STANJE I PERSPEKTIVE RAZVOJA MALIH I SREDNJIH PREDUZE Ć A U KRAGUJEVCU I ŠUMADIJSKOM REGIONU

1. STANJE I PERSPEKTIVE RAZVOJA MALIH I SREDNJIH PREDUZEĆA U KRAGUJEVCU I ŠUMADIJSKOM REGIONU

2. KRAGUJEVACOsnovni podaci o gradu • Geografski položaj • Centar regiona Šumadije i Pomoravlja i centar okruga • Površina: 835 km² • Nadmorska visina: 180 m • Putna mreža : • 1. Kragujevac – Niš- Sofija • 2. Kragujevac – Beograd – Subotica – Budimpešta • 3. Kragujevac – Podgorica – Bar (luka) • 4. Kragujevac – Skoplje – Solun (luka)

3. STANOVNIŠTVO • Četvrti grad po veličini u Srbiji • 57 naseljenih mesta, 76 Mesnih zajednica • Popis 2002. godine • Ukupno stanovnika 180.872 • Od toga u zemlji 175.802 • U inostranstvu 5.070 • Gradsko stanovništvo 146.510 (81% ukupnog stanovništva) • Ostalo stanovništvo 34.362 (19% ukupnog stanovništva) • Broj domacinstava: 63.209 Demografska kretanja Apsolutni rast stanovnika izmedju dva popisa: 788 Relativni rast stanovnika : 1,004 (index) Stagnacija i realan pad broja stanovnika

4. IZBEGLICE,PROGNANA I INTERNO RASELJENA LICA U KRAGUJEVCU • Izbeglice iz Hrvatske i Bosne i Hercegovine 2.257 • Izbegla lica sa Kosova i Metohije 13.324 • UKUPNO 15.581

5. ZAPOSLENOST U KRAGUJEVCU • Pad ukupnog broja zaposlenih za 18.822 (1,36 puta) • Pad broja zaposlenih u društvenom sektoruza 28.393 (1,74 puta) • Porast broja zaposlenih u individualnom sektoru 9.571 (3,82 puta) • Na evidenciji ZZO nalazi se 5.566 radnika, koji su svrstani u zaposlene u društvenom sektoru (vanprivreda), tako da je stvaran broj zaposlenih manji za ovaj iznos. • Postojanje fiktivne zaposlenosti (prikrivena nezaposlenost).

6. ŠUMADIJSKI OKRUG • Površina : 2.877 km² • Obuhvata : • Grad Kragujevac, • Opštine : Aranđelovac, Batočina, Rača, Knić, Lapovo, Topola. Stanovništvo po popisu 2002. godine Ukupno stanovništvo297.807, od toga Gradsko stanovništvo 242.415 (81,4 %) Ostalo 55.392 (18.6 %)

7. PREDUZEĆA I PREDUZETNICI 1.Kragujevac • mala preduzeća 93%od ukupnog broja preduzeća (rast od 11,4%u odnosu na 1994. godinu), zapošljavajusvega 6,4 % ukupno zaposlenih • Srednja preduzeća – pad od 14,6%u odnosu na 1994. godinu, zapošljavaju 14,5 % ukupno zaposlenih • Velika preduzeća – pad u odnosu na 1994. godinu, one zapošljavaju i dalje oko 79,2% ukupno zaposlenih • Mala preduzeća u odnosu na 1994. godinu povećavaju broj zaposlenih za 2,5 puta • Jedna četvrtina radnika koja je usled tranzicije i svojinske transformacije, ostala bez posla, zaposlena je u sektoru malih preduzeća Privatizacija i promena vlasničke strukture. • Do sada po starom i novom zakonu u gradu je ukupno privatizovano svega 12 preduzeća • Mala preduzeća doprinose relativnom jacanjuprivatne svojine u odnosu na druge oblike svojine – 87,2 % malih preduzeca je u privatnoj svojini. • Dominiraju mala i srednja preduzeca u oblasti trgovine (preko 50%)i sektoru usluga (tercijarne delatnosti). • Dobri poslovni rezultati, fleksibilnost, prilagodljivost tržištu, privatna inicijativa, profitna motivisanost.

8. 2.Šumadijski okrug • 92,3% od ukupnog broja su mala preduzeca • 5,3 % su srednja • 2,4 % velika preduzeća. Oko 40 % ukupne privredne aktivnosti u Okrugu još uvek se odvija u sferi “sive”ekonomije. Od ukupnog broja zaposlenih , mala preduzeća u Okrugu upošljavaju svega 12,4 %, srednja18 % a velika 69,6 % zaposlenih. Najveći broj zaposlenih u malim preduzećima ima opština Knić (50,8 %), dok najveći broj zaposlenih u velikim ima Kragujevac ( 73,4 %) – neophodnost restrukturiranja privrede Poslovna uspešnost – najuspešnije posluju mala preduzeća koja sa svega 8,8 % ukupnog kapitala i 12,4 % zaposlenih stvaraju čak 30 % ukupnog prihoda i 57,3 % dobitka.

9. CILJEVI • Jačanje uloge MSP sektora u oblasti industrije ( prehrambena, hemijska, odeće i obuće, industrija lekova, elektronika). • Privatizacija velikih kapaciteta u oblasti turizma i ugostiteljstva i masovniji ulazak MSP u ovaj sektor delatnosti. • Kreiranje novih podsticajnih politika zapodršku razvoju MSP (u oblasti lokalnih komunalnih taksi,smanjenje poreskog opterećenja, obezbeđenje potrebnih lokacija i infrastrukture) i adekvatnih mera makroekonomske politike.

10. Jačanje uloge agencije i servis provajdera za podršku MSP (Regionalna agencija za mala i srednja preduzeća “Šumadija”, Agencija za revitalizaciju Vlade Republike Srbije) i njihove saradnje sa državnim organima i nevladinim organizacijama , kao i osnivanje udruženja i asocijacija privatnih preduzetnika. • Priprema industrijskih zona (privlačenje stranih investitora). Uslovi: bez kamate, grejs period 3 – 5 godina, ne placanje poreza na profit u prvih 5 godina rada i oslobađanje plaćanja uređenja gradskog građevinskog zemljišta, pod uslovom zaposlenja domaceg stručnog kadra, U industrijskim zonama prednost davati preduzećima sa visoko profitnim programima, kvartalnom sektoru i generatorima razvoja (npr. SAD – Texas: generatori razvoja : avio – industrija, telekomunikacije).

11. Uradjen Projektni zadatak za izradu Studije izvodljivosti industrijske zone u Kragujevcu, u toku sprovodjenje tenderskog postupka u saradnji sa GTZ – Nemačka organizacija za tehničku saradnju. • Stvaranje biznis inkubator centara za mala i srednja preduzeća (saradnja sa USAID (ACDI/VOCA) i uključivanje građanskih inicijativa). • neophodnost “prevođenja” privatnih inicijativa iz polulegalnog “sivog” sektora u mala i srednja preduzeća i legalne ekonomske tokove.