Kontrola zarządcza w jednostkach sektora finansów publicznych

1. Kontrola zarządcza w jednostkach sektora finansów publicznych dr Mariusz Siwoń CGAP, CFE Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach

2. Użyte w nowej ustawie o finansach publicznych pojęcie kontroli zarządzczej odpowiada nowoczesnemu rozumieniu kontroli wewnętrznej.

3. Kontrola wewnętrzna (ang. internal control ) jest narzędziem zarządzania wykorzystywanym do uzyskania racjonalnej pewności , że cele zarządzania zostały osiągnięte ( definicja INTOSAI - Międzynarodowa Organizacja Najwyższych Organów Kontroli ) • Kontrola finansowa jest elementem kontroli wewnętrznej .

4. Kontrolę wewnętrzną należy rozumieć jako zbiór procedur i mechanizmów organizacyjnych. • Należy odróżnić kontrolę wewnętrzną od tradycyjnego w polskiej administracji określenia kontroli wewnętrznej ( kontrola resortowa).

5. Art.68 (ust.ust. 1,2) Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy 5

6. Art.68 (ust.ust. 1,2) Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie w szczególności: 1) zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi; 2) skuteczności i efektywności działania; 3) wiarygodności sprawozdań; 4) ochrony zasobów; 5) przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania; 6) efektywności i skuteczności przepływu informacji; 7) zarządzania ryzykiem. 6

7. (Art.69) Zapewnienie funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej należy do obowiązków: 1) ministra w kierowanych przez niego działach administracji rządowej,; 2) wójta, burmistrza, prezydenta miasta, przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego; 3) kierownika jednostki. 7

8. Poziomy funkcjonowania kontroli zarządzczej: • I poziom : jednostka sektora finansów publicznych • II poziom : jednostka samorządu terytorialnego

9. Minister Finansów określi w formie komunikatu i ogłosi, w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów, standardy kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych, zgodne z międzynarodowymi standardami. Minister Finansów może określić w formie komunikatu i ogłosić, w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów, szczegółowe wytyczne w zakresie kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych. Art. 69 9

10. Art. 70. 1. Minister kierujący działem sporządza, do końca listopada każdego roku, plan działalności na rok następny dla kierowanych przez niego działów administracji rządowej. • 2. Plan działalności zawiera w szczególności określenie celów w ramach poszczególnych zadań budżetowych wraz ze wskazaniem podzadań służących osiągnięciu celów oraz mierniki określające stopień realizacji celu i ich planowane wartości. • 3. Minister kierujący działem sporządza do końca kwietnia każdego roku sprawozdanie z wykonania planu działalności oraz składa oświadczenie o stanie kontroli zarządczej za poprzedni rok w zakresie kierowanych przez niego działów administracji rządowej. • 4. Minister kierujący działem może zobowiązać kierownika jednostki w dziale do sporządzania planu działalności na rok następny dla tej jednostki oraz sporządzania sprawozdania z wykonania planu działalności i składania oświadczenia o stanie kontroli zarządczej za poprzedni rok w zakresie kierowanej przez niego jednostki. • 5. Plan działalności, sprawozdanie z wykonania planu działalności oraz oświadczenie o stanie kontroli zarządczej podlegają publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej. • 6. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia, wzór oświadczenia o stanie kontroli zarządczej, biorąc pod uwagę cele kontroli zarządczej oraz zakres odpowiedzialności za jej funkcjonowanie. • 7. Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia, sposób sporządzania oraz elementy planu działalności i sprawozdania z wykonania planu działalności, mając na uwadze potrzebę zapewnienia przejrzystości informacji zawartych w tych dokumentach.

11. Standardy kontroli zarządczej • W Komunikacie standardy zostały przedstawione w pięciu grupach : • środowisko wewnętrzne • cele i zarządzanie ryzykiem • mechanizmy kontroli • informacja i komunikacja • monitorowanie i ocena

12. Standardy kontroli zarządczej Samoocena : - co najmniej raz w roku, dokonywana przez osoby zarządzające i pracowników jednostki, - ujęta w ramy procesu odrębnego od bieżącej działalności i udokumentowana.

13. Standardy kontroli zarządczej • Zarządzanie ryzykiem - udokumentowane

14. Standardy kontroli zarządczej • Uzyskanie zapewnienia o stanie kontroli zarządczej na podstawie : • monitorowania • samooceny • audytu wewnętrznego (obiektywna i niezależna ocena kontroli zarządczej) • kontroli (?) • Potwierdzenie uzyskania zapewnienia w formie oświadczenia o stanie kontroli zarządczej za poprzedni rok ( nie ma obowiązku w jst) .

15. Elementy kontroli wewnętrznej model COSO (The Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commision)

16. Kontrola zarządcza a odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

17. W ustawie z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 14 , poz.114 z późn. zm. ) w kilku miejscach stwierdza się ,że naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dopuszczenie przez kierownika jednostki do określonych naruszeń wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie kontroli zarządczej

18. Powyższe dotyczy : • uszczuplenia wpływów należnych Skarbowi Państwa , jednostce samorządu terytorialnego lub innej jednostce sektora finansów publicznych, • dokonania wydatku powodującego przekroczenie kwoty wydatków ustalonej w rocznym planie finansowym jednostki, • niewykonania zobowiązania jednostki ,którego termin płatności upłynął

19. Powyższe dotyczy : udzielenia zamówienia publicznego: wykonawcy, który nie został wybrany w trybie określonym w przepisach o zamówieniach publicznych zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego: 1) bez zachowania formy pisemnej, 2) na czas dłuższy niż określony w przepisach lub na czas nieoznaczony z wyłączeniem przypadków dopuszczonych w przepisach o zamówieniach publicznych , 3) przed ogłoszeniem orzeczenia przez Krajową Izbę Odwoławczą , z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych,

20. Powyższe dotyczy : unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych, określających przesłanki upoważniające do unieważnienia tego postępowania niewyłączenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego osoby podlegającej wyłączeniu z takiego postępowania na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych

21. Powyższe dotyczy : • Zawarcia umowy : • z koncesjonariuszem , który nie został wybrany zgodnie z przepisami o koncesji na roboty budowlane i usługi,

22. Powyższe dotyczy : • Zawarcia umowy : • bez zachowania formy pisemnej, • z pominięciem terminu , w jakim może ona być zawarta z wyłączeniem przypadków dopuszczonych w przepisach o koncesji… • na czas dłuższy niż określony w przepisach o koncesji …. z wyłączeniem przypadków dopuszczonych w przepisach o koncesji… • przed ogłoszeniem orzeczenia przez wojewódzki sąd administracyjny w sprawie skargi na czynność wyboru oferty najkorzystniejszej z z wyłączeniem przypadku dopuszczonego w przepisach o koncesji…

23. Powyższe dotyczy • odwołania postępowania o zawarcie umowy koncesji z naruszeniem przepisów o koncesji.