Zelfverwonding als bron van ontwrichting

1. Zelfverwonding als bron van ontwrichting Drs. Hanneke Hoekstra, HO-extra Dr. Berno van Meijel, Hogeschool INHolland

2. Kaartspel

3. Discussie • Leidt zelfverwonding tot ontwrichting binnen behandelrelaties? • Wanneer wel en wanneer niet? • Wat is het aandeel van de patiënt? • Wat is het aandeel van de hulpverlener? • Hoe spelen teamopvattingen een rol? • Resultaten van de discussie worden in verband gebracht met de beschikbare literatuur hierover.

4. Verschillende perspectieven Patiënt Hulpverlener • ZB is een stap naar herstel • ZB is een overlevingsstrategie en een hulpvraag • ZB geeft stressvermindering bij de patiënt • ZB is ziek gedrag • ZB moet worden gestopt • ZB levert stress op bij hulpverleners

5. Van belang in de relatie • Helpen bij uiten van emoties • Taal is slechts 1 vorm en veelal voor patiënten de moeilijkste vorm • Positieve relatie • Niet gericht op stoppen van ZB • Respectvolle en onvoorwaardelijke zorg

7. Overzicht

8. Jenny Kramer

12. Lisette Verkerk

15. 5 T’s voor effectieve communicatie • Tijd • Timing • Taal • Technieken • Taboes

16. Tijd • Helderheid over de beschikbaarheid van de hulpverlener • Vervanging bij afwezigheid van de vaste hulpverlener • Patiënt verwoordt de behoefte aan de hoeveelheid van contact en onderhandelt hierover

17. Timing • Volgen van therapie-onderdelen wordt afgestemd om de mogelijkheden van de patiënt (stress-regulatie) • Aard van de therapie wordt afgestemd op de mogelijkheden van de patiënt (bijvoorbeeld fysiek contact / toenadering) • Tempo waarmee de hulpverlener de patiënt benadert wordt afgestemd op de mogelijkheden van de patiënt.

18. Taal • Hulpverlener heeft kennis van de specifieke woorden en gedragingen van de patiënt die aangeven of het al of niet goed gaat met de patiënt • Acceptatie van alle communicatie-uitingen die uitdrukking geven aan stress en emoties (dus ook zelfverwonding) • Patiënt wordt ondersteund in de communicatie van gedachten en emoties (al dan niet verbaal) • Herdefiniëring en normalisering van zelfverwonding als ‘functioneel’ gedrag • Vermijding van ‘pathologiserendjargon’

19. Technieken • ‘Peilen van de onmiddellijke behoeften’ : wat helpt je wel en wat niet als je het moeilijk hebt? • Activiteiten in het kader van het signaleringsplan: alledaagse activiteiten die bijdragen aan stress- en emotieregulatie

20. Taboes • Open communicatie over zelfverwonding • Waar wil de patiënt wel/niet over praten? (lijst met ‘moeilijke onderwerpen’ ) • Levenslijn: gebeurtenissen in je leven waarover je wilt praten.

21. Vroegsignalering en vroege interventie - Vroegtijdig ingrijpen in het proces van zelfverwonding -

22. stress drempel 10 0 tijd F0 F2 F3 Proces van zelfverwonden zelfverwonden F1

23. Vroegsignalering Uitlokkers Voortekenen • Alleen zijn • Conflicten • Afgewezen worden • Herinneringen en herbelevingen • Verveling • Aandachttekort • Naar bed gaan • Bepaalde activiteiten op een dag • Beëindiging contact • Confrontatie met gedrag van anderen • Boosheid • Machteloosheid • Onrust • Leegheid • Vervreemding • Robotachtige bewegingen • ‘ik doe nooit iets goed’ • Stil worden • Verbreken van contact • Oninvoelbaar lachen