540 likes | 757 Views
NASZ KOSMICZNY RODOWÓD MICHAŁ RÓŻYCZKA CENTRUM ASTRONOMICZNE IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA PAN 13th European Workshop on Astrobiology EANA 13 Szczecin, 22.07.2013. NA POCZĄTKU BYŁ CHAOS Jan Parandowski, Mitologia. NA POCZĄTKU BYŁ NIEMAL IDEALNY ŁAD. SKĄD TO WIEMY. EWOLUCJA STRUKTURY.
E N D
NASZ KOSMICZNY RODOWÓD MICHAŁ RÓŻYCZKA CENTRUM ASTRONOMICZNE IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA PAN 13th European Workshop on Astrobiology EANA 13 Szczecin, 22.07.2013
NA POCZĄTKU BYŁ CHAOS Jan Parandowski, Mitologia NA POCZĄTKU BYŁ NIEMAL IDEALNY ŁAD • SKĄD TO WIEMY • EWOLUCJA STRUKTURY • EWOLUCJA MATERII
Deneb Łabędź Wega Lutnia Orzeł Altair Wężownik Skorpion Strzelec
ROK ŚWIETLNY = 10 BILIONÓW (1013) KM = 63115 PROMIENI ORBITY ZIEMI PROMIEŃ ORBITY ZIEMI = 150 MILIONÓW (1.5×108) KM = 8.3 MINUTY ŚWIETLNEJ
zgrubienie centralne Słońce dysk 1000 l.św. * • 25 000 l.św. 100 000 lat świetlnych
NGC 4565 NOAO, AURA, NSF
orbita Słońca zgrubienie centralne 220 km/s 250 mln lat Słońce • dysk ramiona spiralne *
STO MILIARDÓW GWIAZD NGC 4535 ESO
SKĄD WIEMY, ŻE NA POCZĄTKU BYŁ ŁAD
SŁOŃCE 2dF SURVEY
STO MILIARDÓW GALAKTYK 0.7 1.3 mld lat świetlnych 1.9 2dF SURVEY
0 8 12.3 13 13.3 13.6 miliardy lat 13.8 6 1.5 0.8 0.5 0.2 Hubblesite.org
Hubble Ultra Deep Field http://hubblesite.org/
Widzimy tylko powierzchnię chmury, czyli te miejsca, w których światło rozproszyło się po raz ostatni NASA
0 mld lat 12.8 13.0-13.3 13.8 13.8 mld lat 1.0 0.5-0.8 0.0004 0 http://hubblesite.org/
Wężownik Skorpion * Łabędź Orion Strzelec 0.00001Dr/r -0.00001 -270.4252 -270.4250 -270.4248 °C http://home.arcor-online.de/axel.mellinger/mwpan_aitoff.html / A. Mellinger (Potsdam University); NASA / ESA / PLANCK(2013 )
T = 3000 K r = 410-22 g cm-3 13.7996 mldlat temu NASA / WMAP (2007)
EWOLUCJA STRUKTURY
L. Mayer & F. Governto & T.Quinn; www.exp-astro.phys.ethz.ch/mayer
Wężownik Skorpion * Łabędź Orion Strzelec http://home.arcor-online.de/axel.mellinger/mwpan_aitoff.html; A. Mellinger (Potsdam University)
CO, 2.64 mm 3-6×109 M masa: 3×105 M głównie H2 300 l.św.
Mgławica Oriona 2.5 roku świeltlnego NASA HST
http://www.ucolick.org/~krumholz/downloads.html; M. Krumholz
Światło gwiazdy biegnie nad dyskiem Światło gwiazdy ślizga się po dysku Dysk blokuje światło gwiazdy NASA/JPL-Caltech/R. Hurt (SSC)
Linia śniegu Pyłki zderzają się, zlepiają i rosną Protosłońce Gazowy dysk z domieszką pyłu SciAm May 2008; http://musicus.egloos.com/1700267
Linia śniegu Większe pyłki odczuwają opór gazu, spychający je na niższe orbity Pyłki zderzają się, zlepiają i rosną SciAm May 2008; http://musicus.egloos.com/1700267
Planetoida Itokawa Rozmiary: 535×294×209 m Masa : 35 000 000 ton Gęstość : 2 g/cm3 ISAS, JAXA
AU http://www.boulder.swri.edu/~hal/talks/tfakess/gif/ss3_an/; Harold Levison
http://lasp.colorado.edu/~raymond/ and Raymond, S. et al. 2006; Icarus 183, 265
EWOLUCJA MATERII: SYNTEZA JĄDROWA
Słońce za 5 mld lat (2 j.a.) Słońce dziś (0.01 j.a.) Universe Today
0.5 roku świetlnego 20 km/s mgławica planetarna „Pierścień” gwiazdozbiór Lutni odległość 2300 lat świetlnych NASA and The Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
8 lat świetlnych 20 000 km/s mgławica „Krab” gwiazdozbiór Byka odległość 6300 lat świetlnych ESO
Gwiazda o małej masie Mgławica planetarna Powstające gwiazdy Supernowa Gwiazda o dużej masie Materia międzygwiazdowa
EWOLUCJA MATERII: SYNTEZA CHEMICZNA
H O O C GLICYNA C H H H N H PONAD 150 ZWIĄZKÓW; W TYM 24-ATOMOWE
Synteza w kosmosie NASA
1968, Murchison (Australia Zachodnia) ~100 kg kilkadziesiąt aminokwasów Smithsonian
Eksperyment Millera-Ureya Synteza na powierzchni Ziemi Wiki[pedia
Synteza w fali uderzeniowej www.llnl.gov/news/newsreleases/2013/Jun/NR-13-06-02.html