Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

1. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Wymogi Wzajemnej Zgodności w ramach poszczególnych obszarów

2. Etapy wdrażania I etap - od 1 stycznia 2009 r. • środowisko, • zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt, identyfikacja i rejestracja zwierząt, • dobra kultura rolna zgodna z ochroną środowiska, II etap - od 1 stycznia 2011 r. • zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt i zdrowotność roślin, • zgłaszanie chorób, III etap - od 1 stycznia 2013 r. • dobrostan zwierząt.

3. Zakres kontroliETAP 1 ŚRODOWISKO SMR 1 Ochrona dzikiego ptactwa, SMR 2Ochrona wód podziemnych przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez niektóre substancje niebezpieczne, SMR 3 Ochrona środowiska, w szczególności gleby, w przypadku stosowania osadów ściekowych w rolnictwie, SMR 4 Ochrona wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego, SMR 5 Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.

4. SMR 1 Ochrona dzikiego ptactwaSMR 5 Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.Nr 92, poz.880, ze zm) określa 10 form ochrony przyrody, a wśród nich obszary Natura 2000;  Celem istnienia obszarów Natura 2000 jest ochrona różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego na rzecz najbardziej zagrożonych siedlisk, gatunków ptaków oraz roślin i zwierząt wskazanych w Dyrektywach Rady: 79/409/EWG (dyrektywa ptasia) 92/43/EWG (dyrektywa siedliskowa) Sieć Obszarów Natura 2000 stanowią ok. 20% naszego kraju. W skład sieci Natura 2000 wchodzą: • Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) • Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO)

5. SMR 1 Ochrona dzikiego ptactwa Zabrania się: umyślnego chwytania oraz zabijania, ptaków objętych ochroną na podstawie przepisów § 2, § 3 i § 10 pkt 1 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną i wymienionych w załączniku 1,2 i 5 tego rozporządzenia umyślnego niszczenia gniazd i jaj lub umyślnego płoszenia ptaków objętych ochroną na podstawie przepisów § 2, § 3 i § 10 pkt 1 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną i wymienionych w załączniku 1,2 i 5 tego rozporządzenia SMR 5 Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory Zabrania się: umyślnego zrywania, niszczenia i uszkadzania oraz zbioru roślin objętych ochroną na podstawie przepisów § 2 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną i wymienionych w załączniku nr 1 do tego rozporządzenia w zakresie, w jakim gatunki roślin wymienione w tym załączniku pokrywają się z załącznikiem 4 lit b dyrektywy SMR 1 Ochrona dzikiego ptactwaSMR 5 Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory

6. SMR 2 Ochrona wód podziemnych przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez niektóre substancje niebezpieczne Ochrona wód podziemnych przed zanieczyszczeniami powodowanym przez niektóre substancje niebezpieczne ma na celu zapobieganie zrzutom substancji wymienionych w załączniku nr 11 w wykazie 1 oraz w wykazie 2 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełniać przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984). Wykaz I zawiera: • związki fluoroorganiczne i substancje, mogące tworzyć takie związki w środowisku wodnym, • związki fosforoorganiczne i cynoorganiczne, • substancje, posiadające właściwości rakotwórcze, mutagenne lub teratogenne w środowisku wodnym, • rtęć i jej związki, • kadm i jego związki, • oleje mineralne i węglowodory, • cyjanki. Wykaz II zawiera: • pierwiastki niemetaliczne oraz metale i ich związki: cynk, miedź, nikiel, chrom, ołów, selen, arsen, antymon, molibden, tytan, cyna, bar, beryl, bor, uran, wanad, kobalt, tal, tellur, srebro, • biocydy i ich pochodne nie występujące w wykazie I, • substancje, mające szkodliwy wpływ na smak lub zapach wody gruntowej i związki odpowiedzialne za powstawanie takich substancji w wodzie i czynienie jej niezdatną do spożycia przez ludzi.

7. SMR 3 Ochrona środowiska, w szczególności gleby, w przypadku stosowania osadów ściekowych w rolnictwie Zabrania się stosowania komunalnych osadów ściekowych na: • gruntach, na których rosną rośliny sadownicze i warzywa (z wyj. drzew owocowych), • gruntach przeznaczonych do uprawy roślin jagodowych i warzyw, które pozostają w bezpośrednim kontakcie z glebą i są spożywane w stanie surowym, w okresie 10 miesięcy poprzedzających zbiór tych roślin i podczas samego zbioru, • łąkach i pastwiskach, • terenach zalewowych, czasowo podtopionych i bagiennych, • terenach czasowo zamarzniętych i pokrytych śniegiem, • gruntach o dużej przepuszczalności jeżeli poziom wód gruntowych znajduje się na głębokości mniejszej niż 1,5 m poniżej powierzchni gruntu, • obszarach ochronnych zbiorników wód podziemnych, • w pasie gruntu o szerokości 50 m bezpośrednio przylegającego do brzegów jezior i cieków, • terenach położonych w odległości mniejszej niż 100 m od ujęcia wody, domu mieszkalnego lub zakładu produkcji żywności, • wewnętrznych terenach ochrony pośredniej stref ochronnych ujęć wody, • gruntach rolnych o spadku przekraczającym 10%, • terenach użytkowanych rolniczo o pH gleby mniejszym niż 5,6.

8. SMR 3 Ochrona środowiska, w szczególności gleby, w przypadku stosowania osadów ściekowych w rolnictwie Wytwórca osadów ściekowych zobowiązany jest do: • poddania komunalnych osadów ściekowych badaniom, • przeprowadzenia badań gleby na zawartość metali ciężkich przed zastosowaniem na niej osadu, • przekazywania właścicielowi, dzierżawcy lub innej osobie władającej nieruchomością, wyników badań oraz informacji o dawkach tego osadu, które można stosować na poszczególnych gruntach. Dawkę osadu ściekowego ustala się dla każdej partii osadu osobno uwzględniając: • rodzaj gruntu na którym ma być zastosowany, • sposób jego użytkowania, • zapotrzebowanie roślin na fosfor i azot, • jakość komunalnego osadu ściekowego.

9. SMR 4 Ochrona wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego Każde państwo członkowskie wyznacza na terytorium swojego kraju obszary (OSN), gdzie wody zostały zanieczyszczone związkami azotu ze źródeł rolniczych lub gdzie istnieje takie zagrożenie. Wyznaczonym obszarem może być: • terytorium całego kraju, np. w Danii, Austrii , Niemczech czy Holandii lub • jego część, np: we Włoszech, Grecji, Belgii, Francji, Polsce.

11. SMR 4 Ochrona wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej(RZGW)opracowały i wprowadziły programy działań mające na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych.Minister Środowiska rozporządzeniem określił szczegółowe wymagania dla programów działań, dotyczące : • okresów, w których nie wolno stosować nawozów, • dawek i sposobów nawożenia, • użytkowania gruntów i organizacji produkcji na użytkach rolnych, • dokumentacji prowadzonej w gospodarstwach.

12. SMR 4 Ochrona wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego Na obszarach OSN zabrania się: • stosowania nawozów w okresie od początku grudnia do końca lutego, z wyjątkiem upraw pod osłonami, • stosowania nawozów naturalnych w postaci płynnej w całym okresie wegetacji roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożycia przez ludzi (np. warzywa lub rośliny jagodowe), • stosowania nawozów na glebach zalanych wodą lub przykrytych śniegiem lub zamarzniętych, • stosowania nawozów naturalnych w postaci stałej podczas wegetacji roślin (nie dotyczy wieloletnich upraw polowych i trwałych użytków zielonych), • stosowania nawozów naturalnych w postaci płynnej oraz mineralnych azotowych na glebach bez okrywy roślinnej, położonych na polach o nachyleniu większym niż 10%, • stosowania nawozów w pobliżu strefy wód, w tym strefy ochronnej źródeł, ujęć wody, brzegu zbiorników oraz cieków wodnych lub kąpielisk, • przekraczania dopuszczalnej dawki nawozu naturalnego (170 kg N w czystym składniku) w danym roku na 1 hektar użytków rolnych.

13. SMR 4 Ochrona wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego Na obszarach OSN wymagane jest posiadanie: • płyty obornikowej lub zbiorników na gnojowicę i na gnojówkę o pojemności zapewniającej możliwość gromadzenia i przechowywania obornika lub gnojowicy i gnojówki w okresach, kiedy nie są one wykorzystywane rolniczo (co najmniej 6 miesięcy), • planu nawożenia dla upraw. Na obszarach OSN należy: • zabezpieczyć kiszonki przed wyciekiem soków do gruntu, • nawozy naturalne oraz organiczne zastosowane na gruntach ornych przykryć lub wymieszać z glebą najpóźniej następnego dnia po ich zastosowaniu (z wyj. nawozów stosowanych na użytkach zielonych), • przestrzegać pozostałych wymagań z programu działań obowiązującego na terenie OSN.

14. SMR 6-8a Zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt, identyfikacja i rejestracja zwierząt • Numer siedziby stada (z wyjątkiem gospodarstw utrzymujących jedną świnię), • Prowadzenie księgi rejestracji odrębnie dla każdego gatunku zwierząt: • terminowość wpisów - 7 dni od daty zdarzenia, • zgodność formy papierowej ze wzorem określonym w załączniku do rozporządzenia MRiRW, • przechowywanie danych zawartych w księdze rejestracji przez okres co najmniej 3 lat od dnia utraty posiadania zwierzęcia, • Oznakowanie zwierząt: • świnie - kolczyk lub tatuaż - bezzwłocznie, nie później niż przed opuszczeniem siedziby stada, • bydło – kolczyki - 7 dni od daty zdarzenia nie później niż przed dniem opuszczenia siedziby stada, • owce, kozy – kolczyki, tatuaż, opaski, elektroniczny identyfikator - 180 dni od dnia urodzenia nie później niż przed opuszczeniem siedziby stada (14 dni od dnia kontroli granicznej), • Paszporty bydła: • zgodność ze wzorem określonym w rozporządzeniu MRiRW, • kompletność danych, które powinny być zamieszczane natychmiast po przywiezieniu zwierzęcia do siedziby stada i bezpośrednio przed jego wywiezieniem, • Zgłaszanie do Rejestru zmiany stanu liczebności zwierząt identyfikowanych stadnie, • Zgłaszanie zdarzeń urodzenia, śmierci oraz przewozu bydła do i z siedziby stada wraz z datami tych zdarzeń - 7 dni od dnia nastąpienia tego zdarzenia, • Dokumenty przewozowe – przechowywane przez okres co najmniej 3 lata od dnia przewozu zwierząt do miejsca przeznaczenia, • Spis owiec lub kóz - co najmniej raz na 12 miesięcy, nie później niż w dniu jesiennego przeglądu stada. Organ kontrolny: Inspekcja Weterynaryjna

15. Zakres kontroliETAP 1Dobra kultura rolna zgodna z ochroną środowiska • grunt orny powinien być wykorzystywany do uprawy roślin lub ugorowany, • pszenica, owies, żyto lub jęczmień powinny być uprawiane na tej samej powierzchni nie dłużej niż przez 3 kolejne lata, • grunty ugorowane powinny być poddane koszeniu lub zabiegom uprawowym zapobiegającym występowaniu i rozprzestrzenianiu się chwastów, co najmniej raz w roku do 31 lipca, • okrywa roślinna na łąkach i pastwiskach powinna być koszona i usuwana, co najmniej raz w roku do 31 lipca lub powinny być na nich wypasane zwierzęta, • na obszarach zagrożonych erozją wodną pokrywa roślinna powinna być utrzymana w okresie od 1 grudnia do 15 lutego na 40% powierzchni gruntów ornych wchodzących w skład gospodarstwa, • na gruntach rolnych obowiązuje zakaz wypalania (z wyjątkiem resztek pożniwnych), • grunty rolne nie powinny być porośnięte drzewami lub krzewami (z wyjątkiem plantacji wierzby i zagajników na cele energetyczne), • grunty orne albo pastwiska na stokach o nachyleniu powyżej 20° nie powinny być porośnięte drzewami i krzewami, których liczba przekracza 50 szt./ha,

16. Zakres kontroliETAP 1Dobra kultura rolna zgodna z ochroną środowiska • na gruntach ornych w okresie wysycenia profilu glebowego wodą nie wolno wykonywać zabiegów uprawowych ciężkim sprzętem, • grunty orne położone na stokach o nachyleniu powyżej 20° nie powinny być wykorzystywane do uprawy roślin wymagających utrzymania redlin wzdłuż stoku i nie powinny być utrzymywane jako ugór czarny, • na gruntach ornych położonych na stokach o nachyleniu powyżej 20°i wykorzystywanych pod uprawy roślin wieloletnich powinna być utrzymywana okrywa roślinna lub ściółka w międzyrzędziach, a uprawa powinna być prowadzona metodą tarasową, • zabronione jest przekształcanie trwałych użytków zielonych lub ich części bez wymaganej zgody, • plantacje zagajników (z wyjątkiem wierzby) nie powinny być zachwaszczone, a ich zbiór powinien następować w określonym cyklu, • powinien być zachowany minimalny odstęp pomiędzy zagajnikami lub wieloletnimi plantacjami, a sąsiednimi działkami które są użytkowane jako grunt rolny lub leśny.

17. Zakres kontroliETAP 2 ZDROWIE PUBLICZNE, ZDROWIE ZWIERZĄT, ZDROWOTNOŚĆ ROŚLIN, ZGŁASZANIE CHORÓB SMR 9Zdrowotność roślin, SMR 10Zakaz stosowania związków o działaniu hormonalnym, tyreostatycznym, SMR 11Bezpieczeństwo żywności i pasz, SMR 12Zapobieganie, kontrola i zwalczanie niektórych przenośnych encefalopatii, SMR 13-15Zgłaszanie chorób zakaźnych zwierząt.

18. Zakres kontroliETAP 3 DOBROSTAN ZWIERZĄT SMR 16-18Dobrostan zwierząt

19. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Dziękuję za uwagę Anna Gruchała Departament Kontroli na Miejscu