AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ VE UYGULAMADA YAŞANAN SIKINTILAR

1. ESKİŞEHİR İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ VE UYGULAMADA YAŞANAN SIKINTILAR İhsan YÜKSEL Çevre Yönetimi Şub. Müd. 4 Mart 2010

3. ESKİŞEHİR

4. ESKİŞEHİR

5. ESKİŞEHİR

6. ESKİŞEHİR

7. ESKİŞEHİR

8. ESKİŞEHİR

9. ESKİŞEHİR

10. ESKİŞEHİR

11. ESKİŞEHİR

12. ESKİŞEHİR

13. ESKİŞEHİR

14. ESKİŞEHİR

15. ESKİŞEHİR

16. ESKİŞEHİR

17. ESKİŞEHİR

18. ESKİŞEHİR

19. ESKİŞEHİR

20. ESKİŞEHİR

21. ESKİŞEHİR

22. ESKİŞEHİR

25. Toplam Nüfus: 741.789

27. Toplam Nüfus 617.215 Toplam Konut 211.372 Odunpazarı 344.720 Odunpazarı 150.400 Tepebaşı 60.972 Tepebaşı 272.495

28. Toplam Mahalle 54 Toplam TAT 3 Odunpazarı 2 Odunpazarı 34 Tepebaşı 20 Tepebaşı 1

29. Toplam araç sayısı 46 Toplam konteyner sayısı 239 Toplam personel sayısı 262

30. Toplama yapılan mahalle Toplam Mahalle sayısı 54 2008 2009 31 35 % 57.4 % 64.8

31. Toplam konut sayısı 211.372 Toplama yapılan konut 2008 2009 121.000 144.500 % 57.2 %68.3

32. Toplanan ambalaj atığı miktarı (ton) 2008 EVSEL ENDÜSTRİYEL 6.147 9.524 Toplam miktar 15.671 ton

33. Toplanan ambalaj atığı miktarı (ton) 2009 EVSEL ENDÜSTRİYEL 6.699 9.709 Toplam miktar 16.408 ton

34. Toplanan ambalaj atığı miktarı ortalaması (ton) Bölgede ki nüfus: : 617.215 kişi Ulaşılan nüfus: : 327.682 kişi (%53) Ulaşılan mahalle : 35 (%64) Ulaşılan konut : 144.500 (%68) Toplanması gereken miktar (evsel) : 14.352 ton/ yıl Toplanan miktar (evsel) : 6.423 ton/ yıl Başarı: % 44.7

35. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Toplanan ambalaj atığı kompozisyonu

36. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Ambalaj Atıkları recycle Son dönemde tüm çevre mevzuatı içinde üzerinde en çok tartışılan ve uygulamada en çok sorun yaşanan konulardan birisi tartışmasız ‘’ambalaj atıkları’’mevzuatıdır. Kullanılmış ambalajların sahip oldukları ticari değerin bedelsiz hükmü ile başka bir kanala transferi sanayi kuruluşları ve satış noktaları nezdinde büyük bir memnuniyetsizlik yaratmıştır. Bedelsiz hükmü; kaynakta toplama maliyetlerinin desteklenmesi ve toplamanın cazip hale getirilmesi için getirilmiş, ancak konu üzerinde yaşanan sıkıntılar yasal süreci kaçınılmaz kılmış ve konu yargıya kadar götürülmüştür. AAKY de ki bedelsiz hükmü uygulaması, beklentilere cevap vermemiş, aksine olumsuz uygulamaların gelişmesine neden olmuştur. Olumsuz gelişen bu süreç içerisinde en çok P.S ile TAT lar etkilenmiş olup, yaşanan hukuki süreçten dolayı da Bakanlığımız ve taşra teşkilatlarımız PS ile Belediye arasına sıkışıp kalmıştır.

37. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Temel sorunlar !!! 1-Bedelsiz uygulaması. 2-Kayıt altına alınamayan PS ler. 3-Kaynağında ayrı toplama maliyetlerinin karşılanamaması 4-Belediyelerle TAT lar arasında ki çıkara dayalı sözleşmeler 5-Geri kazanım oranları arasında ki dengesizlik 6- Ambalaj atıklarının Belediyenin toplama sisteme dahil edilmemesi

38. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Bedelsiz uygulaması Belediyeler Bedelsiz hükmü ne tür sorunlar doğurmuştur? Mülkiyet haklarının ihlali düşüncesi. Ambalaj atığı üreticileri için ekonomik değeri olan atıklar, kayıp haline gelmiştir. Bakanlık ile ambalaj atığı üreticileri arasında hukuki ihtilafa sebep olmuştur. Toplanan ticari ambalajlarda kalite düşmesine neden olmuştur.

39. Bedelsiz uygulaması Kayıt altına almayı güçleştirmiş, kayıt altına alınamayanlara avantaj sağlamıştır. Kayıt altında ki PS Kayıt dışı PS Belgelendirme masrafı Avantaj Avantaj Bedelsiz giden ambalaj Avantaj Bakanlık KOD masrafı

40. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Bedelsiz uygulaması TOBB verilerine göre 70.000 sanayi kuruluşu mevcut Bakanlık kayıtlarında ki PS sayısı 5187

41. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Kayıtdışılık recycle Nasıl kayıt altına alınabilir? Çevre Kanunca Alınması Gereken İzinler yönetmeliği ile ilişkilendirilip bu yönetmelik kapsamında ki başvurular esnasında Piyasaya Süren KOD NO sorgulanabilir. Sanayi Ticaret Bakanlığına, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığına müracaatlar sırasında Çevre ve Orman Bakanlığından alınmış olan KOD numarası sorgulanabilir. İthalat sırasında Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanlığı ve Gümrükler Kontrol Müdürlüğü tarafından ÇOB tarafından alınmış olan KOD numarası sorgulanabilir.

42. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Kayıtdışılık 2300 Toplam Belediye Sayısı AAYP onaylanmış bölgelerde çalışan TAT lara karşı haksız rekabete yol açmıştır. AAYP onaylanan Belediye Sayısı 200

43. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Kayıtdışılık Üretilen ambalaj atığı miktarı Avrupa Birliğinde Ülkemizde 28 kg/yıl kişi 165 kg/yıl kişi ? % 116 % 56 Piyasaya Süren Sayısı : 5.187 AAYP onaylı belediye sayısı :200

44. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Bedelsiz uygulaması Beklentilerin üstünde evsel kaynaklı ambalaj atığı toplanamamıştır. Sanayi kuruluşlarının yoğun olduğu bölgede toplanan ambalaj atığı miktarı % 95 sanayi kaynaklı % 5 evsel kaynaklı

45. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü TAT larda ki dengesiz dağılım İl Sayısı 81 TAT olan il sayısı 35 Toplam TAT sayısı 171 98 tanesi 7 ilde 73 tanesi 28 ilde

46. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Bedelsiz uygulamasında durum analizi Yapılan incelemeler sonucunda; Avrupa’nın hiçbir ülkesinde ülkemizdeki gibi BEDELSİZ uygulamasına rastlanılmamıştır. AB deki Durum AB direktifinden uzaklaşmış ve yeni hukuki ihtilaflara boğulmuş bir sistem kaynağında toplamayı daha da çıkmaz bir hale sokacaktır. Olması gereken Bedelsiz hükmünün geçerli olmasına rağmen, rekabet kuralları ve serbest ticaretin getirileri yönünde yapılan pazarlıklar sonucunda sanayi kaynaklı ambalaj atığına bir bedel ödenerek toplama sistemine dahil edilmektedir Mevcut Durum

47. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Ambalaj Atıkları Temel sorunun, sanayi tesislerinden kaynaklanan ambalaj atıklarının belediyenin toplama sistemine bedelsiz verilmesidir. Görüş 1: Ülke geneline bakıldığında “Bedelsiz” uygulamasından zarar gören ve kaldırılmasını isteyen firma sayısı, “bedelsiz” uygulamasının devamını isteyen firma sayısından çok daha fazladır. Görüş 2: Yaşanan sorunlar, hukuki ihtilaflar, bu konudaki çözümün “bedelsiz” uygulaması olmadığını göstermektedir. Toplama maliyetlerinin başka bir şekilde karşılanması gerekmektedir. Toplama maliyetleri başka bir şekilde karşılanırsa zaten BEDELSİZ hükmüne de gerek duyulmayacaktır. Görüş 3:

48. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Ambalaj Atıkları Ülke genelinde ki lisanslı TAT’ lar dan alına bilgilere göre toplanan 2.000.000 ton atığın % 10 u, yani 200.000 ton’luk kısmının kaynakta ayrı toplandığı bilinmektedir. Belediyeler kaynakta ayrı toplama sürecinin içerisinde yer almadığı sürecePS ne bedel öderse ödesin, kaynakta ayrı toplama miktar olarak artmayacaktır. Görüş 4: Oluşan tüm ambalaj atıklar bedelsiz olarak sisteme dahil edilebilse bile, mevcut koşullarda sanayinin olmadığı bölgelerde kaynakta ayrı toplama operasyonlarının başlatılabilmesi mümkün gözükmemektedir. Bedelsiz hükmü, ancak sanayinin yoğun olduğu bölgeler için bir çözüm alternatifi olabilmektedir Görüş 5:

49. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Ambalaj Atıkları Sistemin sürdürülebilir olması için mevzuatta ya da uygulamada ne yapılırsa yapılsın, yapılan şeyin herşeyden önce, AB 94/62/EC direktifine uygun olması Rekabet Kanunu’na uygun olması

50. Eskişehir Çevre ve Orman Müdürlüğü Ambalaj Atıkları KAYNAKTA AYRI TOPLAMA MALİYETLERİ NASIL KARŞILANABİLİR?