190 likes | 847 Views
Meyve ve Sebzelerin Bileşimi II. GIM 30 7 – Meyve Sebze Teknolojisi İbrahim Gülseren, Ph.D . Dersin Kitabı. Meyve ve Sebze İşleme Teknolojisi – Cilt 1&2 – Hacettepe Üniversitesi Yayınları. Geçen Hafta. Meyve ve sebzelerin genel k ompozisyon u Diyetteki önemleri Şekerler
E N D
MeyveveSebzelerinBileşimi II GIM 307 – MeyveSebzeTeknolojisi İbrahim Gülseren, Ph.D.
Dersin Kitabı Meyve ve Sebze İşleme Teknolojisi – Cilt 1&2 – Hacettepe Üniversitesi Yayınları
Geçen Hafta Meyve ve sebzelerin genel kompozisyonu Diyetteki önemleri Şekerler Polisakkaritler Nişasta Selüloz ve hemiselüloz Pektin (HMP, LMP, amidize pektin)
Pektin - HMP Metil Metil Metil R – COOH + CH3OH R-COOCH3 + H2O
Pektin - Amidize Amid R – COOH + NH3 R-CONH2 + H2O
11- Undeca- 12- Dodeca- 13-Trideca- 14- Tetradeca- 15- Pentadeca- 16- Hexadeca- 17- Heptadeca- 18- Octadeca- 19-Nonadeca- 20-İcosa- 1- Mono- 2- Di- 3- Tri- 4- Tetra- 5- Penta- 6- Hexa- 7- Hepta- 8- Octa- 9-Nona- 10-Deca- o- Kimyada Sayılar (IUPAC) ve Konumlar m- p-
Organikasitler – 0.1-35 g/kg Serbest form, tuz, ester, glikozit Şeker:asitorani Malik asit – Elma, vişne, kiraz Sitrikasit – Turunçgiller, tropikmeyveler Mikrobiyalbozulmalar: Laktikvefumarikasitler LAB (laktik asit bakterileri) dışındabakteriler de sebepolabilir. Malo-laktikfermentasyon – laktikvefumarikasitler (evaporasyondada oluşabilir) Malik asit Organik Asitler Sitrik asit Örnek Tuz: Monosodyumsitrat
E vitaminiçok çok az; D hemen hemen hiç B vitaminleri – az da olsabulunur. C vitamini: Oksidasyon-redüksiyon PPO (polifenoloksidaz) bazlıtepkimelerin durdurulması/yavaşlatılması Askorbikasit (elverişsiz koşullarda)– dehidroaskorbikasit– diketoglukonikasit– furfural verenkli değişiklikler Askorbikasit, dehidroaskorbikasittendahadayaniklidir. Her ikisi de düşük pH değerlerindedahadayanıklıdır. Demir, bakır gibi metaller C vitaminini etkiler. 23-55% kayıp – Buharla haşlama --- 39-81% kaynarsuda haşlama. C vitamini (L-askorbik asit) Vitaminler Polifenoloksidaz (PPO) Renksiz bileşik Koyu renkli bileşik
Sekondermetabolitler– Görevleribilinmiyor. Protein vepolisakkaritlerebağlanma – Buruk tat – 80 monomerekadarkondensasyon - Tortu Fenolikbilesikler: fenolikasitler (veyafenolkarbonikasitler), flavonoidler, diğer küçük bileşikler PPO – Oksidasyon – Renkoluşumu, değişimi, antimikrobiyal, antioksidatif, enziminhibisyonu, saflık kontrolü. Beslenmede – biyoflavonoidler --- Geçirgenliği düzenleyici, kan basıncını düşürücü. Fenolhalkasinda –OH grubuarttikca, etkiartar. Etki olarak, meta<orto<para. Serbestradikaller – Lipid, protein ve nükleikasitlerietkileyebilir. Kanservearteroskleroz o-difenoloksidaz, b-galaktosidazenzimlerinininhibisyonu: Substratta doymamışyanzincirbulunmalıdır. Fenolik Bileşikler
Hidroksil grubu - COOH Asit grubu Benzen Fenol Fenol Halkası Fenolik asit (mono- ya da polihidroksi olabilirler). - COOH
6 1 5 1 1 4 2 3 2 2-hidroksibenzoik asit (salisilik asit) Hidroksibenzoik asitler: C6-C1 yapısı üzerine kurulu Fenolik Asitler 3 3-hidroksibenzoik asit trans-3-hidroksisinnamik asit Hidroksisinnamik asitler: C6-C3 yapısı üzerine kurulu Asetilsalisilik asit (aspirin)
Ferulik asit Kafeik asit o-kumarik asit p-kumarik asit Hidroksisinamik asitler: C6-C3 yapısı üzerine kurulu Genellikle bağlı halde: Ester, glikozid, amid vb. 4-hidroksi sinnamik asit Hidroksisinamik Asitler Hidroksisinnamat (sinnamik asit metil esteri)
Salisilik asit m-hidroksibenzoik asit p-hidroksibenzoik asit gallik asit vanilik asit Hidroksibenzoik asitler: C6-C1 yapısı üzerine kurulu Genellikle eser miktarda (<10 ppm) 4-hidroksi sinnamik asit Hidroksibenzoik Asitler 4- hidroksibenzoik asit
Antosiyanidinler: Genellikle glikozit form (antosiyanin) – Kırmızı – mor arası Antosiyanidin (aglikon) + Şeker = Antosiyanin -OH arttıkça mavilik, -OCH3 arttıkça kırmızılık (aglikon kısım). Şeker kısım: Ramnoz, glukoz, galaktoz, ksiloz, arabinoz. Genel Yapı: Difenilpropan C6-C3-C6 C3: Flavan halkası Flavonoidler (Biyoflavonoidler) -1 Diğer flavonoidler: Flavonlar, flavononlar, flavonoller. Aglikon
Flavanoller (Kateşinler): Renksizdirler ve en sık görülen gıda flavonoidleridir (EGCG, EGC, ECG, vb.) İzoflavonoidler: Soya fasulyesi ve baklagiller (en çok) - Fitoöstrojen (östradiole benzer) - Soya proteinleri ile birlikte kandaki kolesterolün düşürülmesi Soya fasulyesinde bulunan 3 temel aglikonflavonoid: genistein, daidzein, glisitin. Epigallokateşin-3-gallat (EGCG) Flavonoidler (Biyoflavonoidler) -2 Genistein
Başlıca mineraller Potasyum ve inorganik asit tuzları – Kül (ash) alkaliliği Ca, Mg, P, S, Cl Na, Fe (düşük miktarlar) Zn, Cu, Mn, Co, Mo, I (iz elementler = traceelements) Fonksiyonlar Kemik ve dişlerin normal gelişimi Asit-baz ve vücut sıvıları dengesi Kasların, organların, enzimlerin düzenli çalışması Biyosentez Mineral Maddeler
Aromalar Genellikle uçucu bileşikler; diğer bileşiklerle bağlı formdadırlar. Analiz yöntemi: GC-MS Yetişme, olgunluk, depolama vb. etkiler Genellikle karmaşık kompozisyonlar: çileklerde 300’den fazla Bazı meyvelerde karakteristik aromalar: izopentil asetat (muz), sitral (limon), metil anthranilat (üzüm) Renk maddeleri Klorofiller (tüm porfirin sınıfları: klorofil a: mavi-yeşil; klorofil b: sarı-yeşil) Karotenoidler (sarı-kırmızı) Betalainler (kırmızı-menekşe, sarı) Antosiyaninler (slayt 14) Aroma ve Renk Maddeleri