220 likes | 519 Views
Profilaktyka alergii. Maciej Ciebiada. World Allergy Organization Guidelines for Prevention of Allergy and Allergic Asthma 2002 www.karger.com/iaa Raport WAO/WHO : Prevention of Allergy and Allergic Asthma Genewa 1999/2002 www.who.int/respiratory/asthma/en/.
E N D
Profilaktyka alergii Maciej Ciebiada
World Allergy Organization Guidelines for Prevention of Allergy and Allergic Asthma 2002 www.karger.com/iaa Raport WAO/WHO :Prevention of Allergy and Allergic Asthma Genewa 1999/2002 www.who.int/respiratory/asthma/en/ „Światowa strategia rozpoznawania, leczenia i prewencji astmy” GINA 2002/2004 www.mp.pl/artykuly/?aid=12084
Environmental Protection Agency Asthma Websitewww.epa.gov/iaq/asthma Allergy and Asthma Network/Mothers of Asthmatics www.aanma.org American Academy of Allergy, Asthma and Immunologywww.aaaai.org American Lung Association www.lungusa.org Asthma and Allergy Foundation of America www.aafa.org REPORTS Clearing the Air: Asthma and Indoor Air Exposures, National Academy of Scienceshttp://books.nap.edu/books/0309064961/html
Przesłanki profilaktyki: • Aspekt epidemiologiczny-wysoka częstość występowania choroby • Aspekt etiopatogenetyczny- czynniki przyczynowe alergii: genetyczne (niemodyfikowalne), środowiskowe (modyfikowalne) • Aspekt kliniczny- przebieg choroby niekiedy cięzki, niekorzystne następstwa • Aspekt ekonomiczny-zapobieganie jest mniej kosztowne niż terapia przewlekle chorych.Wzrastające koszty leczenia!! • Aspekt psychologiczno-społeczny- pogarszanie jakości zycia (pogarszanie rozwoju somatycznego, intelektualnego, społecznego)
Rodzaje profilaktyki • Profilaktyka pierwotna-zapobieganie alergizacji (np. dzieci zagrożone ale nie uczulone) • Profilaktyka wtórna (minimalizacja ryzyka rozwoju alergii, osoby zdrowe, uczulone (dodatnie wyniki testów skórnych, sIgE) • Profilaktyka późna- złagodzenie przebiegu alergii i zapobieganie jej powikłaniom (w tym farmakoterapia)
Prewencja pierwotna Cel: zapobieganie rozwojowi choroby u osób podatnych (zagrożonych). przed narażeniem na znane czynniki ryzyka. W przypadku astmy/ann nie jest jeszcze możliwa. będzie się koncentrować głównie na interwencjach w okresie życia płodowego (do uczulenia może dojść już w życiu płodowym) i w okresie okołoporodowym
Prewencja wtórna • Cel: zapobieganie rozwinięciu się przewlekłej i utrzymującej się choroby u osób podatnych (minimalizacja ryzyka rozwoju alergii). • po uczuleniu na alergen (lub kilka alergenów), a przed wystąpieniem objawów choroby. • Prewencja wtórna prawdopodobnie będzie obejmować pierwszy rok lub 2 lata życia.
Prewencja trzeciorzędowa • Cel: zapobieganie zaostrzeniom wywoływanym przez znane alergeny lub czynniki drażniące. • unikanie alergenów i nieswoistych czynników wyzwalających objawy, gdy choroba już się rozwinęła. • prewencję trzeciorzędową należy rozpocząć po wystąpieniu pierwszych objawów. Jednak coraz więcej danych wskazuje na to, że zmiany histopatologiczne są już wtedy w pełni dokonane
Ocena skuteczności działań profilaktycznych: • Niedostateczna liczba reprezentatywnych i wiarygodnych badań klinicznych przeprowadzonych zgodnie z zasadami EMB - różne definicje i kryteria diagnostyczne w badaniach - krótki czas trwania badań (do 5 lat) - brak lub zbyt krótki okres kontroli („follow up”) po zakończeniu badania
Prewencja wtórna • Unikanie ekspozycji na alergeny przez dzieci uczulone na alergeny wziewne (klasa B) • Zapobieganie zawodowemu narażeniu na alergeny osób uczulonych na alergeny zawodowe (klasa C) • Właściwa farmakoterapia alergicznego nieżytu nosa w celu redukcji ryzyka rozwoju astmy. (klasa D) • immunoterapia swoista może zapobiec rozwinięciu się astmy (badania w toku)
Prewencja trzeciorzędowa • Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających i zaostrzających przebieg choroby (alergeny, zanieczyszczenia powietrza, pokarmy, leki, czynniki fizyczne). (klasa B) • ma na celu zmniejszenie ekspozycji na te czynniki, co poprawi kontrolę choroby i zmniejszy zużycie leków
Unikanie alergenów występujących wewnątrz pomieszczeń • roztocze kurzu domowego, • alergeny zwierząt mających sierść, • karaluchów • grzybów.
Roztocze kurzu domowego narażenie na alergeny roztoczy kurzu domowego światowym problemem zdrowotnym (WHO). Zmniejszenie ilości roztoczy jest trudne.
Alergeny roztoczy kurzu domowego • Ok. 45 alergenów zawartych w odchodach (średnica 10-40mcm). • Alergeny roztoczy są alergenami wszechobecnymi-nie można ich całkowicie wyeliminować Miejsce bytowania-pościel, narzuty, zasłony dywany dla roztoczy kurzu domowego, mąka, zboże dla roztoczy spichrzowych. • Idealne warunki dla rozwoju roztoczy: temp 23-25stC,wilgotność wzglęna >70-80%, tereny nizinne
Alergeny grzybów pleśniowych • Najczęsciej uczulają :Alternaria, Cladosporium, • Aspergillus, Curvularia • Miejsce bytowania wilgotne (70%) ciepłe (16-25stC) • miejsca w mieszkaniach, produkty i odpadki • spożywcze, rośliny doniczkowe
Alergeny zwierząt • Całkowite wyeliminowanie ekspozycji na alergeny zwierząt domowych jest niemożliwe, • Usunięcie zwierzęcia z mieszkania ma duże znaczenie, ale może upłynąć wiele miesięcy, zanim stężenie nagromadzonego alergenu się zmniejszy • skuteczność kliniczna domowych metod eliminacji alergenów zwierząt nie została udowodniona, a dane na ten temat są sprzeczne • Osoby uczulone na alergeny kota lub psa, które mimo to trzymają zwierzę w domu, mogą zastosować metody zmniejszania ekspozycji
Alergeny pyłków roślin • Najczęściej uczulaja alergeny pyłków roślin wiatropylnych (20-60mcm) • Najczęściej trawy (wiechlina, tymotka,kłosówka), chwasty (bylica, szczaw, pokrzywa, babka lancetowata),drzewa (brzoza, leszczyna, olcha) • Sezonowość kwitnienia – sezonowość objawów (poł II-koniec V drzewa, poł V do końca VII trawy/zboża,VIII-IX chwasty) • Różne strefy występowania roślin • Wpływ warunków pogodowych na koncentrację pyłków w powietrzu (największa w ciepłe, wietrzne dni)
zanieczyszczenia powietrza wewnątrz pomieszczeń • Dym tytoniowy • pyły, • tlenek azotu (II) i inne tlenki azotu, • tlenek i dwutlenek węgla, • dwutlenek siarki, formaldehyd
Unikanie ekspozycji na alergeny pokarmowe • Nie powinno się zalecać eliminacji określonych pokarmów z diety przed przeprowadzeniem podwójnie ślepej próby prowokacyjnej. U chorych z dodatnim wynikiem takiej próby unikanie ekspozycji na alergeny pokarmowe może zmniejszyć częstość zaostrzeń astmy.
Profilaktyka alergii-edukacja • Edukacja pacjentów ma podstawowe znaczenie w prewencji chorób alergicznych (A)
Profilaktyka AZS • Eliminacja czynników fizycznych i chemicznych wyzwalających lub zaostrzających zmian chorobowych (wilgotność poniżej 40-50%, temp w granicach 18-19 st C) • Identyfikacja i eliminacja czynników środowiskowych wywołujących lub nasilających proces zapalny
Six-Part Asthma Management Program 1.Educate Patients 2. Assess and Monitor Severity 3. Avoid Exposure to Risk Factors 4. Establish Medication Plans for Chronic Management: Adults and Children 5. Establish Plans for Managing Exacerbations 6. Provide Regular Follow-up Care