ETKİLİ İLETİŞİM VE DİNLEME

1. REHBER ÖĞRETMEN FATMA ASLAN ETKİLİ İLETİŞİM VE DİNLEME

2. İLETİŞİM: İletişim bizim başkalarını anlamamıza,başkalarının da bizi anlamasına yardımcı olan bir süreçtir. İLETİŞİM

3. İLETİŞİM ÇEŞİTLERİ Sözlü iletişim Sözsüz iletişim • DİL -Mimik -Jest -Mekan kullanımı -Temas -Ses tonu

4. İletişim Engelleri Yargılayıcı olarak kullanılanlar: • Eleştirme, suçlama • Ad takma, gülünç duruma düşürme • Tahlil etme teşhis, tanı koyma

5. İletişim Engelleri Çözüm Üretici Olarak Kullanılanlar: • Emretme, yönetme • Uyarma, tehdit etme, ahlak dersi verme • Öğüt verme, fikir verme • Mantık yoluyla inandırma • Araştırma, sorgulama

6. İletişim Engelleri Sorunu hafifletmek, geçiştirmek için kullanılanlar: • Övme, görüşüne katılma • Güven verme, teselli etme • Konuyu değiştirme,işi alaya vurma

7. Hep böyle geç kalıyorsun saatin farkında değil misin? (eleştirme, suçlama, yargılama) • Okuldan eve dönünce tam saatinde derse başlamalısın ve programlı bir şekilde her gün çalışmalısın.’ (Emretme, yönetme, ahlak dersi verme, öğüt verme) • Aldırma, biraz neşelen! Bu yaşlarda bunlar olur, zamanla kendini daha iyi hissedersin. Sen onlara, onlar da sana alışır.’ (Güven verme, teselli etme, geçiştirme) • Sen neden bu dünyayı yönet miyorsun? (Konuyu değiştirme,işialaya alma) • Senden ne zaman bir şey istesem ya hasta ya da yorgun olduğunu söylüyorsun. Beni hiç düşünmüyorsun. (Ahlak dersi verme, suçlama, eleştirme) • Bir kez daha ödevini yapmazsan seni sınıfta bırakacağım. (Uyarma, tehdit etme) • Bu hakaretin altında kalamazsın. Hemen harekete geçmelisin. (Emretme, yönetme) • Büyüyünce beni anlayacaksın ve hak vereceksin; eminim. (Tahlil etme,teşhis,tanı koyma, mantık yolu ile inandırma)

8. Davranıştan çok kişiliğe yöneliktir. Yeniden konuşma isteğini engelleyicidir. Kişi kendini suçlanmış ve anlaşılmamış hisseder, yargılayıcıdır. SEN DİLİ

9. Kişiyi gücendirir,kırar. Kişi direnir ve tamamen sağlıksız bir iletişim olur,iki taraf da kaybedendir. Neye kızıldığının anlaşılmamasına neden olur

10. Özellikle olumsuz duyguların yaşandığı durumlarda, Olumsuz duyguların yaşandığı kişiye önce davranış yada durum tanımlanarak, Bu davranış yada durumdan nasıl etkilendiğini belirttikten sonra, Ne hissedildiğinin söylenmesine dayalıdır BEN DİLİ

11. Yakınlığı arttırır. Anlaşmazlıkları azaltır. Konuşan kişiyi duygularını biriktirmediği, etkili olarak dile getirdiği için rahatlatır.

12. İLETİŞİMİ NASIL GELİŞTİREBİLİRİM?

13. Etkin Dinleme • Dikkatli dinleme • Başka sözcüklerle açıklama (Açımlama) • Duyguları belirleme • Sözsüz ipuçlarını adlandırma

14. DİKKATLİ DİNLEME SAVUNUCU OLMADAN SORGULAMADAN YORUM YAPMADAN

15. Yansıtma (açımlama) – Ne söylendiğini kendi sözcükleri ile yeniden ifade etmek. Konuşmaya Davet + İçerik veya Duygu + Neden

16. Duyguları belirleme • Kızgınlık • Neşe • Korku • Üzüntü Sözsüz ipuçlarını adlandırma • El jestleri • Yüz ifadeleri • Beden Duruşu

17. ETKİLİ İLETİŞİMİN PÜF NOKTASI ETKİN DİNLEMEDİR

18. ETKİN Dinlemenin On KURALI • Konuşma! • Konuşmacıyı rahatlat 3.Dinlemek istediğini göster 4.Dikkatini dağıtan engelleri kaldır 5.Konuşmacı ile empati kur 6.Sabırlı ol 7. Sakinliğini koru 8.Tartışma veya eleştiride bulunma 9.Açıklayıcı sorular sor 10. Konuşma! İki kulağımızamasadecebir dilimizin olması hassas bir işaret!Konuştuğumuzdan daha çok dinleyelim...

19. EŞLER ARASI İLETİŞİM

20. Eşlerle Yapılan Araştırmalardan Bazı Sonuçlar: • 1-Özuğurlu’nun 300 evli kadınla yaptığı bir araştırma sonucuna göre; kadınların % 96 sı eşiyle arasındaki iletişim yetersizliğinden şikâyetçi olduklarını ortaya koymuştur. • 2-Başka bir araştırma sonucuna göre; Yetişkin bir kadın günlük ortalama 25 bin sözcük kullanırken, erkeğin ortalama 10 bin sözcük kullandığı belirlenmiştir. • 3-Başka bir araştırma sonucuna göre; erkeklerin ilişkilerindeki hemen her şeyi eşlerine oranla daha toz pembe görmekte olduklarını ortaya koymuştur. • 4-Yapılan araştırmalar kadınların “sözlü – sözsüz duygusal işaretleri anlama, ifade etme ve iletme” konusunda erkeklere göre daha usta olduğunu ortaya koymuştur.Erkekler ise “incinebilirlik, suçluluk, korku ve acıyla ilgili duygularını en aza indirmekte” beceri sahibidirler.

21. Eşlerle Yapılan Araştırmalardan Bazı Sonuçlar: • 5- Başka bir araştırmaya göre; evli geçirilen bir ömre karşın bekar geçirilen bir ömürde kalp krizi geçirme riski 10 kat daha fazladır. • 6- Tüm boşanmaların %42’si evliliğin ilk 5 yılında gerçekleşir. • 7-Sağlıklı ailenin üç özelliği:(Avrupa’da yapılan bir araştırmanın sonucu) a-dine bağlılık b-karşılıklı övgü ve takdir c-birlikte zaman geçirme

22. Eşler arası iletişimi etkileyen faktörler • 1-Eşlerin sahip olduğu değerler: • İnanç **eğitim ***örf –adet • 2-mizaç ve kişilik farklılığı: • *Ben nasıl bir eşim? **Eşime nasıl davranıyorum? ***Nasıl bir davranış bekliyorum? • 3-Ekonomik sebepler: *Geçim darlığı **Eşlerin hayattan beklenti düzeyleri ***Eşlerden birinin farklı ekonomik imkanlara sahip olması • 4-Sosyo-kültürel Değerler: *Çevre değişikliği **İş değişikliği ***Statü değişikliği • 5-Diğer Nedenler: *Doğal afetler **toplumun geçirdiği değişim ***Kitle iletişim araçları

23. Eşler arası Olumsuz İletişim • İletişimi Engelleyen Özellikler -Emretme, yönetme:“Yakınmayı bırak şu işini bir an önce bitir” “yap” (isyankar davranışa neden olabilir) -Uyarma, tehdit etme: “ Çocukların bakımıyla ilgili bu işleri şimdi bitirmelisin yoksa çok kötü şeyler olacak.” (gücenme ve kızgınlığa neden olabilir) -Ahlak dersi verme: “yapmalıydın” “sorumluluğunu yerine getirmedin” (suçluluk duygusuna neden olabilir) -Araştırma, sorgulama. “neden?” “kim?” “sen ne yaptın?” (kısıtlandığı duygusu yaratır ve kaçamak cevaplara yöneltebilir) -Mantık yoluyla inandırma: “işte bu nedenle hatalısın” “olaylar gösteriyor ki…” (Savunucu tutum yaratır) -Yargılama,Eleştirme, suçlama: “Sen çok tembelsin” “işi ağırdan alıyorsun” (Rahat olamama ve yetersizlik duygusu neden olabilir) -Tahlil etme teşhis koyma: “senin derdin ne biliyor musun?” “aslında böyle demek istemiyorsun” (tedirginlik ve başarısızlık duygusuna neden olabilir) -Ad takma, gülünç duruma düşürme. “sulu göz” “koca bebek” “bizimki tam Süpermen” (karşılık vermeye iter) -Konuyu değiştirme,işi alaya vurma

24. Eşler arası Olumlu İletişim • 1- Aktif Dinleme: • Sözünü kesmeme. Konuşurken araya girmeme. • Küçük özetlerle kısa tekrar. (Ayna) • Beden dilini aktif kullanma. • Kapı Aralayıcılar: • ‘ Senden öğreneceğim şeyler olabilir’ • ‘ Düşüncelerin dinlemeye değer’ • Paylaşmaya Hazır Olmak, Konuşmaya Davet: • ‘Bana ondan söz et’ • ‘Senin görüşün ilgimi çekti’ • Aktif Dinlemenin Yararları: • Olumsuz duyguları konuşma fırsatı verir. • Kişi temel sorununu kendi fark eder • Anlaşıldım duygusunu yaşar, karşıdaki kişiye olumlu duygular besler  • Karşıdaki kişileri anlamaya ve dinlemeye hazır duruma getirir.

25. “Anlaşılma arzusu sevilme arzusu kadar şiddetlidir” powys • 2-Empati: • Kendini eşinin yerine koy, düşünce ve duygularını doğru bir şekilde anla… anladığını ona ilet… • Empati kurma özelliği olan bireyin eşine yardım etme davranışı artar. • Empati kurulan kişi, anlaşıldığını,önemli olduğunu ve değer verildiğini hisseder. • Örnek. • “-Bir yardımcı tut” “kocan yardım etmiyor mu?” “bulaşık/çamaşır makinesi al” “ev işleri kadının görevi sıkılmaman gerekir” • “Ev işleri seni iyice bunaltmış” “bunca iş karşısında kendini çaresiz ve yalnız hissediyorsun”

26. 3-Kendini Doğru ifade etme: • Kızgınlık duygusu: kırılma, isteğin yerine gelmemesi,haksızlık edilmesi gibi durumlarda ortaya çıkan bir duygudur. • Biriktiğinde öfke patlamalarına neden olur. • Olumsuz iç konuşmalar kızgınlığın şiddetini artırır. • Kızgınlık dile getirilmediğinde ilişkiye soğukluk ve mesafe getirir. • Bazen eşler bütün sorunlarını kızarak halletmeye çalışır(Tepkisel kızgınlık) • Kızgınlık üstünlük kurma aracı olarak kullanılır. Bireyler için tüketici ve yorucudur. • Kızgınlık kültürümüzde erkeksi bir duygu olarak kabul edilir. • Kızgınlığımızı sorgularsak iletişim özelliğimizi olumlu etkiler. • Kızgınlığın açıklanmadığı ilişkide kişi hissettiğini, neden kızdığını eşine pek açıklamaz ve dolaylı faaliyetlere yönelerek rahatlar. • Meydan savaşı yerine küçük tartışmalarla biriktirmeden ifade edilmelidir. • İlişkisine önem veren kişi neden kızgınlık yaşadığını biriktirmeden ifade eder. • Kızgınlığı uygun bir dille ifade etmek kadar kızgınlığı duymak ve anlamaya çalışmakta önemlidir.

27. Olumlu iletişime katkı sağlayacak diğer özellikler: • Farklı sevgi dillerini kullanmak.(sözel,dokunma, ilgilenme, hizmet etme, zaman geçirme, hediyeleşme) • Ben anlayışı yerine “Biz” anlayışı geliştirmek. (Çocuklar,arkadaşlar,eşlerin ebeveynleri) • Fedakarlık duygusu yoğun olmalı, hırs duygusu sorgulanmalı. • Orta Nokta Kuralı • Kızgınlık hakkı tanımak • Kendinizi kanıtlamanız gerekmez • Aykırı duygulara sahip olma hakkı tanımak • Avukat ya da savcı gibi değil hâkim gibi davranmak • Ara sıra birlikte değerlendirme ve özeleştiri konuşması yapmak

28. Eşini değiştirmeye çalışmamak • Boşanma tehdidine karşı dikkat • Farklı düşünmeyi sağlamak • Kontrol duygusunu kaybetmemek • “Ah şu da olsaydı” sendromuna dikkat • Bireysel konulara odaklanmak yerine ortak konulara odaklanmak • Uzun ayrılıklar yerine kısa ayrılıklar • Eşlerin birbirlerine güvendiklerini hissettirmek

29. Uygulama…

30. Yansıtıcı Dinleme – Kapalı Tepki, Açık Tepki

31. Dinleme ve Mesaj GöndermeÖğretmenin sorunun kimde olduğunu saptadığı ve dinlemeye mi yoksa ben-mesajı mı göndereceğine karar verdiği durumlar