GRAPHIC DESIGN 5

1. http://www.teacher.ssru.ac.th/chantana_in/ การผลิตสารคดี สารคดี Documentary/ FEATURE คือ รายการประเภทที่ให้ความรูหรือใหสาระและใหความบันเทิงรวมกัน ซึ่งรายการสารคดีมีจุดมุงหมายเนนเฉพาะเรื่องใดเรื่องหนึ่งอย่างลึกซึ้ง โดยรูปแบบของรายการสารคดีทั่วไปจะมีเรื่องเพียงเรื่องเดียว แต่มีการนําเสนอหลาย ๆ แบบ คละกันไป ทําใหรายการเกิดความหลากหลายน่าสนใจ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

2. การผลิตสารคดี ประเภทของรายการสารคดี ในการผลิตรายการสารคดีสามารถแบงไดเปน 5 ประเภท ดังนี้1 สารคดีทั่วไป (general feature) เนื้อหาจะเปนเรื่องทั่ว ๆไปไมจําเพาะเจาะจง 2 สารคดีเนื่องในโอกาสพิเศษ (special occasion feature) เนื้อหามักจะเกี่ยวของกับงานเทศกาลพิเศษ บุคคลที่นาสนใจเปนสวนใหญ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

3. การผลิตสารคดี 3 สารคดีเชิงวิเคราะห (documentary) เนื้อหามักจะเปนเรื่องที่เกี่ยวของกับการดํารงชีวิตของมนุษยหรือสิ่งมีชีวิตอื่นๆที่ตองเผชิญกับญหาสิ่งแวดลอม และแมกระทั่งตนเองทุกๆเรื่อง 4 สารคดีเชิงขาว (news documentary) เนื้อหาจะมีความเกี่ยวเนื่องมาจากขาวที่เกิดขึ้นมาแลวและจะเปนการสืบหาสาเหตุเรื่องราวความเปนมาอยางละเอียด5 สารคดีทองเที่ยว (touring feature) เนื้อหาเปนเรื่องการเดินทางไปเที่ยวจะตองเตรียมตัวอยางไรบาง จะพบเห็นอยางไรบาง ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

4. การผลิตสารคดี การวางแผนการผลิตรายการสารคดี ในการผลิตรายการสารคดีที่ดี ควรจะตองมีการวางแผนและกําหนดสิ่งตาง ๆ ตอไปนี้เอาไวลวงหนา ดังนี้1 เรื่อง (subject) ที่จะจัดทําเปนรายการ คือเรื่องอะไร 2 ผูฟง (target Audience) เปนใคร 3 หัวขอเรื่อง (topic) วาอยางไร ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

5. การผลิตสารคดี 4 แนวหรือแกน (theme) ของเรื่องคืออะไร 5 เนื้อหา (content) เปนอย่างไร แยกเปนประเด็น (items) ออกมาใหเห็นอย่างชัดเจน พรอมทั้งจัดลําดับประเด็นที่จะพูดใหสอดคลองกับหัวเรื่องและแกนของเรื่องที่ไดวางไว้ 6 ชื่อเรื่อง (title) เปนสิ่งสุดทายที่จะตองคิดวาจะใหชื่อวาอยางไรถึงจะดึงดูดความสนใจผู้ชม ผู้ฟัง ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

6. การผลิตสารคดี การกําหนดเรื่องและเนื้อหาของรายการสารคดี 1 รายการสารคดีทั่วไป เนื้อหาจะเปนเรื่องราวโดยทั่วไป ไม่จำกัดเฉพาะเจาะจงลงไปวาจะตองเป็นเรื่องบุคคล สัตว สิ่งของ หรือพืช จะมีลักษณะเปนเรื่องใหขาวสาร ใหความรูแกผูฟงในเรื่องทั่วไปโดยวิธีการนําเสนอที่เหมือนการเลาสูกันฟงมากกวาดังตัวอยางตอไปนี้ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

7. การผลิตสารคดี ตัวอยาง การกําหนดเรื่องและเนื้อหาของรายการสารคดีทั่วไป เรื่อง - สวนครัวอากาศ หัวเรื่อง - ทําสวนครัวอากาศกันไดอยางไร เนื้อหาอาจจะกลวแยกประเด็น - คําวา “สวนครัวอากาศ” คืออะไร - ทําไมตองมีสวนครัวอากาศ - มีวิธีการทําสวนครัวอากาศอยางไร - พืชผักที่สามารถใชไดกับสวนครัวอากาศควรจะเปน อะไรบาง - วิธีการดูแลรักษา - สรุปการมีสวนครัวอากาศจะทําใหประหยัดคาใชจาย อยางไรบาง ชักชวน ใหมีการทําสวนครัวอากาศใหมาก แกนของเรื่อง - วิธีการสวนครัวอากาศ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

8. การผลิตสารคดี 2 รายการสารคดีเนื่องในโอกาสพิเศษ เนื้อหาของรายการสารคดีเนื่องในโอกาสพิเศษนั้น สามารถคนควาหรือหาขอมูลไดงายมาก ทั้งนี้เพราะโอกาสพิเศษตาง ๆ นั้น มีผูบันทึกหรือเก็บหลักฐานไวมากมาย เชน สารคดีที่เกี่ยวของกับเทศกาลตาง ๆ วันสําคัญของชาติ วันเกิด หรือวันเสียชีวิตของบุคคลสําคัญตาง ๆ เปนตน ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

9. การผลิตสารคดี ตัวอยาง การกําหนดเรื่องและเนื้อหาของรายการสารคดีเนื่องในโอกาสพิเศษ เรื่อง - พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงครองสิริราชสมบัติ ครบ 60 ป หัวขอเรื่อง - พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลฯ ทรงปกครองแผนดิน ไทย อยางไร เนื้อหาอาจจะกลาวถึงประเด็นตาง ๆ ดังนี้ - พระราชกรณียกิจ และพระปรีชาสามารถในดานตาง ๆ - ทําไมจึงยกยองพระองคเปน “กษัตริยนักพัฒนา” - สรุป วาระสําคัญนี้เราควรตองระลึกถึงพระองคทานอยางไรบาง แกนของเรื่อง - การปกครองแผนดินของพระบาทสมเด็จพระเจาอยู่หัว ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

10. การผลิตสารคดี 3 รายการสารคดีเชิงวิเคราะห์ เนื้อหาของรายการสารคดีประเภทนี้ มักจะเน้นออกมาใหเห็นในแงขอเท็จจริงมาก ทั้งนี้ส่วนใหญก็ตองการแสดงใหเห็นการตอสูของมนุษย  เพื่อเอาชีวิตรอดในสภาพสิ่งแวดลอมตางๆ และในสภาวการณที่ไมเหมือนกัน นอกจากนี้ยังมุงที่จะชี้ใหมนุษยทั้งหลายได้ใชความสามารถของตนเอง เอาชนะสิ่งเปนปญหาทุกรูปแบบด้วยวิธีการอันชาญฉลาดและอดทน ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

11. การผลิตสารคดี ตัวอย่าง การกําหนดเรื่องและเนื้อหาของรายการสารคดีเชิงวิเคราะห์ เรื่อง - การจราจรในกรุงเทพมหานคร หัวขอเรื่อง - ปญหาการจราจรในกรุงเทพมหานครแก้ไขไดหรือไม - สภาพการจราจรในกรุงเทพฯ ที่มีปญหาในแงตางๆ - ผูขับขี่และเจาหนาที่จราจร สรางปญหาใหกับการจราจร - สภาพของถนนในกรุงเทพฯ สรางปญหาใหกับการจราจร - วิธีการแกปญหา ควรทําอยางไรในความคิดเห็นของเจ้าหน้าที่ - สรุปรวบรวมประเด็นขอเสนอแนะ และวิธีการแกปญหา แกนของเรื่อง - ปญหาและวิธีแกปญหาการจราจร ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

12. การผลิตสารคดี 4 รายการสารคดีเชิงขาว เนื้อหารายการสารคดีเชิงขาวทุกรายการ จะสืบเนื่องมาจากขาวทั้งสิ้น ซึ่งมักจะทําในลักษณะของการเสนอเบื้องหลังขาววามีขอเทจจริงหรือเรื่องราวเปนมาอยางไร มีสาเหตุจากอะไรในแง่ไหนบ้าง ผูจัดรายการจะตองพยายามวิเคราะหเนื้อหาออกมาใหเห็นถึงปญหาหลาย ๆ ดาน ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

13. การผลิตสารคดี ตัวอย่าง การกําหนดเรื่องและเนื้อหาของรายการสารคดีเชิงข่าว เรื่อง - สภาวะราคาน้ำมันในปัจจุบัน หัวขอเรื่อง - การที่ราคาน้ำมันในประเทศเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องมีผล กระทบ ต่อผู้บริโภคอยางไร - สอบถามความเห็นของผูบริโภคที่มีอาชีพตาง ๆ กัน - สอบถามความเห็นของเจาของสินคาและบริการต่างๆ - สอบถามความเห็นของฝายรัฐบาล - สรุปขอคิดเห็นทุกฝาย แกนของเรื่อง – ผลกระทบที่เกดขึ้นจากสภาวะน้ำมันปรับขึ้นราคาอย่าง ต่อเนื่องและมีวิธีการแกไขปญหาอยางไร ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

14. การผลิตสารคดี 5 รายการสารคดีทองเที่ยว เนื้อหารายการสารคดีทองเที่ยว คอนข้างจะมองเห็นได้ชัด เนื้อหาสวนใหญจะเนนในเรื่องสถานที่ทองเที่ยว ประวัติความเปนมา และสิ่งที่นาสนใจที่สมควรจะเดินทางไปเที่ยวกัน นอกจากนี้จะกล่าวถึงเรื่อง วิธีการเดินทางไปสถานที่เหลานั้น ตลอดจนการเตรียมตัวการเดินทาง ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

15. การผลิตสารคดี ตัวอย่าง การกําหนดเรื่องและเนื้อหาของรายการสารคดีทองเที่ยว เรื่อง - ทุงดอกกระเจียว หัวขอเรื่อง - “ไปเที่ยวทุงดอกกระเจียวกันได้อยางไร” - ทุงดอกกระเจียวอยู่ที่ไหน ทําไมถึงเรียก “ทุงดอกกระเจียว ” - สิ่งที่นาสนใจสำหรับการเดินทางไปท่องเที่ยว - การเดินทางจากกรุงเทพฯ ไปทุงดอกกระเจียว - คาใชจายในการทองเที่ยว - สรุป การไปเที่ยวทุงดอกกระเจียวคุมคาอยางไร แกนของเรื่อง - การไปเที่ยวทุงดอกกระเจียว ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

16. การผลิตสารคดี ขั้นตอนการผลิตรายการสารคดี หลังจากที่ไดเตรียมงานกําหนดเรื่อง กลุมผู้ฟัง หัวข้อเรื่อง แกนของเรื่อง เนื้อหาและประเด็น รวมทั้งชื่อเรื่องแลว จะมีขั้นตอนการผลิตรายการสารคดี ดังนี้ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

17. การผลิตสารคดี 1 การวางโครงเรื่อง โดยพิจารณาจากจุดมุงหมาย วัตถุประสงคที่วางไว้ว่า เพื่อใคร เพื่ออะไร ทั้งนี้เพื่อเป็นการกำหนดขอบเขตของเนื้อหาสาระที่จะนาเสนอโดยคร่าวๆ วา ควรจะกวางและลึกขนาดไหนจึงจะพอเหมาะกับจุดมุ่งหมายนั้น และตรงตามวัตถุประสงค แลวลําดับขั้นตอนของเรื่องนั้นตั้งแตตนจนจบวาอะไรกอน อะไรหลัง สวนไหนจะใชรูปแบบการนําเสนอแบบใด ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

18. การผลิตสารคดี 2 รวบรวมขอมูล สําหรับขอมูลที่จะตองใช้นั้นถือเปนวัตถุดิบซึ่งอาจจะไดจากการคนควาจากเอกสารที่เกี่ยวของ จากผูรูโดยการสัมภาษณ หรือจากเรื่องจริงที่มีผูเก็บบันทึกไวเป็นหลักฐานเพื่อใหไดขอมูลครบตามที่ไดกําหนดไวในขั้นตอนที่ 1 ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

19. การผลิตสารคดี 3 เขียนเคาโครงเรื่องยอ ทั้งนี้โดยพิจารณาข้อมูลที่ไดมาเพื่อให้อยู่ในแนวทางที่ต้องการ4 ตัดตอขอมูลที่ได เนื่องจากขอมูลที่รวมมาไดนั้นเปนเพียงวัตถุดิบ จะต้องทำการเลือกเอาเฉพาะสวนที่ต้องการใหสมดุลย์กับความยาวของรายการ หากขอมูลเปนเทปก็ทําการตัดตอใหเรียบรอยสมบูรณ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

20. การผลิตสารคดี 5 ลงมือเขียนบท รายการสารคดีที่ดีควรมีเสียงจริง ใหมากที่สุดและมีบทบรรยายหรือดําเนินเรื่องนอย ๆ พรอมกับจัดทั้งเสียงพูด เสียงดนตรี และเสียงประกอบใหกลมกลืนนาฟง 6 การบันทึกรวม เปนการบันทึกส่วนตาง ๆ ทั้งหมด จนเปนรายการที่สมบูรณ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

21. การผลิตสารคดี การดําเนินเรื่องของรายการสารคดี 1 สวนบรรยาย (narration) เปนการเลาเรื่องประกอบกับเทปเสียงตาง ๆ ซึ่งบรรยายควรนําเสนอสาระในลักษณะมีผูเลามาพูดคุย หรือเพียงเปนผูเชื่อมรายการแตละสวน ๆ เทานั้น 2 สวนเสียง (sound) ไดแก เสียงจากบุคคล สัตว เสียงจากธรรมชาติ เสียงเหลานี้สามารถบันทึกไดทั้งจากสถานที่จริง บันทึก ณ ที่นัดหมายทั้งในและนอกหองผลิตรายการ เสียงตาง ๆ เหลานี้จะทําหนาที่ในการเลาเรื่องราวตาง ๆ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

22. การผลิตสารคดี การดําเนินเรื่องของรายการสารคดีทุกประเภทนั้น โดยปกตจะมีอยู 4 แบบ คือ 1) แบบใชเสียงรวม (multi – voice feature) คือมีผูเลาหรือผูเสนอรายการมากกวา 1 เสียง อาจจะเป็นรูปแบบการคุยกัน แล้วสลับเสียงประกอบและอื่น ๆ ตามที่ไดวางโครงเรื่องยอเอาไว้ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

23. การผลิตสารคดี 2) แบบใชเสียงจริง (documentary feature) มีเทปแทรกเกี่ยวกับการสัมภาษณ รายงานขาว หรือเสียงประกอบอื่นๆตามที่ไดตัดตอไว แลวเป็นจุดสําคัญและมีผูเลา หรือผูเสนอรายการเปนผูเชื่อมรายการ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

24. การผลิตสารคดี 3) แบบไมมีผูเลา (actuality feature) คือเรื่องจะดําเนินไปเองโดยใชเสียงจริง นํามาตัดตอ เรียงลำดับตอกันไปเปนเรื่องราวในตัวเอง4) แบบละคร (dramatised feature) ลักษณะการดําเนินเรื่องในรูปแบบของละครตั้งแตตนจนจบโดยใหข้อเท็จจริงทั้งหมดในเรื่องเดียว ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

25. การผลิตสารคดี เทคนิคการผลิตรายการสารคดี 1 บทเริ่มตนหรือการนําเขาสูรายการ รายการทุกประเภทจะต้องมีวิธีการนําเขาสูรายการโดยวิธีใดวิธีหนึ่งซึ่งแตละวิธีอาจจะทําใหนาฟง นาสนใจแตกตางกันไป สิ่งที่สําคัญ คือ ดึงความสนใจของผู้ชมติดตามรายการของเราไปตลอด ซึ่งอาจมีเทคนิค วิธีการตาง ๆ เชน ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

26. การผลิตสารคดี 1) การนําเขาสูรายการโดยอาศัยการพูดถึงสิ่งแวดลอมรอบตัวผูฟง หรือสิ่งที่ผูฟงเห็นอยูเปนประจํา เปนเครื่องจูงใจ เชน พูดในหัวขอเรื่อง “มหันตภัยไขเลือดออก” ผูดําเนินรายการอาจจะพูดวา “คุณผูฟงคะ ชวงนี้ก็เขาสูฤดูฝนแลว และหนึ่งในโรคที่จะมาพรอมกับฝนที่คุณผูฟงทุกคนไมอยากประสบ คือโรคไขเลือดออก ซึ่งมีสาเหตุมาจากยุงลายที่เปนพาหะของโรคนั่นเอง คุณคงไมอยากใหยุงมากัดเราหรือทุกคนในครอบครัว...........” ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

27. การผลิตสารคดี 2) การนําเขาสูรายการโดยพูดถึงตัวผูฟงโดยตรง เชน พูดในหัวขอเรื่อง “ผงชูรสอันตรายใกลตัว” อาจจะพูดไดวา“คุณผูฟงเคยรูสึกมีอาการเหล่านี้บางไหมคะ คือหลังจากรับประทานอาหารเขาไปสักครูก็เกิดอาการรอนวูบวาบตามริมฝปาก ตามลําคอ หรือเกิดอาการชาในปาก ถาเกิดอาการเหลานี้ก็แสดงวาอาจจะเนื่องมาจากผงชูรสที่ผสมอยูในอาหารนั่นแหละคะ วันนี้ดิฉันจึงอยากจะพูดถึงอันตรายที่เนื่องมาจากผงชูรส...........” ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

28. การผลิตสารคดี 3) การนําเขาสูรายการโดยอาศัยเสียงประกอบตางๆ เชน เสียงการรายงานจากสถานที่เกิดเหตุ หรือเสียงประกอบบางอยาง เชน เสียงน้ำทะเลซัดฝง เสียงบรรยากาศในสถานีรถไฟ เสียงเคาะระฆัง เปนตน อาจจะเริ่มไดวา เสียงประกอบ (เสียงน้ำทะเลซัดฝง) ....................... “คุณผูฟงคะ ดิฉันไดพาคุณผูฟงมาสัมผัสธรรมชาติริมชายทะเล ชายหาดแหงนี้ที่เคยโดนสึนามิพัดพาทุกสิ่งทุกอยางจนเสียหายราบเรียบเปนหนากลอง เมื่อปที่แลว แตบัดนี้ ชายหาดและน้ำทะเลที่นี่กลับสวยงามขึ้นจากเมื่อกอนมาก ชายหาดขาวสะอาด น้ำทะเลสวยในคะ ที่นี่ คือ “หาดปาตอง” จ.ภูเก็ต ดิฉันจะพาคุณผูฟงมารูจัดที่นี่กันสักหนอยนะคะ”” ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

29. การผลิตสารคดี 4) การนําเขาสูรายการโดยอาศัยเทคนิคละครวิทยุเปนเครื่องชวยทําใหผูฟงสนใจ เชน ภรรยา วาย.......ตายแลวซื้อมาไดอยางไร ผักชีขีดหนึ่งตั้งยี่สิบบาท สามี อาว......ก็ผมจะไปรูเหรอ ใครๆเขาก็ซื้อราคานี้กันทั้งนั้นแหละ ถ้าซื้อเปนกิโลๆ ละ 180 บาท เขาบอกวาสวนผักรอบๆ กรุงเทพถูกน้ำทวมหมด ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5

30. การผลิตสารคดี เพลงประกอบในรายการสารคดี พอจะแยกไดเปน 2 สวน คือ 1) เพลงประจํารายการ ควรจะเปนเพลงที่สร้างความดึงดูดความสนใจของ ผูฟงไดเปนอย่างดี เพื่อทําให้จำรายการได และควรจะเปนเพลงบรรเลงมากเพลงรอง จะใชในตอนเริ่มตนและปิดท้ายรายการ 2) เพลงคั่นรายการ ควรจะมีลีลาแตกตางจากเพลงประจํารายการ ควรจะเลือกใหมีอารมณของเพลงเขากับบรรยากาศในเรื่องดวย แตสำหรับเพลงที่มีเนื้อรองตองเลือกเนื้อเพลงที่เขากับเรื่องดวย ซึ่งถือวาเปนเนื้อหารายการไดอยางหนึ่ง ซึ่งจะทําใหดูผสมกลมกลืนกันดี ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5