TÜRKİYE ERKEN ÇOCUKLUK EĞİTİM PROJESİ UZUN VADELİ ETKİLERİ, POLİTİKALAR VE UYGULAMALAR

1. TÜRKİYE ERKEN ÇOCUKLUK EĞİTİM PROJESİ UZUN VADELİ ETKİLERİ, POLİTİKALAR VE UYGULAMALAR AKADEMİK PERFORMANS Ç. Kağıtçıbaşı, D. Sunar, S. Bekman

2. TÜRKİYE ERKEN ÇOCUKLUK EĞİTİM PROJESİ • Aracı Etken: • Anne-Çocuk Etkileşimi • Çocuğa gösterilen doğrudan ilgi • Çocukla iletişim • Çocuktan memnuniyet • İtaat / özerklik beklentisi Sonuç Çocuğun bilişsel gelişimi, okul performansı, sosyal ve duygusal gelişimi • Ardalan • Düşük sosyo-ekonomik statü • Düşük eğitim düzeyi • Anne Eğitimi • Çocuğun bilişsel gelişimini desteklemek • Çocuğun sosyal ve duygusal gelişimini desteklemek • Annenin güçlendirilmesi • İletişim becerilerinin oluşturulması

3. ARAŞTIRMA TASARIMI

4. DÖRDÜNCÜ YIL BAŞARISI TEST SONUÇLARI EĞT BAK EV Toplam F değerleri 2.5 3.39 Çevre Eğitim (2, 207) (1, 207) 5.27** 0.50 AE 5.13 2.69 Matematik AEY 3.77 2.75 2.54 2.91 2.53 Toplam 4.36 2.73 5.29 5 Çevre Eğitim (2, 212) (1, 212) 5.10 ** 0.32 AE 6 4.31 5.6 4.48 4.48 4.72 Türkçe AEY Toplam 5.77 4.41 4.67 28.14 27.71 Çevre Eğitim (2, 212) (1, 212) 1.19 3.80* AE 27.22 27.85 22.76 24.64 Genel Yetenek AEY 24.1 26.31 24.02 Toplam 25.45 26.91 *p. .05, **p <.01

5. 5 YAŞ GRUBU İÇİN DÖRDÜNCÜ YIL OKUL NOTLARI 5 Yaş Grubu EĞT BAK EV Toplam F değerleri Türkçe AE 4.30 2.53 3.14 3.22 Çevre Eğitim AEY 3.83 2.48 2.00 2.61 (2,80) (1,80) 4.05 2.50 2.31 6.19*** 4.28* Toplam Mat AE 4.70 3.40 3.86 3.91 Çevre Eğitim AEY 3.92 3.04 3.32 3.33 (2,80) (1,80) Toplam 4.27 3.18 3.46 14.14**** 2.82C AO AE 13.50 8.87 10.66 10.66 Çevre Eğitim AEY 10.75 8.35 8.87 8.87 (2,80) (1,80) Toplam 12.00 8.50 8.86 7.8*** 4.50* *p<.05, ** p<.01, *** p<.005, ****p<.0005 ( : p .05 ve .10 arasında) Her dersin notu 1 (en düşük) ile 5 (en yüksek) arasındadır. Karneler ev ziyaretleri sırasında kontrol edilmiştir. Toplam vakaların %29’unda karne bulunamamıştır. Kayıp veri olanının en yüksek olduğu grup NMT 5 yaş grubu (35%) ve MT 5 yaş grubudur (%20). Her iki yaş grubu da aynı kullanılabilir karne oranına sahiptir (%72).

6. ARAŞTIRMANIN İLK TAKİP ÇALIŞMASI 1992 - ERGENLER (13-15 yaş) Kağıtçıbaşı, Sunar, Bekman(2001), Applied Developmental Psychology, 22, 333-361

7. İLKOKUL GENEL NOT ORTALAMASI ORTALAMA DEĞERLER t= 3.08, p<.002, t= 3.01, p<.003, t=2.82, p<.005

8. STANDARDİZE EDİLMİŞ WISC-R SÖZCÜK DAĞARCIĞIDEĞERLERİ ORTALAMA DEĞERLER F (2, 216) = 2.16, p< .032

9. Ergen hala okulda mı? EVET YANITLARININ YÜZDESİ %86 %67 X2= 9.57 P< .002

10. ANNE ÇOCUK EĞİTİM PROGRAMI 5 YAŞINDA ÇOCUĞU OLAN ANNELER HEDEF SÜRE 25 HAFTA YÖNTEM GRUP TARTIŞMALARI 2005-2006 itibariyle, 185.752 kadın ve çocuğa ulaşıldı. Avrupa’ya (Belçika, Hollanda, Almanya) ve Arap ülkelerine (Bahreyn, Ürdün, Suudi Arabistan) yayıldı. Ulusal ve uluslararası TRT yayını olarak uyarlandı.

11. PROGRAMIN BİLEŞENLERİ ANNE EĞİTİM PROGRAMI: Çocuk gelişimi, sağlık, beslenme, bakım ve bunun yanı sıra yaratıcı oyun aktiviteleri, disiplin, anne-çocuk etkileşimi, iletişim, duyguları ifade etme ve annenin ihtiyaçları gibi konularda anneleri duyarlı hale getirmek. ÜREME SAĞLIĞI VE AİLE PLANLAMASI: Kadınların üreme sağlığı, sağlıklı ve riskli gebelikler, üreme sağlığının işlevi gibi konularda anneleri duyarlı hale getirmek. ZİHİNSEL EĞİTİM PROGRAMI: El-göz koordinasyonu, dil gelişimi, okuma-yazma ve sayı öğrenme öncesi beceriler ve problem çözme becerileri ile ilgili aktiviteler aracılığıyla çocuğun bilişsel ve sosyal gelişimini desteklemek.

12. 1982-1986 1991-1992 1995-1997 1998-2000 2002-2003 2004 Türkiye Erken Çocukluk Eğitimi Projesi, Boğaziçi Üniversitesi. (Kağıtçıbaşı, Ç., Sunar, D., ve Bekman, S.) Türkiye Erken Çocukluk Eğitimi Projesi-Takip, Boğaziçi Üniversitesi. (Kağıtçıbaşı, Ç., Sunar, D., ve Bekman, S.) ARAŞTIRMALAR Anne Çocuk Eğitim Programı Değerlendirme Araştırması (Ulusal ölçekli program) (Bekman, S.) Anneler Konuşuyor: Anne Çocuk Eğitim Programı Deneyimi Üzerine Bir Çalışma. (Koçak, A. & Bekman, S.) “Benimle Oynar mısın?” TV Programının Değerlendirmesi (Baydar, N., Kağıtçıbaşı, Ç., Gökşen, F., & Kuntay, A.) İkinci Takip (Kağıtçıbaşı, Ç., Sunar, D., Bekman, S, & Cemalcılar, Z.)

13. İKİNCİ TAKİP ÇALIŞMASI2004 - GENÇ YETİŞKİNLER (25-27 yaş) (Kağıtçıbaşı, Ç., Sunar, D., Bekman, S., & Cemalcılar, Z., 2005)

14. İkinci Takip Çalışmasının Tasarımı (Birinci Takip Araştırması Sayıları Parantez İçinde)

15. 12 11.21 11 10.26 10 9 8 EÇE EÇEY Şekil1. Eğitim amaçlı bir çocuk bakım merkezine devam etmiş olan ve/veya anneleri eğitilmiş olan çocukların okula devam etme süreleri Okullaşma [ANCOVA F(1, 127) =3.218, p=.07 ]

16. Şekil 2. Anne eğitimi ve okul öncesi bakım ortamı ile çocukların okula devam etme süresi Okullaşma 12 11.63 11.15 11 10.27 10.17 AE 10 AEY 9 8 EK BK / EV [ANCOVA F(1, 125) =3.506, p=.06 ]

17. Şekil 3.Anne eğitimine göre çocukların üniversite eğitimi alma yüzdeleri Üniversite Eğitimi 50 44.7 40 30.6 30 20 yüzde 10 0 AE AEY [X2=2.62, df=1, p=.10 ]

18. 50 44.1 40 26.6 30 20 yüzde 10 0 EÇE EÇEY Şekil 4.Eğitim amaçlı bir okul öncesi kuruma devam etmiş olan ve/veya anneleri eğitim almış olan çocukların üniversite eğitimi yüzdeleri Üniversite Eğitimi [X2=4.432, df=1, p=.03 ]

19. 70 60 İstemedi 50 Sağlık ve/veya Maddi Sorunlar 40 yüzde 30 20 10 EV EK veya BK Şekil 5.Okul öncesi bakım ortamına göre okulu bırakma nedenleri Okulu Bırakma Nedenleri [X2=4.432, df=1, p=.03 ]

20. 15 13 11 Ortalama sözcük test puanı 9 7 AE AEY Şekil 6.Ev merkezli eğitim ile sözcük testi performansı Sözcük Puanı (24 üzeri) [ANCOVA F(1 ,98) =3.362, p=.09]

21. Şekil 7.Çalışmaya başlama yaşı Çalışmaya Başlama Yaşı 19 17.53 18 17 16.19 16 15 EÇE EÇEY F(1 ,121) =4.708, p=.03

22. Şekil 8.Mesleki konum Mesleki Konum 5 3.94 4 3.21 3 2 1 EÇE EÇEY [F(1,128) =4.130, p=.04]

23. Şekil 9. Bilgisayar sahibi olma Bilgisayar Sahibi Olma 50 44 40 30 24 20 yüzde 10 0 EÇE EÇEY [X2 =5.981, df=1, p=.014]

24. 100 90 80 70 70 60 yüzde 52 50 40 30 AE AEY Şekil 10. Kredi kartı sahibi olma Kredi Kartı Sahibi Olma [X2 =3.955, df=1, p=.047]

25. İKİNCİ TAKİP ARAŞTIRMASININ SONUÇLARI Ev merkezli eğitim: Annesi eğitim almış olan çocukların daha yüksek bir yüzdesi üniversiteye gittiler, sözcük testinde daha başarılı oldular ve kredi kartı sahibiydiler. Kurum merkezli bakım: Eğitim amaçlı kuruma devam etmiş olan çocukların okullaşma süresi daha fazla idi ve daha yüksek statülü işlerde çalışmaktaydılar. Muhtemel ‘gecikmiş etki’:İlk takip araştırmasında eğitim amaçlı bakımın etkileri çok net değildi. İkinci takip araştırmasında ise, etki oldukça belirgin bir şekilde ortaya çıktı.

26. Başarılı bir müdahale programının temel bileşenleri: • Çocuğa bütüncül yaklaşım (çocuğun bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimini ve yaşamsal becerilerinin oluşmasını içerecek şekilde, çocuğun genel gelişimini desteklemek); • Bağlamsal yaklaşım (Çocukla birlikte çocuğun yakın çevresini de desteklemek); • Çoklu hedefler(Bilişsel, sağlık, beslenme, başetme becerileri vb hedeflerle hem çocuğa hem anne ve aileye yarar sağlamak); • Güçlendirme- varolan güçlü yönlerin üzerine inşa etme; • Hedefleri paylaşma (Ebeveyni paydaş olarak görmek); • Optimal zamanlama (Ebeveyne, en hazır oldukları bir zamanda ulaşmak); • Maliyet etkinliği

27. ERKEN ÇOCUKLUK EĞİTİMİNİN FAYDA MALİYET ANALİZİ - TÜRKİYE Mehmet Kaytaz

28. Okula hazırlık Okullaşma yılı sayısı Akademik başarı Üretkenlik ve gelir Ekonomik büyüme Daha yüksek vergi ödeme Sağlık kazançları Daha az suç Daha iyi yurttaşlar üzerinden hesaplanan faydalar Seçilmiş fayda / maliyet oranları : Bolivya: 1.38-2.26 Mısır: 1.20-5.81 Ürdün : 1.49-3.06 Abecedarian: 4 Perry Preschool: 7 Erken Çocukluk Eğitimi Fayda Maliyet Analizleri: Uluslararası Örnekler

29. Türkiye için EÇE Fayda Maliyet Oranı (İskonto Oranı % 6) Faydalar üretkenlik ve gelir artışı göstergeleri üzerinden hesaplanmıştır.

30. AÇEV’in Anne Çocuk Eğitim Programı’nın Fayda Maliyet Oranları

31. Gelişmekte Olan Ülkelerde Genç Nüfusun Kentselleşmesi (10-19 yaş)