Parazitolojiye giriş ve sınıflama

1. Parazitolojiye giriş ve sınıflama Dr. Erdal Polat

2. TIBBİ PARAZİTOLOJİ

3. PARAZİTOLOJİ Yunancadan gelen parazit terimorijinal olarak; başka birinin sofrasından yiyen anlamdadır Parazitler, doğada serbest yaşayan organizmalardan daha çoktur

4. Canlılar alemindeki yeri • Monerler: Prokaryotlar örnek; bakterilerProtistler: Küçük eukaryotlar örnek; amipler Mantarlar: Eukaryotlar hetertreoflar Bitkiler: Eukaryotik autotrotflar örnek; ağaçlar, eğrelti otu, kaktüsHayvanlar: Eukaryotlar heterotroflar örnek; insanlar, böcekler, solucanlar

5. Hayvanlar alemi • Chordates: İnsanlar ve balıklar Arthropoda: Böcekler, örümcekler, kabuklularAnnelida: Segmentli solucanlar ve sülüklerNematoda: Yuvarlak solucanlarPlatyhelminthes: Yası solucanlarCnidaria: DenizanasıPorifera: Süngerler

6. Parazitler nasıl sınıflandırılır? • Phylum • Subphylum • Superclass • Class • Ordo • Familya • Genus • Species • http://www.fiocruz.br/ccs/novidades/set03/dndi_ppf.jpg ProtozoaSarcomastigophoraSarcodinaRhizopodaAmoebida Endamoebidae Entamoeba E. histolytica

7. Parazitoloji’de kullanılan terimler • Parazit; başka bir canlının zararına yaşayabilen canlılar olup, genellikle organizmayı öldürmezler

8. Parazitoloji’de kullanılan terimler • Paraziti barındıran ve onun yaşaması için gerekli eksiklikleri tamamlayan canlıya konak denir • Canlıların büyümesi ve çoğalması sırasında yapı ve fizyolojik olarak değişikliklere uğrayarak değişik evrelerden geçerler ki bu değişikliklerin hepsine evrim denir

9. Parazitoloji’de kullanılan terimler • Bazı parazitlerin evrimlerini tamamlamak için sadece bir konak yeterlidir bunlara “Tek konaklı (Monoksen) parazitler” (Ascaris lumbricoides)denir • Bazı parazitlerin evrimlerini tamamlamak için bir biri ardından yeni konaklara ihtiyaçları vardır, bunlara “Heteroksen parazitler” denir. Bu parazitlerin ara ve son konakları vardır

10. Parazitoloji’de kullanılan terimler • Son konak; Parazitin üreme organlarının gelişmiş (erişkin) şeklinin yaşadığı konaktır • Ara konak;Parazitin olgunlaşmamış (larva) şekillerini barındıran konaktır

11. Parazitoloji’de kullanılan terimler • Vektör; sokarak, ısırarak veya deri ve besinler üzerine taşıdıkları bulaşıcı virüsleri, bakterileri, mantarları ve parazitleri bir omurgalıdan diğerine bulaştıran genellikle arthropodlar veya başka omurgasızlardır

12. Tıbbi parazitoloji • Protozoonlar ve parazitlikleri • Helmintler ve parazitlikleri • Arthropodlar ve parazitlikleri

13. Patojen bir parazit, konaktan besinlerini temin ederken aynı zamanda da konağa zarar verir Parazit infeksiyonları Tropikal veSubtropikal bölgelerde çok yaygındır Bu bölgeleri ziyaret eden insanlar parazitlerle infekte olarak ülkelerine dönerler

14. Temel Tanımlar • Simbiyoz; Ayrı türden olan canlıların birlikte ortak yaşaması ve bu ortaklıktan canlıların zarar görmemesidir

15. 1-KommensalizmBir canlının diğerinden barınma, sığınma, taşınma ve besin bulma bakımından yararlanırken ona, zararlı veya yararlı olmamasıdır. • 2-Mutualizm, Birlikte yaşayan iki canlı da birbirinden yararlanıyorsa yardımlaşma mutializm olarak adlandırılır. • 3-Parazitizm Bir canlı diğer canlıya zarar vererek yaşamasıdır.

16. Parazitliğin çeşitleri • Zorunlu parazitlik;Yaşamaları ve nesillerini sürdürmeleri için mutlak parazit olan canlılardır • İstemli parazitlik; Serbest olarak yaşayan canlıların mutlak bir ihtiyaç olmadan bazen parazitlik yapmalarıdır

17. Parazitliğin çeşitleri Endoparazitler; Konak vücudunun, doku ve doku dışında yaşayan parazitlerdir • Ektoparazitler; Konak vücudunun dış yüzeyinde yaşayan parazitlerdir

18. Parazitliğin çeşitleri • Şaşkın parazitlik; Zorunlu olarak bulunduğu konaklardan başka bir canlıda bulunmasıdır • Gezgin parazitlik; Vücutta normal olarak yerleştiği yerden başka bir organ veya dokuda bulunmasıdır • Rastgele parazitlik; Serbest yaşayan bir canlının başka bir canlıda o canlının zararına yaşamasıdır

19. PROTOZOONLAR Protista evreninde yer alan protozoonlar • Tek hücreli • Çekirdekli • Genellikle mikroskopla görülebilen küçük canlılardır

21. PROTOZOONLAR • Sitoplazma zarı 1. Endoplazma 2. Ektoplazma

22. 1. Endoplazma • Taneli veya vakollü görülür • Çekirdeği saran sitoplazma kısmı • Beslenme • Çoğalma işlemlerinin oluştuğu kısımdır

23. 2. Ektoplazma • Sitoplazmanın dış tabakasını oluşturur • Savunma • Çıkartı • Hareket • Solunum • Besin alınması Gibi işlevleri yapar

25. PROTOZOONLAR • Çoğunlukla iki şekilde görülürler • Trofozoit • Kist

26. PROTOZOONLAR • Trofozoit; olumsuz koşullar da özelliğini çabuk kayıp eden, beslenebilen, çoğalan ve hareket edebilen yapılardır • Kist; Sert veya kalın duvarı olan, olumsuz koşullara dirençli, dışarıdan besin almayan ve büyümeyen şekillerdir

27. Trofozoit

28. Kist

29. PROTOZOONLAR • Ookist; Erkek ve dişi hücrelerin birleşmesiyle oluşur ve sert çeperlidir

30. PROTOZOONLARIN HAREKETİ • Yalancı ayaklar • Kamçılar • Kiprikler

31. Yalancı ayaklar(Pseudopodium) • Sitoplazmanın uzantısı olup, actinomyosin proteinlerinin etkisiyle geri çekilebilir ve yeniden çıkarılabilir • Belirli bir çıkış yeri yoktur • Sitoplazmanın hareketi ile yer ve şekil değiştirme • Amiplerde görüldüğünden amipsi veya ameboid hareket olarak da bilinir

32. Yalancı ayaklar(Pseudopodium)

33. Kamçılar • Blefaroplast • Kinetozom • Kinetoplast

34. PROTOZOONLAR • Sularda • Islak topraklarda özgür yaşayan Canlılarda • Sığıntı • Yardımlaşıcı • Parazit Yaşarlar

35. PROTOZOONLAR İnsanlarda • Vücut boşluklarında • Kanda • İç organlarda infeksiyon oluştururlar

36. PROTOZOONLAR • I. Ciliophora • II. Sarcomastigophora • III. Apicomplexa (sporozoa) • IV. Microspora

37. PROTOZOONLAR

38. I. Ciliophora • Kirpikleri ile hareket ederler • Bir birine benzemeyen küçük ve büyük olmak üzere iki çeşit çekirdeği var • Konjugasyonla eşeyli olarak çoğalırlar

39. I. Ciliophora

40. II. Sarcomastigophora • Yalancı ayaklar • Kamçılılar • Yalancı ayaklar ve kamçılılar İle hareket ederler

41. II. Sarcomastigophora Sarcodina altşubesi; Yalancı ayakları ile hareket edenler • Entamoeba cinsi • Naegleria

42. Yalancı ayaklar(Pseudopodium)

43. II. Sarcomastigophora • Mastigophora altşubesi;, Kamçıları ile hareket edenler

44. II. Sarcomastigophora

45. II. Sarcomastigophora • Kan ve dokularda yaşayanlar • Leishmania • Trypanosoma • Barsaklarda yaşayanlar • Giardia • Trichomonas

46. III. Apicomplexa (sporozoa) • Hareket eden protozoonlarda tepe kompleksi (elektron geçirmeyen bazı organcıklardan oluşur) var • Toxoplasma • Sarcocystis • Plasmodium

47. III. Apicomplexa (sporozoa)

48. IV. Microspora • Zorunlu hücre içi parazitlerdir • Sporoplazmasını konak hücreye enjekte eder

49. IV. Microspora

50. İnsan Paraziti Arthropodlar • Sınıf: Insecta (böcekler) • Erişkinleri 3 çift bacaklı • Bir çift anten • Trakealarla solarlar • Sınıf: Arachnida (araknidler) • Erişkinleri 4 çift bacaklı • Antensiz • Trakealarla solarlar • Şeliserli