Dane INFORMACYJNE (do uzupełnienia)

2. Dane INFORMACYJNE (do uzupełnienia) • Nazwa szkoły: • Zespół Szkół Publicznych w Czarnej Wodzie • ID grupy: 96/86_mp_g1 • Opiekun: Ewa Łangowska • Kompetencja: • Matematyka z przyrodą • Temat projektowy: • Zmysłami otwieram okna i drzwi na mój świat • Semestr/rok szkolny: • 2011/2012

3. Spis treści • Zmysły człowieka: • zmysł słuchu • zmysł równowagi • zmysł smaku • zmysł węchu • zmysł wzroku • Wady wzroku • Złudzenia optyczne • Podsumowanie

4. Zmysły człowieka • Zmysły – zdolność odbierania bodźców zewnętrznych. Na każdy ze zmysłów składają się odpowiednie narządy zmysłów, w których najważniejszą rolę odgrywają receptory wykształcone w kierunku reagowania na konkretny rodzaj bodźców oraz odpowiednie funkcje mózgu. U człowieka wyróżniamy zmysły: • wzroku • dotyku • smaku • równowagi • węchu • słuchu.

5. Zmysł słuchu • Słuch – zmysł umożliwiający odbieranie (percepcję) fal dźwiękowych. Narządy słuchu nazywa się uszami. Słuch jest wykorzystywany przez organizmy żywe do komunikacji oraz rozpoznawania otoczenia. • Droga fal dźwiękowych: przez powietrze docierają do małżowiny usznej, następnie przewodem słuchowym zewnętrznym do błony bębenkowej. Pod wpływem drgań powietrza błona bębenkowa porusza przylegający do niej młoteczek. Drgania z młoteczka są przekazywane na kowadełko i strzemiączko, za pośrednictwem okienka owalnego trafiają do ucha wewnętrznego, gdzie drgania są zamieniane na impulsy nerwowe, które nerwem słuchowym docierają do ośrodków słuchowych w korze mózgowej.

6. Budowa ucha

7. Budowa ucha • Ucho zewnętrzne • Małżowina uszna – jest to fałd skórny rozpięty na elastycznym rusztowaniu z tkanki chrzęstnej • Przewód słuchowy zewnętrzny – kanał doprowadzający fale dźwiękowe do błony bębenkowej, o długości ok. 26-30 mm i średnicy ok. 7 mm • Ucho środkowe • Błona bębenkowa – błona oddzielająca przewód słuchowy zewnętrzny od ucha środkowego, zamienia fale dźwiękowe w drgania mechaniczne. • Trzy kosteczki słuchowe – młoteczek, kowadełko, strzemiączko. • Trąbka – kanał łączący ucho środkowe z gardłem, o długości ok. 35 mm. • Ucho wewnętrzne • ślimak • trzy kanały półkoliste • nerw słuchowy

8. hałas

9. Słyszalność zwierząt w porównaniu z człowiekiem Słuch w zwierząt jest jednym z najbardziej wyostrzonych zmysłów. Ludzkie ucho nie odbiera wszystkich dźwięków , lecz są one słyszalne dla niektórych zwierząt. Np. mysz słyszy dźwięki do 100kHz a człowiek tylko do 20kHz. Są to np. ultradźwięki lub infradźwięków( dźwięki o bardzo dużej częstotliwości).

10. Higiena hałasu • Stały hałas męczy nas psychicznie, osłabia koncentrację i wyzwala agresję, codzienny stały hałas może prowadzić do utraty słuchu. Poprzez hałas czujemy się również zmęczeni, przytępia on ostrość widzenia. Według lekarzy jest on także przyczyną wielu chorób układu nerwowego, serca, układu pokarmowego, a także układu mięśniowo- stawowego. Hałas szkodzi naszemu zdrowiu tak samo jak zanieczyszczenia, tym bardziej, że zasięg uciążliwości hałasowej w środowisku miejskim ciągle się powiększa, poziom hałasu wzrasta.

11. Zmysł równowagi • Zmysł równowagi umożliwia czucie położenia i ruchów ciała w przestrzeni. Mieści się w błędniku błoniastym, w uchu wewnętrznym. Tworzą go dwa narządy otolitowe: woreczek i łagiewka oraz 3 kanały półkoliste. Ewolucyjnie zmysł równowagi (a także zmysł słuchu) wywodzi się z organu linii bocznej.

12. Zmysł smaku • Smak – jeden z podstawowych zmysłów dostępnych organizmom, służący do chemicznej analizy składu pokarmu. • Gorzki • Kwaśny • Słony • Słodki

13. Zmysł węchu • Węch – jeden z dwóch, obok smaku, zmysłów chemicznych. Działanie węchu polega na wykrywaniu zapachów i rozpoznawaniu bodźców, jakimi są cząsteczki określonych związków chemicznych lub ich mieszaniny.

14. Zmysł wzroku • Wzrok, zmysł wzroku – zdolność do odbierania bodźców wywołanych przez pewien zakres promieniowania elektromagnetycznego (u człowieka ta część widma nazywa się światłem widzialnym) ze środowiska oraz ogół czynności związanych z analizą tych bodźców, czyli widzeniem.

15. Budowa oka Twardówka Naczyniówka Siatkówka Rogówka Źrenica Plamka żółta Tęczówka Nerw wzrokowy Ciało szkliste

16. Opis 1.Twardówka - gruba warstwa ochronna nadająca kształt gałce ocznej, na powierzchni gałki ocznej przechodzi w rogówkę. 2. Rogówka - wypukła zewnętrzna warstwa gałki ocznej, w jej przedniej części. 3. Źrenica - odpowiada za ilość wpuszczanego światła. 4. Tarczówka - reguluje wielkośćźrenicy 5. Ciało szkliste - galaretowata substancja wypełniająca gałkę oczną, nadaje jej kształt i ochrania siatkówkę. 6. Nerw wzrokowy - przewodzi bodźce do mózgu. 7. Plamka żółta - miejsce na siatkówce, w centrum plamki znajdują się zagłębienie. 8. Siatkówka - część oka, która jest elementem odbierającym bodźce wzrokowe.9. Naczyniówka - odżywcza warstwa gałki ocznej.

17. Wykres przedstawiający wady wzroku

18. Wady wzroku Krótkowzrocznośćjest jedną z najczęściej spotykanych wad wzroku polegająca na nieprawidłowym skupianiu promieni świetlnych przez soczewkę oka. W prawidłowo akomodującym oku obrazy ogniskowane są na siatkówce, a u krótkowidza przed siatkówką. Krótkowzroczność koryguje się przy pomocy soczewek rozpraszających.

19. Wady wzroku Dalekowzrocznośćjest drugą obok krótkowzroczności najczęściej spotykaną wadą wzroku. Jest wynikiem zbyt krótkiej gałki ocznej w stosunku do siły łamiącej lub niewystarczającą siłą załamującą, co może być spowodowane np. zbyt płaską rogówką w stosunku do długości gałki ocznej. U osób cierpiących na dalekowzroczność obraz powstaje za siatkówką, a więc do korekcji wady stosuje się soczewki skupiające promienie świetlne.

20. Wady wzroku • Jaskra – choroba oczu prowadząca do nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego i komórek zwojowych siatkówki i co za tym idzie pogorszenia lub utraty wzroku. Głównym czynnikiem powodującym uszkodzenie nerwu wzrokowego w jaskrze jest nadmierny wzrost ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. Oko chore na jaskrę

21. wady wzroku • Zaćma – choroba oczu prowadząca do zmętnienia soczewki, jest jedną z przyczyn ślepoty. Objawy: • występuje przymglone widzenie, aż do całkowitej utraty wzroku • pogorszenie ostrości wzroku • zaburzenia w ocenie odległości Oko chore na zaćmę

22. Zasady higieny narządu wzroku • Higiena twarzy i oczu polega przede wszystkim na ich przemywaniu czystą wodą, co zapobiega często występującym infekcjom spojówki wywoływanymi bakteriami lub wirusami. Należy również pamiętać o: • przestrzeganiu przepisów BHP w miejscu pracy • Zachowaniu odległości minimum 30 cm od obserwowanego przedmiotu • Dzieci w wieku szkolnym są szczególnie narażone na przemęczenie wzroku. Należy zadbać o właściwe warunki pracy i okresowe badania okulistyczne, gdyż ewentualna wada wzroku może negatywnie rzutować na wyniki w nauce • Właściwe warunki pracy wzrokowej polegają na: • odpowiednim oświetleniu • prawidłowej pozycji ciała podczas czytania i pisania • korekcji istniejącej wady wzroku

23. Jak Polacy dbają o wzrok • Czy odczuwa Pan/Pani dolegliwości oczu? • TAK – 68% • NIE – 32% • Jakie dolegliwości odczuwa Pan/Pani najczęściej? • ŁZAWIENIE OCZU – 35% • PIECZENIE OCZU – 29% • ZACZERWIENIENIE OCZU – 21% • ZMĘCZENIE OCZU – 57% • INNE – 31%  • W jaki sposób dba Pan/Pani o zdrowie swoich oczu? • KROPLE DO OCZU – 36% • ZAMYKANIE OCZU – 29% • SEN – 62% • OKŁADY Z HERBATY/WODY/ZIÓŁ – 31% • INNE – 40% • Jak często odwiedza Pan/Pani okulistę? • 1 DO ROKU – 54% • CZĘŚCIEJ NIŻ 1 ROCZNIE – 36% • RZADZIEJ NIŻ 1 ROCZNIE – 10%

24. Złudzenia optyczne • Złudzenie optyczne – błędna interpretacja obrazu przez mózg pod wpływem kontrastu, cieni, użycia kolorów, które automatycznie wprowadzają mózg w błędny tok myślenia. Złudzenie wynika z mechanizmów działania percepcji, które zazwyczaj pomagają w postrzeganiu. W określonych warunkach jednak mogą powodować pozornie tylko prawdziwe wrażenia.

25. Złudzenia optyczne

26. Złudzenia optyczne

27. Złudzenie optyczne

28. podsumowanie • Zmysły odgrywają bardzo ważną rolę w życiu każdego człowieka. To dzięki nim poznajemy otaczający nas świat, odbieramy bodźce zewnętrzne i ich używamy do komunikowania się. Bez zmysłów człowiek stałby się warzywem. Dziękujemy za uwagę.