HISTORYCZNE METODY NAUCZANIA JĘZYKÓW OBCYCH

1. HISTORYCZNE METODY NAUCZANIA JĘZYKÓW OBCYCH • Metoda gramatyczno-tłumaczeniowa • Metoda audio-lingwalna • Metoda bezpośrednia • Kognitywna teoria nauczania • Metoda cichej drogi • Metoda całkowitej reakcji fizycznej • Sugestopedia • Podejście komunikatywne

2. METODA GRAMATYCZNO-TŁUMACZENIOWA1 • najstarsza metoda nauczania języków obcych • znana także pod nazwą „metoda klasyczna” • stworzona przede wszystkim do nauki łaciny i innych języków klasycznych • kluczowym celem jest tłumaczenie z jednego języka na drugi • język literacki, dzieła literatury materiałem do studiowania i nauki • nacisk na gramatykę i słownictwo • całkowite pomijanie kwestii wymowy

3. METODA GRAMATYCZNO-TŁUMACZENIOWA2 • umiejętności komunikacyjne nie są istotne • nacisk na poprawność, dokładność • nauka gramatyki wg sposobu dedukcyjnego • podkreślanie podobieństw pomiędzy językiem ojczystym, a nauczanym • tradycyjne role studenta i nauczyciela • typowe ćwiczenia: tłumaczenie zdań i dłuższych tekstów, czytanie i odpowiadanie na pytania do tekstu, pamięciowa nauka wierszy i innych tekstów, nauka słownictwa (synonimy, antonimy)

4. METODA AUDIO-LINGWALNA1 • pierwsza metoda oparta na teorii psychologicznej – behawioryzmie Pawłowa • znana także pod nazwą „metoda armii” • nowy materiał prezentowany jest w formie dialogu, powtarzanego wiele razy (przeuczenie) • brak wyjaśnień gramatycznych, słownictwo ograniczone i ograniczony kontekst • zerowa lub bardzo niewielka obecność języka ojczystego, w obawie przed “negatywnym transferem”

5. METODA AUDIO-LINGWALNA2 • szerokie zastosowanie pomocy naukowych takich jak: taśmy, kasety, nagrania audio i video, laboratorium językowe itp. • wielka waga przywiązywana do wymowy (dryle fonetyczne) • unikane błędów za wszelką cenę, natychmiastowe “pozytywne wzmocnienie” po prawidłowej odpowiedzi • tendencja do manipulowania kontekstem oraz strukturami językowymi • typowe ćwiczenia: pamięciowa nauka dialogów, dryle (na słownictwo, wymowę, gramatykę)

6. METODA BEZPOŚREDNIA1 • nazwa metody sugeruje bezpośredni związek z językiem nauczanym • oparta na podobieństwach pomiędzy akwizycją języka pierwszego a obcego • całkowita rezygnacja z języka ojczystego (nawet w grupach zerowych) • nacisk na mowę, wielokrotne powtórzenia • kluczowy cel - komunikacja • zasada „tutaj i teraz” • słownictwo zawsze prezentowane w kontekscie

7. METODA BEZPOŚREDNIA2 • bardzo duża waga przykładana do wymowy • nauka gramatyki sposobem induktywnym • program oparty na tematach i sytuacjach a nie strukturach • istotna kultura, historia kraju języka uczonego • podkreślanie poprawności • typowe ćwiczenia: dialogi, pytania-odpowiedzi, wykonywanie instrukcji (np.rysowanie mapy)

8. KOGNITYWNA TEORIA NAUCZANIA1 • oparta na psychologii Gestalt • pojęcie kognitywny definiowany jako wiedzący • rozróżnienie nauki ze zrozumieniem i pamięciowej imitacji • materiał do nauki musi posiadać logiczną organizację i być znaczeniowo sensowny • nowa wiedza musi się w naturalny sposób wiązać z już posiadaną • wpływy z lingwistyki - gramatyka generatywno-transformacyjna

9. KOGNITYWNA TEORIA NAUCZANIA2 • żywy język charakteryzuje się kreatywnością,rządzoną regułami • reguły gramatyczne są psychologicznie realne • człowiek jest szczególnie wyposażony do nauki języków • żywy język to taki w którym myślimy • języki mają podobną strukturę głęboką

10. METODA CICHEJ DROGI1 • stworzona przez C. Gattegno jako reakcja na behawioryzm • zakłada ona, że nauka jest ułatwiana jeśli uczeń odkrywa i tworzy • nauczanie powinno być podporządkowane uczeniu się • nie nauczyciel, a uczeń jest w centrum uwagi • przedmioty takie jak: wykresy, diagramy, patyczki ułatwiają uczenie się

11. METODA CICHEJ DROGI2 • cisza jest narzędziem (stąd nazwa), pozwala na autonomię ucznia • język służy do wyrażania siebie,uczniowie decydują o własnej nauce (tempie, zakresie) • nauczyciel powinien się koncentrować na postępach ucznia, a nie jego perfekcji (każdy uczy się w sposób indywidualny) • od początku wszystkie 4 umiejętności językowe ważne i ćwiczone • typowe ćwiczenia:wykresy(dźwięków, kolorów,słownictwa), gesty,patyczki Cuisinere

12. METODA CAŁKOWITEJ REAKCJI FIZYCZNEJ1 • stworzona przez J. Ashera jako przykład metody opartej na zrozumieniu • podkreśla podobieństwa pomiędzy akwizycją języka ojczystego a nauką obcego • przetwarzanie języka jest powiązane z czynnościami fizycznymi • znaczenie jest wyjaśniane poprzez czynności, pamięć aktywizuje się przez reakcje na działanie (kinesteza) • nauka odbywa się poprzez obserwacje i działanie

13. METODA CAŁKOWITEJ REAKCJI FIZYCZNEJ2 • obniżenie filtra emocjonalnego, najpierw rozumienie, potem mówienie • niezbyt wiele powtórzeń - tylko nowe jest motywujące • tolerancja dla błędów • ocena postępów także za pomocą czynności, działań • oczywiste ograniczenia metody (tylko początkujące poziomy, tryb rozkazujący,proste słownictwo) • typowe ćwiczenia: dryle oparte na czynnościach, sekwencje zadań do wykonania,zamiana ról

14. SUGESTOPEDIA1 • stworzona przez G.Lozanowa w oparciu o percepcje pozazmysłową programowanie neurolingwistyczne • przy właściwych warunkach uczniowie mogą osiągnąć stan pełnej relaksacji prowadzącej do przyspieszonego uczenia się • zachęcanie do podejścia „dziecinnego”, infantylizacji • teksty słuchane i pokazywane zawierają język możliwy do natychmiastowego użycia • autonomia nauczyciela pomaga w lepszym doborze materiału

15. SUGESTOPEDIA2 • całkowita uwaga skupiona na komunikacji, pomijanie formy • 2 „koncerty” (czytania) z muzyka klasyczną w tle • sztuki piękne(malarstwo, muzyka,teatr) są pomocne w nauce poprzez integracje sztuki i psychiki • najbardziej cenione umiejętności to mówienie i znajomość słownictwa, tolerancja dla błędów • typowe ćwiczenia: sugestia, wizualizacja, odgrywanie ról,czytanie na głos, śpiewanie, tańczenie

16. PODEJŚCIE KOMUNIKATYWNE1 • odwrócenie akcentu z kompetencji lingwistycznych na kompetencje komunikatywne • tradycyjny program nauczania oparty na strukturach zastąpiony programem funkcjonalnym, pojęciowym • podkreślanie roli autentycznych materiałów • ćwiczenia oparte na „luce informacyjnej” • powstanie analizy potrzeb ucznia (języki do specjalnych celów) • nacisk nie na CZEGO uczyć, ale na JAK się komunikować

17. szkoła „silna” nauka oparta na zadaniach rola kontekstu społecznego szansa negocjacji znaczenia ograniczona rola nauczyciela ćwiczenia w grupach, zespołach,parach. szkoła „słaba” najpierw nauka struktury, potem jej użycie najpierw ćwiczenia kontrolowane, potem wolne nacisk na płynność ostatecznie zwyciężyła PODEJŚCIE KOMUNIKATYWNE2

18. WNIOSKI - PODSUMOWANIE • każda z metod wniosła do dzisiejszej dydaktyki coś nowego, oryginalnego • dziś przeważa eklektyzm,kompilacja technik i procedur z poszczególnych metod • przykłady: dryle fonetyczne z metody AL synonimy, tłumaczenie z metody GT,obniżanie filtra emocjonalnego, nauka bez stresowa z sugestopedii, korzystanie podobieństw pomiędzy L1 i L2 z metod bezpośredniej i całkowitej reakcji fizycznej, odgrywanie ról, luka informacyjna z metody komunikatywnej itp.

19. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ ZAPRASZAM NA PRZERWĘ