Gwarancje jako instrumenty ograniczające ryzyko w transakcjach HZ

1. Gwarancje jako instrumenty ograniczające ryzyko w transakcjach HZ Warszawa, 26.03.2009 r. Adam Poniatowski

2. KLIENT Negocjacja kontraktu Podpisanie kontraktu Produkcja Dostawa Rozliczenie Okresy gwarancyjne DORADZTWO OPERACYJNE RYZYKO KURSU WALUTOWEGO TOWAROWE STOPY PROCENTOWEJ KRAJU BANKU ROZLICZENIA STRONY KONTRAKTU PRODUKTY I USŁUGI • zabezpieczenie towarowe • gwarancje zwrotu zaliczki • opcje FX • kursy terminowe FX • awizowanie akredytywy • potwierdzenie akredytywy • dyskontowanie akredytyw • kursy spot FX • forfaiting • gwarancje kontraktowe w/k • rozliczenie akredytywy • odroczenie płatności • inkaso dokumentowe i finansowe • dobór sposobu finansowania eksportu • rozliczenia płatności handlowych • gwarancje „okresowe” • kursy spot FX • rozliczenia/ zwroty gwarancji • doradztwo – rozliczenia kontraktowe • doradztwo -ustalenie sposobu finansowania eksportu • gwarancje przetargowe

3. ormy rozliczeń transakcji handlowych w obrocie zagranicznym

4. Gwarancji bankowa a akredytywa • Gwarancje bankowe, poręczenia i akredytywy służą zabezpieczeniu wierzytelności (mogą być zaliczone do tzw. zabezpieczeń osobistych), z tym że akredytywa dokumentowa pełni ponadto funkcję płatniczą.   • Na zlecenie klientów banki mogą również potwierdzać gwarancje bankowe, poręczenia i akredytywy, które zostały ustanowione przez inny bank.

5. Definicja gwarancji bankowej • Art. 81. 1.  Gwarancją bankową jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji - bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku. • 2.  Udzielenie i potwierdzenie gwarancji bankowej następuje na piśmie pod rygorem nieważności. 

6. Pojęcie gwarancji bankowej • na podstawie całości przepisów prawa bankowego gwarancję bankową można określić jako zobowiązanie zaciągnięte przez bank (gwaranta) na zlecenie innej osoby (zleceniodawcy gwarancji), na mocy którego bank obowiązany jest do zapłaty pewnej sumy pieniężnej (w złotych lub walucie obcej) na żądanie osoby uprawnionej (beneficjenta gwarancji) po spełnieniu przez nią określonych przesłanek.  

7. Gwarancja bezwarunkowa na pierwsze żądanie. W przypadku gwarancji bezwarunkowych, znanych także jako gwarancje na pierwsze żądanie, bank ma obowiązek zapłaty po otrzymaniu wezwania od beneficjenta gwarancji, bez potrzeby dokumentowania, czy zabezpieczone gwarancją zdarzenie nastąpiło (jednakże art. 81 stanowi, że spełnienie warunków zapłaty może być stwierdzone określonymi dokumentami). Zapłata sumy gwarancyjnej nie jest więc uzależniona od sprawdzenia zasadności żądania beneficjenta; o obowiązku świadczenia gwaranta decydują wyłącznie przesłanki formalne. Teoretycznie bank Gwarant może odmówić zapłaty, z tym że na nim spoczywa ciężar dowodu, że zapłata nie jest należna Beneficjentowi. W gwarancjach warunkowych, zwanych też czasami dokumentowymi, obowiązek zapłaty sumy gwarancyjnej uzależniony jest od spełnienia określonych przesłanek (warunków). Beneficjent gwarancji obowiązany jest wówczas dołączyć do żądania zapłaty dokumenty wskazujące na spełnienie tych przesłanek

8. GWARANCJA BANKOWA RODZAJE UMÓW BENEFICJENT ZLECENIODAWCA UMOWA/ KONTRAKT (ZOBOWIAZANIA STRON) ZLECENIE (UMOWA ZLECENIA) GWARANCJA (UMOWA GWARANCJI) BANK GWARANT

9. Stosunki prawne powstające w przypadku udzielenia gwarancji bankowej W gwarancji bankowej należy wyróżnić następującestosunki prawne: • stosunek prawny łączący zleceniodawcę gwarancji z bankiem (tzw. stosunek pokrycia), • stosunek łączący bank z beneficjentem gwarancji (tzw. stosunek zapłaty, zwany też stosunkiem gwarancji) oraz • Stosunek prawny łączący zleceniodawcę gwarancji z beneficjentem tzw. stosunek waluty.

10. GWARANCJA BANKOWA RODZAJE UMÓW BENEFICJENT ZLECENIODAWCA UMOWA/ KONTRAKT (ZOBOWIAZANIA STRON) ZLECENIE (UMOWA ZLECENIA) GWARANCJA (UMOWA GWARANCJI) REGWARANCJA (UMOWA REGWARANCJI) BANK GWARANT BANK REGWARANT

11. Przykładowe rodzaje gwarancji • Gwarancje płatnicze i kontraktowe. Udzielając gwarancji, bank przyjmuje na siebie ryzyko zaistnienia lub niezaistnienia pewnego zdarzenia (rezultatu). Jeżeli jest to ryzyko niewykonania zobowiązania, taką gwarancję określa się jako tzw. gwarancję płatniczą. W praktyce występuje ona najczęściej i z reguły służy zabezpieczeniu zobowiązania zleceniodawcy gwarancji wobec beneficjenta, np. z tytułu spłaty udzielonego kredytu, wpłaty zaliczki, zapłaty rat leasingowych, należności celnych.   Inne występujące w obrocie rodzaje gwarancji to: tzw. gwarancje kontraktowe (przetargowe, właściwego wykonania kontraktu, zwrotu zaliczki), gwarancje konosamentowe, gwarancje za armatora zabezpieczające refundację szkód wyrządzonych przez statek w czasie rejsu, gwarancje za linie lotnicze lub armatora statku zabezpieczające zapłatę opłat za korzystanie z portów lotniczych lub morskich itd.  

12. GWARANCJA BEZPOŚREDNIA BENEFICJENT (KRAJ Y) ZLECENIODAWCA UMOWA/ KONTRAKT PRAWO KONTRAKTU ZLECENIE PRAWO MIEJSCOWE KRAJ X GWARANCJA (PRAWO KRAJU X LUB …) BANK GWARANT

13. Regwarancja. • Przez regwarancję (określaną czasem jako kontrgwarancja) należy rozumieć udzieloną bankowi, który udzielił pierwszej gwarancji, gwarancję innego banku (regwaranta), która służy zabezpieczeniu zwrotu przez zleceniodawcę pierwszej gwarancji kwoty wypłaconej beneficjentowi tej gwarancji. Beneficjentem regwarancji jest bank, który udzielił pierwszej gwarancji, zaś zleceniodawcą regwarancji najczęściej podmiot, który zlecił udzielenie gwarancji.   • Po nowelizacji z 1 kwietnia 2004 r. prawo bankowe nie reguluje w ogóle regwarancji. Beneficjenta pierwszej gwarancji nie łączy żaden stosunek prawny z regwarantem. Ani beneficjent gwarancji nie może dochodzić żadnych roszczeń wobec regwaranta, ani też bank, który udzielił gwarancji, nie może powoływać się wobec beneficjenta na ewentualną wadliwość stosunku łączącego go z regwarantem. Do regwarancji należy zatem stosować przepisy odnoszące się do gwarancji.   • Regwarancja może mieć charakter bezwarunkowy lub warunkowy. Z reguły regwarancja jest nieodwołalna, gdyż tylko wtedy stanowi zabezpieczenie dla gwaranta będącego beneficjentem regwarancji. Wypłata z regwarancji następuje na żądanie banku, który udzielił pierwszej gwarancji, po spełnieniu ewentualnie dalszych przesłanek określonych w treści regwarancji.

14. GWARANCJA NIEBEZPOŚREDNIA (REGWARANCJA) BENEFICJENT ZLECENIODAWCA UMOWA/ KONTRAKT PRAWO KONTRAKTU ZLECENIE PRAWO MIEJSCOWE KRAJ X GWARANCJA PRAWO MIEJSCOWE KRAJ Y REGWARANCJA PRAWO: KRAJ X, KRAJ Y, …? BANK GWARANT BANK REGWARANT

15. Prawo właściwe • Istotne znaczenie w przypadku gwarancji bankowych udzielanych przez polskie banki (banki krajowe) na zlecenie podmiotów mających miejsce zamieszkania lub siedzibę za granicą albo na rzecz beneficjentów będących zagranicznymi osobami fizycznymi lub prawnymi ma określenie prawa właściwego, któremu podlegać będą stosunki prawne powstające w związku z udzieleniem takiej gwarancji. • Należy podkreślić, iż dla stosunków tych właściwe może być prawo różnych państw • Gdy chodzi o stosunek prawny między zleceniodawcą gwarancji i bankiem, to z reguły strony w chwili zawarcia umowy mają miejsca siedziby w tym samym kraju zatem właściwym będzie prawo miejsca siedziby banku Gwaranta (prawo polskie). • Jeżeli w chwili udzielenia gwarancji bank i beneficjent nie mieli miejsca zamieszkania (siedziby) w tym samym kraju i nie doszło do wyboru prawa właściwego, to do stosunku między bankiem a beneficjentem gwarancji właściwym może być prawo państwa, w którym została zawarta umowa lub prawo siedziby banku, który udzielił gwarancji.

16. Przykładowe klauzule w zleceniu o udzielenie gwarancji • Proper law and venueDanish law is applicable to the settlement of any disputes relating to the guarantee application.Any legal action in connection with the guarantee application may at the Bank's option be brought before a court in Denmark , or a court in another country or the European Court of Justice.If a guarantee has been issued by a foreign bank at the instance of the Bank or issued in favour of a foreign beneficiary, including a foreign bank, and the Bank's relationship with such foreign beneficiary is subject to the laws of the relevant foreign country, international customs and practice etc, the customer's obligations towards the Bank will also be governed by such laws, customs and practice etc. Therefore, such rules etc shall form the basis for settling any disputes concerning the customer's obligations towards the Bank and the customer shall not be entitled to contest the application of such rule.

17. Przykładowe klauzule w zleceniu o udzielenie gwarancji

18. Przykładowe klauzule w zleceniu o udzielenie gwarancji • By requesting Lloyds TSB to issue, or to arrange for its correspondent to issue the guarantee, indemnity, bond or other undertaking ("the Undertaking") detailed in the relevant application, you irrevocably jointly and severally hereby agree: • that in the case of an Undertaking issued by Lloyds TSB's correspondent: • Lloyds TSB's counter-guarantee (however described) in favour of the correspondent bank shall be in the terms required by that correspondent bank and shall be subject to the appropriate law, jurisdiction, usage and custom for that correspondent bank. • Lloyds TSB's liability to its correspondent in respect of such Undertaking shall be determined by the terms of its counter-guarantee in its correspondent's favour and that your liability under this indemnity shall continue until such time as and to the extent that Lloyds TSB has received an authenticated release of liability from its correspondent; and • unless otherwise provided by Lloyds TSB's counter-guarantee its liability shall be treated as having commenced on the date of issue of its counter-guarantee; and • Lloyds TSB may pay immediately on first demand any amount(s) demanded by its correspondent under Lloyds TSB's counter-guarantee

19. ZAPROSZENIE DO PRZETARGU RODZAJ ZDARZENIA OKRES GWARANCYJNY OFERTA KONTRAKT ZALICZKA DOSTAWY INSTALACJA ODBIÓR CZAS DOBREGO WYKONANIA PRZETARGOWA „DOBREGO DZIAŁANIA” KWOT ZATRZYMANYCH ZWROTU ZALICZKI RODZAJ GWARANCJI OKRES WAŻNOŚCI I KWOTA GWARANCJI

20. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!