Minimale interventie

1. Minimale interventie Christine van Boeijen

2. Indeling lezing • Stoornissen • Randomised Controlled Trial (RCT) • Implementatie minimale interventie • Minimale interventie inhoudelijk • Conclusie • Nog 2 vragen • Meer informatie, www.angstklachten.nl

3. Minimale interventie voor ….

4. Paniekstoornismet of zonder agorafobie

5. Kenmerken paniekstoornis • Aanvallen van plotselinge angst • Lichamelijke klachten als hartkloppingen, zweten, tintelingen, benauwd, misselijkheid, duizeligheid • Angst de controle te verliezen of gek te worden • Angst flauw te vallen • Angst dood te gaan

6. Kenmerken agorafobie • Angst te zijn op een plaats of in een situatie waar geen uitweg mogelijk is, geen hulp aanwezig is • Deze plaats of situatie vermijden of doorstaan met grote angst • Voorbeelden: alleen zijn, in een rij staan/drukte, reizen metopenbaar vervoer of auto

7. Gegeneraliseerde angststoornis • Overdreven zorgen maken • Piekeren

8. Kenmerkengegeneraliseerde angststoornis • Overdreven zorgen maken = piekeren • Over allerhande dagelijkse zaken • Piekeren moeilijk in de hand te houden • Allerlei bijkomende klachten als rusteloos, moe, concentratieprobleem, geïrriteerd, spierspanning, slaapproblemen • Vol dagprogramma • Geruststelling zoeken

9. Randomised Controlled Trial • vergelijking van de effecten werd gemaakt tussen: • Begeleide zelfhulp = minimale interventie • Standaard behandeling huisarts (NHG) • Standaard behandeling GGZ (CGT) • 12 weken behandeling door huisarts en cognitief gedragstherapeuten • 3 en 9 maand vervolgbezoek

10. Vraag 1 Wat is het verwachte verschil in effect van de behandelingen in de RCT? • CGT boven zelfhulp boven NHG • CGT boven zelfhulp is NHG • CGT boven NHG boven zelfhulp • CGT is zelfhulp is NHG

11. Bevindingen • 46 huisartsen • 141 patiënten • Alle drie behandelingen effectief na 12 weken • Na 3 en 9 maand effect behouden • Geen verschil in effect tussen de behandelingen

12. Grafiek effect

13. Vraag 2 Zelfhulp en NHG scoorden dezelfde effectiviteit. Wat verwacht je van de toepasbaarheid in de 1e lijn aangegeven door huisartsen? • NHG is beter toepasbaar dan zelfhulp • Zelfhulp is beter toepasbaar dan NHG • Ze zijn beide even toepasbaar • Ze zijn beide niet goed toepasbaar

14. Bevindingen (2) • NHG stuurden minder patiënten in, want matig ervaring met exposure, meesten gaven alsnog medicatie of stuurden door • Zelfhulp enthousiast over de structuur, handzaamheid en geringe tijdsinvestering Toepasbaarheid begeleide zelfhulp groter dan NHG-standaard

15. Conclusie • Huisarts kan zelf een interventie voor paniekstoornis en gegeneraliseerde angststoornis doen • CGT in tweede lijn geeft geen beter resultaat voor patiënten in de eerste lijn • Begeleide zelfhulp is gemakkelijker toepasbaar voor de huisarts dan NHG-standaard

16. Implementatie minimale interventie: begeleide zelfhulp • Toepassing in Nulde lijn (Preventie) • Uitvoering naast huisarts door andere medewerkers in de eerste lijn (maatschappelijk werk/ spv-er) • Toepassing in de tweede lijn (in groep) • Opnemen in NHG-standaard (?) • Opnemen in richtlijn angststoornissen (?)

17. Minimale interventie = begeleide zelfhulp inhoudelijk • Drieluik • Patiënt • Helper • Begeleider

18. Begeleiding • Training • 5 consulten in 12 weken • draaiboek • 1e consult uitgebreide uitleg hoe te werken met handleiding en belang helpers • 2e tot 5e coachende consulten voor voortgang met de zelfhulp

19. Draaiboek 1e consult • Uitleg over diagnose • Uitleg over de begeleide zelfhulp • stap voor stap de handleiding doornemen • de handleiding ieder contact meenemen • regelmatig en vaak oefenen • bij vragen contact opnemen met begeleider

20. Handleiding begeleide zelfhulp

21. Vraag 3 Welke behandelmethoden zijn effectief voor overwinnen van angststoornissen, (a) psycho-educatie; (b) cognitieve therapie; (c) ontspanningsoefeningen; (d) exposure in vivo • a, b en d • b, c en d • a en d • Allen

22. Handleiding • Effectieve behandelingselementen: • Psycho-educatie • Cognitieve therapie • Herkennen van angstgedachten • Alternatieve gedachten aanbieden • Applied relaxation • Ontspannings CD • Ademhalingsoefeningen • Gedragstherapie • Hiërarchie maken van exposure • Exposure in vivo

23. Hoe te werken met de handleiding • Naam op schrijven met de begindatum • Nu gaat het echt beginnen. • Indeling handleiding: • stukken theorie aan de oefeningen vooraf • herhaling • lezen en opschrijven: concluderen weer een stap verder is. • Planning: een richtlijn, geen “moeten”, de handleiding chronologisch door te werken. • Registratie tijdsbesteding • Bijlagen handleiding • antwoorden op de vragen ter samenvatting • verslagen van het oefenen met de doelenlijst • tekst van de brochure voor helpers • Bijgevoegd • boekenlegger planning • brochure helpers • ontspannings CD

24. Belang van helpers • Uitleg belang van helpers • Brochure voor helpers

25. Draaiboek 2e tot en met 5e consult • Hoe gaat het? • Bespreken vragen/problemen. • Complimenteren met wat gelukt is! • Registratie gelukt • Opdrachten en oefeningen uitgevoerd • Tijdsplanning nagaan

26. Conclusie Begeleide zelfhulp een nieuwe (minimale) interventie bij het overwinnen van angstklachten

27. Vraag 4 Begeleide zelfhulp opnemen in NHG-standaard ? • Ja • Nee • Weet niet

28. Vraag 5 Begeleide zelfhulp opnemen in richtlijn angststoornissen ? • Ja • Nee • Weet niet

29. Meer informatie www.angstklachten.nl