580 likes | 848 Views
Midden Oosten:. Renversement des Alliances ? Arend Jan Boekestijn, Universiteit Utrecht, november 2013. Inhoud presentatie. 1. De oude wereld 2. De nieuwe wereld 3. Iraans Kernwapen 4. Van Sunni naar Shia : r enversement des alliances ? 5. Scenario’s : voor eurocrisis, energieprijzen.
E N D
Midden Oosten: Renversement des Alliances?Arend Jan Boekestijn, Universiteit Utrecht, november 2013
Inhoud presentatie • 1. De oude wereld • 2. De nieuwe wereld • 3. Iraans Kernwapen • 4. Van Sunni naar Shia: renversementdes alliances? • 5. Scenario’s : voor eurocrisis, energieprijzen
Olie sancties Iran, prijs stijgt • Olie embargo Iran • Libië nu stakingen, was 1,6 miljoen vaten per dag, (naar voor ENI Italië), milities • Noorden van Irak grote problemen • Onrust Syrië en Egypte leidt instabiliteit • OPEC heeft productie opgevoerd, SA, Ecuador, Kuwait, Iran and the United Arab Emirates
Verwijdering SA en VS • SA boos dat VS Moebarak losliet • SA boos dat Obama Syrië niet aanviel • SA boos dat VS toenadering zoekt tot Iran • SA steunt salafisten in Syrië • SA wil kernbom via Pakistan
Rusland • Steunt Assad in Syrie, samen met Iran • Wapenexport • Haven Tartus • Geniet van Obama’s fouten
Duitsland • Grootste handelspartner Iran • Veel Duitse bedrijven in Nucleaire sector en infrastructuur
China • Steunt Iran • Koopt olie en gas • Is tegen inmenging binnenlandse politiek • Iran heeft observer status Shanghai cooperation Organizationkan door sancties niet toetreden
Nieuwe wereld • Israël plus Golfstaten plus Frankrijk is ontstemd dat VS toenadering zoekt tot Iran • Obama heeftsteun van EU, VK, Rusland, Iran
kernwapen • De VS, EU, Rusland, VK: sancties tegen Iran < indien Iran aantoonbaar zijn kernprogramma terugschroeft. • Frankrijk/Israël willen dat de sancties blijven gelden tot alle nucleaire activiteiten van Iran zijn gestaakt.
Franse positie • Parijs tougherVS inLibië, Mali, Syrië en Iran • Opeens bondgenoot Israël • Eis stopzetten Arak, kan niet met bom uitgeschakeld, komt plutoniumvrij • Iran moet voorraad 20 % verrijkt uranium <
Israel tegen de deal • (a) Teheran mochtnogwat uranium verrijken • (b) mochtooknog steeds bouwenaanzwaar water reactor in Arak (plutonium) maar mochtnietactiveren • (c) gaf Teheran prikkelsomsancties
Israel • Boos op bad deal met Iran • Wil daarom geen linkage met vredesoverleg • Overweegt zelf aan te vallen, maar VS heeft betere spullen • VS wil niet aanvallen • Israël wil niet Congres dwingen tot een oorlog die regering noch volk wil • Netanyahu hoopt dat Iran de onderhandelingen opblaast
Netanyahutwittert • 11 november: Iran is on its knees economically & it's possible to get a better deal. Before the sanctions are lessened, get a good deal, not a bad deal • 8 november: • PM prior to meeting w/Kerry: Kerry said no deal is better than a bad deal. This is a bad deal. I urge him not to rush to sign the bad deal.
Iran • Iraanse staatstelevisie: met IAEA overeenstemming over uitgebreider toezicht op de nucleaire activiteiten van Iran. • ‘routekaart’ VN-inspecteurs toegang tot in aanbouw zijnde zwaarwaterreactor en een uraniummijn. • Iran mag nog wat uranium verrijken
Van Creveld • Iran meer te vrezen van Israël, dan andersom • Les Indiase/Pakistaanse/Noordkoreaanseatoomwapens: hoeft niet mis te gaan • Netanyahu gebruikt Iran om hulp te vragen • Israël mist US wapens • Je kunt programma met aanval alleen vertragen • Volk achter mullahs
Van Sunni naar Shia? 4. Renversement des alliances?
Shia schoonzoon profeet (Ali), Sunni, schoonvader (Abu Bakr)
Shia Iran • Sinds 1981 tienduizenden politieke tegenstanders < • Steun Hezbollah • Beetje steun sjiieten Bahrein, SA, Jemen • Steun terrorisme Irak, Afghanistan, Pakistan • Nog nooit ander land aangevallen
Zijn Sunni niet erger dan Shia? • SA Wahhabisme: ellende in Pakistan, Afghanistan, Indonesië, etc. • SA steun Generaal Sisi Egypte • SA steun aan salafisten in Syrië • SA is instabiel • SA steun terrorisme buiten SA • SA wil kernwapen via Pakistan
Optie: Renversementdes alliances • VS, Rusland, Iran steunen Assad in Syrië • Rompstaat Syrië, in ruil voor minder steun Iran aan Hezbollah • VS,Rusland en Iraanse as tegen Soenitische avonturisme en terrorisme • Sancties <, geen kernwapen, • Iraanse gas komt vrij • Tegen: Turkije, Israël, Egypte, Golfstaten
Scenario 1: EURANIAN CRISIS • Feb. 15 2012 Iran dreigtenergie-export naar 6 landentestaken in hoop olie-embargo tevoorkomen • Frankrijk, Griekenland, Italie, NL, Portugal, and Spanje. • 4 PIGS!
EURANIAN CRISIS • Iran verkoop EU 450,000 barrels a day 2011. • > 70 percent naarItalie en Spanje • 1/3 Griekseolieimportuit • Portugal in 2011: handelstekort met 6 olieproducerendelanden was 2 x tekort met Duitsland!
Dus als sancties > worden • Wordt Eurocrisis op korte termijn erger • Op wat langere termijn valt wel mee vanwege integratedpricesoilmarkets • Sancties leiden wel tot hogere energieprijzen
1980-1988 Iran-Irak Tank Oorlog • Slechts55 van 239 aangevallen petroleum tankers were sunk • Raakteslechts2 % schepen • Iran verlaagdeprijsomhogereverzekeringtecompenseren, olieprijzen < • Vooral anti-ship cruise missiles • Iran is vooreigen export afhankelijk Hormuz • Toen Iran alleenprimitievemijnen • Nu 16 mijnenvegersnodig, die zijnerniet, dus men gelooftniet in dit scenario
Conclusies scenario 3 Hormuz • Niet plausibel, Iran moet zelf exporteren en Hormuz passeren • VS te weinig schepen in Perzische Golf, gelooft er dus niet in • Alternatieven via pijpleidingen • Dus waarschijnlijk geen effect energieprijzen
Scenario 3: renversement des alliances • SA laat VS los, SA instabieler • VS zoekt toenadering Iran • Twee scenario’s binnen scenario 3: • 1. SA matigt zich niet in Bahrein, sjiitische minderheid SA opstand • 2. SA steun voor salafisten in Syrië en Irak, plegen aanslag in SA • VS schaliegas
Band VS met MO wordt minder • 2020 -50 %, 2035 VS onafhankelijk van MO olie door: • 1. VS schaliegas • 2. Canada teerzand, schaliegas • 3. Brazilie • 4. duurzameenergie
Contra: VS blijft involved MO • Arabische opstandenin Jemen en Saoedi Arabië kan prijs crudeoil > • Schaliegas is problematisch: aardbevingen, grondwatervervuiling • Israel