TECHNOLOGIA INFORMACYJNA STARE I NOWE WYZWANIA DLA EDUKACJI

1. TECHNOLOGIA INFORMACYJNASTARE I NOWE WYZWANIA DLA EDUKACJI Maciej M. Sysło Instytut Informatyki, Uniwersytet Wrocławski syslo@ii.uni.wroc.pl http://www.wsip.com.pl/ti/

2. Plan • Informatyka a technologia informacyjna (TI) • Społeczeństwo informacyjne, oparte na wiedzy • Spojrzenie przed siebie: przepowiednie, wizje • Technologie: Internet, e-edukacji, zdalne nauczanie, ustawiczne kształcenie (LLL) • Scenariusze dla przyszłej szkoły (OECD) • Model rozwoju TI w edukacji (UNESCO) • Czym jest uczenie się. • PL: Skąd przychodzimy: osiągnięcia; Gdzie jesteśmy: ocena stanu; Dokąd zmierzamy: plany, MSY: TI – stare i nowe wyzwania

3. I have never let my schooling interfere with my education Nigdy nie pozwoliłem, by chodzenie do szkoły przeszkadzało mojemu kształceniu Mark Twain mówimy o formalnym i nieformalnym uczeniu (się)– schooling a gdzie jest – my education ? MSY: TI – stare i nowe wyzwania

4. Informatyka a Technologia informacyjna • Informatyka– dziedzina wiedzy (sprzęt, oprogramowanie, algorytmika, teoria obliczeń, metody numeryczne, nowe koncepcje: komputerów, oprogramowania, algorytmów ...) – dziedzina dla specjalistów i baza dla technologii informacyjnej • Technologia informacyjna – zastosowania informatyki i innych technologii w pracy z informacją – umiejętności dla każdego MSY: TI – stare i nowe wyzwania

5. Informatyka a Technologia informacyjnaUjęcie czynnościowe • Informatyka –tworzenie nowych “produktów” informatycznych: programów, algorytmów, teorii informatycznych, nowych komputerów, ... • Technologia informacyjna –posługiwanie się gotowymi produktami informatycznymi w pracy z informacją, różnorodną i w różnej formie. Może mieć charakter działań oryginalnych, twórczych MSY: TI – stare i nowe wyzwania

6. WCZESNA HISTORIANurt praktyczny – historia TI • Euklides jeszcze nie myślał o komputerze • XVII: Schickard – kalkulator dla Keplera • XVII: Pascal – obliczenia podatkowe (50 egz.) • XIX: Babbage – tablice nawigacyjnej i astron. • XIX: Hollerith – spis ludności, wykupiło go IBM • XX: Turing – Colossus do łamania Enigmy • XX:US Army – napędem postępu przygotowania do wojny i pokoju MSY: TI – stare i nowe wyzwania

7. H I S T O R I A – edukacja z TI • Nauczanie programowane • 1980 – S. Papert – odwrócenie relacji, to„dziecko programuje komputer” • 80’, 90’ – tylko „dodanie” komputera do środowisk uczenia się • Koniec XX w. – integracja TI z dziedzinami i działaniami w klasie • XX/XXI w – Profesja TI • Alfabetyzacja komputerowa a biegłość w TI MSY: TI – stare i nowe wyzwania

8. SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE • Społeczeństwo wraz z ekonomią robiące najlepszy pożytek z nowej TI • TI jest technologią definiującąXX/XXI, zmieniającą ekonomię i zachowania społeczne • TI (sieci) łamie barieryw komunikacji – dostęp do informacji zawsze i wszędzie • Społeczeństwo oparte na wiedzy– przepływ informacji i idei powiększa zasoby wiedzy MSY: TI – stare i nowe wyzwania

9. SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNEStandard edukacyjny: 3R + TI Każdy obywatel (w tym: uczeń, nauczyciel), w takim samym sensie, w jakim nabywa umiejętność czytania, pisania, rachowania (3R) powinien dążyć do zwiększenia umiejętności posługiwania się technologią informacyjną (+TI) w swoim życiu zawodowym (nauczyciel w uczeniu) i osobistym MSY: TI – stare i nowe wyzwania

10. SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE, OPARTE na WIEDZY Konsekwencje – zagrożenia, m.in.: • digital divide– wykluczenie powodowane brakiem dostępu do TI • rozwarstwienie społeczne między posiadającymi TI i informacje, a tymi którzy nie mają • brak transferu informacji między społecznościami o różnym dostępie • konsekwencje dla edukacji społeczeństwa MSY: TI – stare i nowe wyzwania

11. Utopie, przepowiednie George Orwell, Rok 1984 Władza Wielkiego Brata Edwin Bendyk, Antymatrix. Człowiek w labiryncie sieci, 2004 ... połączenia między węzłami gęstnieją, by zdusić cywilizację w śmiertelnym uścisku ... Aldous Huxley, Nowy wspaniały świat, 1931 Satyra na dominację nauki nad człowiekiem. Aldous Huxley, Wyspa, 1931 Rozsądne ograniczenie dostępu do nowej technologii. Przyjęcie religii wschodu. MSY: TI – stare i nowe wyzwania

12. Przepowiednie ... cd Orwell: zniewoli nas Wielki Brat Huxley: wielbiąc technolgię pozbawimy się zdolności myślenia Orwell: lękał się zakazu wydawania książek Huxley: niepotrzebny zakaz, nikt nie zechce czytać Orwell: bał się zakazu dostępu do informacji Huxley: bał się nadmiaru informacji, który zniewoli Orwell: zniszczy nas to, czego nienawidzimy Huxley: zniszczy nas to, co uwielbiamy MSY: TI – stare i nowe wyzwania

13. Krach oczekiwań, planowanych działań – przykłady • porażka dot.com-ów • UK: 62 mln funtów by zachęcić do zdalnego studiowania w UK. Miało być 5000 studentów, było 900 – koszt jednego 44 tys! • Francja – podobnie • OKNO (PW) – koszt studium podyplomowego 6000 zł. • e-nauczanie – głównie dostęp do materiałów, dalekich od tradycyjnych (merytorycznie) MSY: TI – stare i nowe wyzwania

14. Nowe technologie w edukacji Kryteria wprowadzania: Nowy obiekt zainteresowania– stale pojawia się coś nowego ... Korzyści edukacyjne– jednak brak potwierdzenia wyraźnych korzyści Powszechność użycia– nie tylko korzyści, ale inna jakość, nieunikniona sytuacja MSY: TI – stare i nowe wyzwania

15. Nowe technologie w edukacji • Technologia (informacyjna): • przedmiotem wydzielonych zajęć • a później w podwójnej roli: • technologia kształcenia– by wspomagać inne zajęcia ... – można się bez niej obejść! • integralny element każdej dziedziny kształcenia– bo tak zmieniają się dziedziny; ponadto:TI stymuluje rozwój przez swój rozwój i umożliwia rozwój innych dziedzin MSY: TI – stare i nowe wyzwania

16. Internet • w konstrukcjach inżynierów –wszystko możliwe, nieograniczony postęp • w zapowiedziach proroków –świetlana przyszłość • w deklaracjach polityków –nowe narzędzie uprawiania demokracji, wszystko dla wszystkich • na biurkach i w rękach twórców –nowe narzędzie, nowe możliwości MSY: TI – stare i nowe wyzwania

17. Internet – realia i pozory Tekst, książka, podręcznik, hipertekst: • czy śmierć książki i zagłada czytelnictwa ? • czytać, czy zaglądać ? • wertować, czy szukać ? • plan akcji, czy sieć odnośników ? !!! • tworzyć, czy kopiować ? !!! • publikować, czy zamieszczać ? !!! MSY: TI – stare i nowe wyzwania

18. Kształcenie ustawiczne (LLL) Memorandum Komisji Europejskiej: Wszelkie formy aktywności związane z uczeniem się, podejmowane w ciągu życia, mające na celu zwiększenie wiedzy, umiejętności i kompetencji, z perspektywy życia osobistego, obywatelskiego, społecznego i zawodowego. ? Szkoła (młodzież), a ustawiczne (dorośli) ? MSY: TI – stare i nowe wyzwania

19. Kształcenie ustawiczne (LLL)cele działania wg Memorandum on LLL (UE) • Nowe umiejętności – TI, języki, ... • Zaangażowanie w zasoby ludzkie • Innowacje w kształceniu – uczący się w centr. • Większe uznanie dla kształcenia – dyplomy EU w zakresie TI • Dostęp do doradztwa i informacji across EU • Zbliżenie kształcenia do miejsca życia: zamieszkania, szkoły, pracy. Wspomaganie możliwościami TI, gdzie to właściwe. MSY: TI – stare i nowe wyzwania

20. Rola szkoły – ucząca się szkołakształcenie ma charakter lokalny (UE) Szkoła uczniów: • pierwszy etap LLL: nauczyć uczyć się • zapobieganie wykluczeniu z LLL Szkoła nauczycieli: • nauczycielami uczniów, w tym w LLL • swój ciągły rozwój zawodowy Rola TI: • stymuluje rozwój przez swój rozwój • umożliwia rozwój innych dziedzin MSY: TI – stare i nowe wyzwania

21. Kształcenie ustawiczne (LLL)podsumowanie • Nowy system edukacyjny: • nowe idee pedagogiczne, rola TI • nowa organizacja procesu aktywnego poznawania i stałego rozwoju intelektualnego • Nowy typ instytucji edukacyjnych: • połączenie formalnego, nieformalnego i incydentalnego kształcenia, rola TI • kształcenie: any time & anywhere, just in time, just fit, learning by doing – rola TI • Nowy typ uczącego się: własna edukacja MSY: TI – stare i nowe wyzwania

22. Nowe technologie w edukacjiModel wg UNESCO Etapy wrastania (rozwoju) TI w edukację: • Pojawianie się– sprzęt, TI, nowe możliwości przedmiotem zainteresowania • Stosowanie– wykorzystanie TI w istniejących strukturach • Integracja– przenikanie TI do dziedzin kształcenia, rzeczywiste zastosowania TI • Transformacja– zmiana organizacji i roli szkoły, przygotowanie do IT profession MSY: TI – stare i nowe wyzwania

23. Scenariusze dla szkoły (OECD) Ekstrapolacja status quo: • Umocnienie zbiurokratyzowanego systemu • Model rynkowy – inwestowanie w edukację Odnowione spojrzenie: • Szkoła centrum społecznym (lokalnym) • Szkoła organizacją kształcącą (dobrze) Deskolaryzacja: • Sieci kształcenia w łonie społ. sieciowego • Desintegracja szkoły jako instytucji MSY: TI – stare i nowe wyzwania

24. 7: Scenariusz dla szkoły PL • biurokracja– np. standardy, wspólny dla wszystkich stron punkt odniesienia • rynkowość– edukacja to dobra inwestycja • lokalność – społeczność uczących się • dobrze uczy– wysoki poziom kształcenia • rola sieci – węzeł sieci ustawicznego kształcenia się • przeciw deskolaryzacji– zadbać o nauczyciela i o instytucję MSY: TI – stare i nowe wyzwania

25. Nowe technologie a Nowa szkoła? • stary program, stary podręcznik + TI, Internet e-podręcznik? podręcznik sieciowy? e-tam-podręcznik? • stary (czasem młody nauczyciel) + TI, Internet strażnik tradycji (=staroci)? e-nauczyciel? • stara klasa (szkoła) + TI, Internet wirtualna klasa? wirtualna szkoła? a może szkoła (klasa) sieciowa? MSY: TI – stare i nowe wyzwania

26. Nowe technologie a Nowe kształcenie?Wyzwania – wsparcie dla technologii! : • inteligentny poszukiwacz– znajduję to, co znam – nie czekając na inteligentny Internet • ustawiczne kształcenie– lokalne (korporacyjne) wsparcie – na potrzeby lokalne • b-zawartość (content) versus e-zawartość b– brain,e – electronic osobiste czytadło versus e-książka struktury poznawcze versus hipertekst MSY: TI – stare i nowe wyzwania

27. Nowe technologie: a Nowe kształcenie? Od dawna stawiane pytania: • jak nauczyć się na przyszłość? – trudno, bo czego? zamiast tego: • nauczyć się uczyć – nie wykluczać, nie e-wykluczać, tworzyć własne uczenie się, by: • kształcić się ustawicznie – utworzyć system uczących się w miejsce systemu edukacji (centralnej, zdalnej, ...) MSY: TI – stare i nowe wyzwania

28. Nowe technologie - a może wsparte Starą technologią? Senior Ferrari: Największe przyspieszenie osiąga się nie pedałem gazu, a głową Informatyka jako nauka potwierdziła to wielokrotnie: największych osiągnięć dokonał człowiek, nie technologia. MSY: TI – stare i nowe wyzwania

29. Czym jest uczenie się? Uczenie się – to działalność umysłowa Maszyny (technologia) a myślenie: • Test Turinga– czy maszyny mogą myśleć? • ELIZA – J. Weizenbaum • Argument Chińskiego Pokoju – J. Searle • AI – systemy eksperckie – raczej zarządzanie wiedzą niż jej tworzenie • AI – metafora „lotu ptaka” – „myślący mózg” AI – natura inteligencji w oderwaniu od mózgu i komputerów MSY: TI – stare i nowe wyzwania

30. Nowe technologie elektroniczne, ewolucja narzędzi Każde narzędzie rodzi możliwość jego nadużycia A jakie szanse? • Komputer – z „ludzkim” interfejsem • Internet – web mediated, curriculum on-line; semantyczny web (prace W3, Microsoft) • Hipertekst – Ted Nelson, Xanadu– procesor wersji tekstu – hiperstruktury poznawcze • e-podręcznik – technologia dla technologii • bezpieczeństwo – klucz biologiczny użytkownika MSY: TI – stare i nowe wyzwania

31. Edukacja: Plany – propozycje Technologia informacyjna: • szkoła podstawowa • gimnazjum + elementy podstaw informatyki • szkoła ponadgimnazjalna – z elementami profesjonalnego przygotowania • szkoła wyższa – ewentualnie IT profession Szkoła ponadgimnazjalna • informatyka + matura na dwóch poziomach MSY: TI – stare i nowe wyzwania

32. METODYKA • Technologia informacyjna– nauczanie czynnościowe, kształtowanie (dobrego) stylu pracy z komputerem: rozwiązania czytelne dla innych, praca zespołowa, rozwiązania łatwe w utrzymywaniu i modyfikowaniu • Informatyka – etapy tworzenia rozwiązania: • projektowanie • komputerowa realizacja • testowanie i ewaluacja MSY: TI – stare i nowe wyzwania

33. Obszary oddziaływania TI – nauczyciel TI podnosi i wzbogaca wiedzę i umiejętności nauczyciela w obszarach: • własnego przygotowania zawodowego (z uwzględnieniem dziedziny nauczania) • możliwości nauczania– dydaktyka przedmiotowa, metodyka nauczania • możliwości uczących się– realizacja indywidualnych zainteresowań uczniów MSY: TI – stare i nowe wyzwania

34. Grupy nauczycieli • Nauczyciel technologii informacyjnej – uczy TI, czyli informatyki w szkole podst., w gimn. lub TI w szkole ponadgimn. Zna potrzeby innych naucz. • Nauczyciel informatyki – uczy informatyki w LO • Wszyscy inni nauczyciele – znają przygotowanie uczniów w zakresie TI i rolę TI we własnym przedmiocie • Szkolny koordynator TI – pomaga nauczycielom, koordynuje działania, lider szkolnego dosk. w zakresie TI, opracowuje szkolny program TI MSY: TI – stare i nowe wyzwania