720 likes | 1.11k Views
Antygeny otrzymane T. gondii w Katedrze Mikrobiologii. Diagnostyka toksoplazmozy. METODY. BEZPOŚREDNIE (mają na celu izolację pasożyta lub wykrycie jego antygenu). POŚREDNIE (wykorzystują właściwości immunogenne pasożyta). Metody diagnostyczne powinny:
E N D
Diagnostyka toksoplazmozy METODY BEZPOŚREDNIE (mają na celu izolację pasożyta lub wykrycie jego antygenu) POŚREDNIE (wykorzystują właściwości immunogenne pasożyta) • Metody diagnostyczne powinny: • potwierdzić lub wykluczyć zarażenie T. gondii; • określić fazę zarażenia (toksoplazmoza wczesna, przewlekła); • u kobiet w ciąży z pierwotną toksoplazmozą potwierdzić lub wykluczyć zarażenie płodu lub noworodka
Testy serologiczne stosowane w diagnostyce toksoplazmozy • Test barwny(antygen żywy / IgG) • Immunofluorescencja pośrednia(antygen utrwalony formaliną / IgG, IgM) • Aglutynacja bezpośrednia(antygen utrwalony formaliną / IgG + IgM) • Test ISAGA(antygen utrwalony formaliną / IgM, IgA, IgE) • Odczyn wiązania dopełniacza(antygen cytoplazmatyczny / IgG + IgM) • Test hemaglutynacji(antygen cytoplazmatyczny + błonowy / IgG + IgM) • Test ELIFA (antygen cytoplazmatyczny / IgG, IgM, IgA, IgE) • Awidność przeciwciał (antygen cytoplazmatyczny + błonowy / IgG) • Test ELISA: • pośredni (antygen cytoplazmatyczny + błonowy / IgG) • bezpośredni (antygen cytoplazmatyczny + błonowy / IgM i IgA)
Schemat reakcji PCR (amplifikacja DNA genu bag1) PCR 1 PCR 2 PCR 3 ekson 1 ekson 4 ekson 2 ekson 3 ex3 ex4 ex1ex2 PCR 4 232 pz 243 pz 279 pz ex3ex4 437 pz
Konstrukcja plazmidu rekombinantowego EcoRI Produkt PCR 1 pUC19 2686 pz MCS ex1ex2 EcoRI SmaI EcoRI / SmaI pUC19/ex1ex2 2943 pz HindIII ex3ex4 SmaI / HindIII pUC19/BAG1 CCT CCC CCC GGG Pro ProPro SmaI 3080 pz Produkt PCR 4
Konstrukcja plazmidu rekombinantowego pUET1 2856 pz MCS BglII HindIII bag1(694 pz) pUET1/BAG1 pUC19/BAG1 3465 pz 3080 pz BglII / HindIII Klonowanie do wektora ekspresyjnego pUET1 w miejsca restrykcyjne BglII i HindIII DNA produktu PCR
(B) (A) (C) M 1 2 3 4 M 1 2 3 4 M 1 2 3 4 5 6 Immunoidentyfikacja i oczyszczanie rekombinantowego białka BAG1 Rys. (A) Wyniktestu Western blotting z użyciem przeciwciał skierowanych na domenę S-Tag; (B) Rozdział elektroforetyczny białek zawartych we frakcjach zebranych lizatów w 12% żelu poliakrylamidowym (SDS-PAGE); (C) Rozdział elektroforetyczny białek zawartych we frakcjach uzyskanych podczas oczyszczania białka rekombinantowego BAG1 w 12% żelu poliakrylamidowym (SDS-PAGE).
Test Western blotting M 1 2 3 4 M 1 2 3 4 M – marker wielkości 1 – MAG1 2 – GRA5 3 – GRA9 4 – GRA4 IgM +, IgG + / niska awidność Toksoplazmoza wczesna (ostra) IgM +, IgG + / wysoka awidność Toksoplazmoza przewlekła ??? M 1 2 3 4 M 1 2 3 4 IgM -, IgG >300 IU/ml / wysoka awidność Toksoplazmoza przewlekła IgM -, IgG 48 IU/ml / wysoka awidność Toksoplazmoza przewlekła
Test Western blotting M 1 2 3 4 M 1 2 3 4 M – marker wielkości 1 – MIC3 2 – MAG1 3 – SAG4 4 – p35 IgM +, IgG + / niska awidność Toksoplazmoza wczesna (ostra) IgM -, IgG >300 IU/ml / wysoka awidność Toksoplazmoza przewlekła
Test Western blotting 1 PACJENT M 1 2 3 M 1 2 3 M – marker wielkości 1 – MAG1 2 – p35 3 – SAG4 1 pobranie surowicy TOKSOPLAZMOZA WCZESNA 2 pobranie surowicy (8 miesięcy później) TOKSOPLAZMOZA PÓŹNA
DNA szczepionki Charakterystyka szczepionek • Ściśle zdefiniowany skład • zawierają geny kodujące określone antygeny białkowe lub sekwencje kodujące determinanty antygenowe • Bezpieczeństwo • brak możliwości wywołania infekcji • możliwość wywołania choroby autoimmunologicznej • indukcja produkcji autoprzeciwciał skierowanych przeciwko komórkom, w których następuje biosynteza obcego antygenu • możliwość integracji DNA plazmidowego z ludzkim DNA • Skuteczność • wywołują zarówno humoralną jak i komórkową odpowiedź immunologiczną • uzależniona od rodzaju kodowanego antygenu • uzależniona od poziomu ekspresji antygenu w komórce docelowej
DNA szczepionki Charakterystyka szczepionek • możliwość stosowania tylko jednej dawki szczepionki • długotrwała prezentacja antygenu systemowi immunologicznemu – biosynteza antygenu in vivo • możliwość stosowania jako szczepionki profilaktyczne lub terapeutyczne • ochrona przed infekcją • stymulacja układu immunologicznego u osobników zainfekowanych • możliwość stosowania u niemowląt posiadających jeszcze matczyne przeciwciała • DNA plazmidowe nie jest rozpoznawane i neutralizowane przez przeciwciała • długotrwała prezentacja antygenu umożliwia rozwój prawidłowej odpowiedzi immunologicznej • możliwość wywoływania odporności na różne szczepy tego samego wirusa lub bakterii • możliwość wywołania odpowiedzi immunologicznej przeciwko bardziej zakonserwowanym antygenom niż antygeny powierzchniowe
DNA szczepionki Charakterystyka szczepionek • Możliwość stosowania jako szczepionki skojarzone lub poliwalentne • kilka plazmidów kodujących różne antygeny • jeden plazmid kodujący kilka antygenów • Możliwość dostarczania DNA do organizmu różnymi sposobami • Łatwa formulacja szczepionek • brak konieczności stosowania adiuwantów, substancji konserwujących i stabilizujących • Stabilność termiczna • liofilizowane lub sprecypitowane DNA można bardzo długo przechowywać w temperaturze pokojowej • Niski koszt produkcji • możliwość produkcji dużych ilości plazmidowego DNA w komórkach bakteryjnych • łatwa i tania procedura oczyszczania plazmidowego DNA - liza alkaliczna
DNA szczepionki Sposoby formulacji i podawania szczepionek DNA • domięśniowo (iniekcja; DNA w roztworze soli fizjologicznej) • wydajność dostarczania DNA wzrasta, jeżeli jest podawane do regenerujących się mięśni • śródskórnie (iniekcja; DNA w roztworze soli fizjologicznej) • dożylnie (iniekcja, DNA wewnątrz liposomów) • przez błony śluzowe • donosowo; DNA w roztworze soli fizjologicznej, w postaci aerozolu • doustnie; mikrokapsułki z biodegradowalnych polimerów zawierające DNA • przez skórę • skaryfikacja; DNA w roztworze soli fizjologicznej • dostarczanie za pomocą pistoletu genowego, cząsteczki złota opłaszczone DNA (DNA dostarczane bezpośrednio do wnętrza komórek)
DNA szczepionki Wektory plazmidowe stosowane do produkcji DNA szczepionek (wektory wahadłowe) • bakteryjne ori replikacji • zapewnia dużą liczbę kopii plazmidowego DNA w komórce bakteryjnej • prokariotyczny marker selekcyjny • umożliwia łatwą identyfikację komórek bakteryjnych transformowanych DNA plazmidowym • miejsce wielokrotnego klonowania (MCS) • umożliwia łatwe wprowadzenie genu kodującego antygen w obręb DNA plazmidowego
DNA szczepionki Wektory plazmidowe stosowane do produkcji DNA szczepionek (wektory wahadłowe) • elementy regulujące transkrypcję w organizmach eukariotycznych • silne promotory pochodzenia eukariotycznego lub wirusowego • promotor CMV ludzkiego wirusa cytomegalii • promotor SV40 małpiego wirusa S40 • promotor CKM mięśniowo-specyficznej kinazy kreatyny • eukariotyczne lub wirusowe terminatory transkrypcji zapewniające poliadenylację mRNA • sygnał poliadenylacji wirusa S40 • sygnał poliadenylacji bydlęcego hormonu wzrostu (BGH)
DNA szczepionki Możliwości zwiększenia skuteczności szczepionek DNA • zwiększenie poziomu ekspresji genu kodującego antygen • nowe silne promotory • promotory tkankowo-specyficzne • sekwencja Kozaka inicjacji translacji w komórkach eukariotycznych (-6GCCAGCCAUGGG+4) • codon usage – stosowanie kodonów preferowanych przez komórki ssacze • multimeryzacja genu kodującego antygen • zwiększenie immunogenności DNA szczepionki • wprowadzenie do wektora plazmidowego immunogennych sekwencji CpG • koekspresja antygenu z cząsteczkami immunostymulującymi
Metody genotypowe najczęściej stosowane w badaniach epidemiologicznych • Makrorestrykcyjna analiza genomowego DNA połączona z elektroforezą pulsacyjną (REA/PFGE) • Multilocus Sequence Typing (MLST) • Mikromacierze DNA • Analiza polimorfizmu długości fragmentów restrykcyjnych amplifikowanego DNA (PCR/RFLP) • Repetytywny ekstrageniczny palindromowy PCR (Rep-PCR) • Przypadkowe amplifikowanie polimorficznego DNA (RAPD) • Rybotypowanie • Metody oparte o ligację adaptorów Z wymienionych największą moc dyskryminacyjną mają techniki polegające na analizie całego materiału genetycznego komórki
„Złoty standard” w typowaniu mikroorganizmów” Analiza restrykcyjna chromosomalnego DNA połączona z elektroforezą pulsową(RFLP-PFGE) Technika ta polega na poddaniu nienaruszonego DNA genomowego trawieniu enzymatycznemu z zastosowaniem restryktaz. Rozdziału otrzymanych fragmentów restrykcyjnych dokonuje się w agarozowej elektroforezie pulsowej (ang. PFGE – Pulsed Field Gel Elektrophresis). Analiza polimorfizmu długości fragmentów restrykcyjnych możliwa dzięki elektroforezie pulsowej jest obecnie metodą standardową w epidemiologii szpitalnej.
Krawczyk, B., Lewandowski, K., Bronk, M., Samet, A., Myjak, P., Kur, J.: Evaluation of a novel method based on amplification of DNA fragments surrounding rare restriction sites (ADSRRS fingerprinting) for typing strains of vancomycin-resistant Enterococcus faecium. J. Microbiol. Meth. 52 (2003) 341-351. Trudna w wykonaniu, kosztowna, wymaga skomplikowanej aparatury i zachowania stałych warunków analizy.
Cechy efektywnej metody typowania szczepów: •Wysoki stopień dyskryminacji • Powtarzalność • Zdolność do typowania wszystkich szczepów • Prosta w użyciu • Szybkość • Mało kosztowna • Wystandaryzowana Potrzeba poszukiwania nowych metod typowania genetycznego, które powinny charakteryzować się prostotą wykonania, porównywalną siłą dyskryminacji do RFLP/PFGE, niskimi kosztami oraz łatwością adaptacji do badań rutynowych
METODY FINGERPRINTING Wiele obecnie stosowanych technik typowania molekularnego opiera się na analizie całego genomowego DNA Metody te wykorzystują: • analizę restrykcyjną • amplifikację fragmentów DNA in vitro, przy zastosowaniu reakcji PCR Rozdział powstałych fragmentów DNA o różnej długości uzyskuje się przy pomocy technik elektroforetycznych. Otrzymany w ten sposób profil prążków jest charakterystyczny zarówno dla wybranej metody jak i dla badanej próby. Różnice we wzorach świadczą o odmienności genetycznej badanych organizmów.
Metody typowania molekularnego oparte na technice ang. Ligation Mediated PCR AFLP- Amplified Fragment LengthPolymorphism, IRS- PCR – Infrequent Restriction Site PCR, ADSRRS- fingerprinting – Amplification ofDNA Fragments Surrounding Rare Restriction Sites PCR- MP – PCR Melting Profiles.
LM PCR (ang. Ligation – Mediated Polimerase Chain Reaction) Technika ta umożliwia analizę całego genomowego DNA zarówno prokariotycznego jak i eukariotycznego, bez potrzeby znajomości jego sekwencji Etapy: • trawienie restrykcyjne • ligacja adaptorów • reakcja pre –PCR • reakcja PCR • elektroforeza produktów amplifikacji
5’ - - 5’ 5’ - 5’ - - 5’ - 5’ P P P P P P Trawienie restrykcyjne G GATC C G GATCC G GATCC G GATCC G G CCTAG C CTAG G CCTAG CCTAG G
GATC CTAG P P Ligacja adaptorów oligonukleotydowych CTAG 5’ - CTAG - 5’ 5’ - - 5’
CTAG GATC CTAG CTAG P P Ligacja adaptorów oligonukleotydowych 5’ - 5’ - - 5’ - 5’
CTAG GATC CTAG CTAG P P Ligacja adaptorów oligonukleotydowych
GATC CTAG Ligacja adaptorów oligonukleotydowych CTAG CTAG
CTAG CTAG Reakcja pre - PCR GATC CTAG
GATC CTAG Reakcja PCR
Td [ºC] 100 75
Td [ºC] 100 75
PCR MP – PCR Melting Profile Ograniczoną reprezentację genomu można otrzymać stosując LM PCR z niższą niż zwykle temperaturą denaturacji w trakcie reakcji PCR
PCR MP- cechy Zalety: • Metoda nie wymaga znajomości analizowanej sekwencji; • Prosta analiza wyników rozdziału w żelu poliakryloamidowym wybarwionych bromkiem etydyny; • Ten sam adaptor i enzym restrykcyjny może być użyty do analizy DNA różnych gatunków organizmów; • Wysoki potencjał różnicujący; • Metoda szybka i stosunkowo tania ; • Bardzo dobra powtarzalność uzyskiwanych wyników; Wady: • Termocykler gradientowy; • Kalibracja termocyklera;
PCR MP - PCR Melting ProfileEtap wstępny Gradient temperatury denaturacji Wybór odpowiedniej temperatury denaturacji 87,7oC
PCR MP w wykrywaniu zakażeń szpitalnych na poszczególnych oddziałach szpitala Krawczyk, B., Samet, A., Leibner, J., Śledzińska, A., Kur, J.: Evaluation of a PCR melting profile (PCR MP) technique for bacterial strain differentiation. J. Clin. Microbiol. 44 (2006) 2327-2332. H2
PCR MP w badaniu indywidualnego pacjentaSytuacja epidemiologiczna indywidualnego pacjenta
PCR MP w badaniu indywidualnego pacjentaBadanie transmisji (translokacji) bakterii Co to jest translokacja bakterii? migracja bakterii pochodzących z prawidłowej flory bakteryjnej i ich toksyn przez ścianę przewodu pokarmowego i układu moczowego, co w konsekwencji może wywoływać bakteriemię, zakażenia narządowe, a nawet posocznicę oraz zapalenie otrzewnej u chorych z marskością wątroby.
PCR MP w badaniu indywidualnego pacjentaBadanie transmisji (translokacji) bakterii Nr translokacji Nr izolatu Data izolacji Nr pacjenta Źródło izolacji Genotyp 1 12 07.02.05 6 krew H13 13 07.02.05 kał H13 2 69 10.05.05 6 krew H20 70 10.05.05 kał H20 3 39 15.02.05 24 krew H15 40 18.02.05 kał H15 4 1 12.11.04 1 krew T1 2 12.11.04 mocz T1 5 35 12.02.05 23 krew T2 36 13.02.05 mocz T2 37 15.02.05 kał T2 6 23 14.12.04 15 krew P1 24 15.12.04 kał P1 7 45 22.02.05 26 krew H17 46 25.02.05 kał H17 8 28 01.01.05 17 krew H9 29 02.01.05 mocz H9 9 52 03.03.05 31 krew T4 53 04.03.05 mocz T4 10 33 12.02.05 22 krew IM1 34 13.02.05 kał IM1 11 67 03.05.05 40 krew UG1 68 03.05.05 mocz UG1
PCR MP w badaniu indywidualnego pacjentaBadanie transmisji (translokacji) bakterii Gradient temperatury denaturacji Potwierdzenie pokrewieństwa genetycznego
Optymalizacja procedury PCR MP dla Enterococcus faecium Optymalizacja - cykl badań, który pozwoli określić parametry krytyczne poszczególnych etapów metody oraz wyznaczyć ich wartości optymalne • Cel optymalizacji: • skrócenie czasu przeprowadzania badania • zmniejszenie stopnia skomplikowania przeprowadzania badania • obniżenie kosztów analizy • z zachowaniem jakości i powtarzalności otrzymywanych wyników
Trawienie restrykcyjne genomowego DNA Reakcja ligacji Inaktywacjatermiczna Reakcja PCR Elektroforeza poliakrylamidowa Wizualizacja Izolacja genomowego DNA Enterococcus faecium • Podczas optymalizacji PCR MP badano wpływ zmiany: • ilości, rodzaju i stężenia stosowanych odczynników • czasu trwania poszczególnych etapów • temperatury poszczególnych etapów na jakość otrzymywanych wyników • W wyniku optymalizacji PCR MP określono: • parametry krytyczne metody • wartości optymalne badanych parametrów
M 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.5 2 3 4 5 6 10 M 0.1 0.5 1 2 3 4 5 10 K- Wyznaczenie parametrów krytycznych Wyznaczenie ilości mieszaniny ligacyjnej w reakcji PCR Wyznaczenie aktywności enzymu restrykcyjnego Rys.1. Obraz elektroforetyczny produktów PCR, przy zastosowaniu różnej ilości enzymu restrykcyjnego w reakcji trawienia; M – marker wielkości DNA (100 – 1000), K- kontrola ujemna, 0.1 – 10 –ilości enzymu w kolejnych próbach Rys.2. Obraz elektroforetyczny produktów PCR, przy zastosowaniu różnej ilości mieszaniny ligacyjnej; M – marker wielkości DNA (100 – 1000), K- kontrola ujemna, 0.2 – 10 – objętość mieszaniny ligacyjnej w kolejnych próbach [ul]