leczenia tam chorych. Szacunkowy koszt modernizacji wymienionych obiektów szacuje się na około 30 000 000 zł. 10. W następnych etapach należy przygotować plan dot. opieki środowiskowej, oddziałów dziennych, lecznictwa odwykowego i psychiatrii dziecięcej .

37. Rysunek 2 Mapa Województwa Dolnośląskiego z naniesionymi propozycjami zmian 37 Autor: Jacek Kacalak