Kenmerk 18 Het begin van de Europese overzeese expansie Les 18: Ontdekkingsreizen en hun gevolgen

1. Kenmerk 18Het begin van de Europese overzeese expansieLes 18: Ontdekkingsreizen en hun gevolgen

2. 1400 1100 1100 1100 1150 1450 1150 1150 1500 1200 1200 1200 1250 1250 1250 1550 1300 1300 1300 1600 1350 1350 1350 1650 1400 1400 1400 1700 1450 1450 1750 1450 1500 1500 1500 1800 1550 1550 1550 1850 Oriëntatie 500 1500 │_______│________ | _______________ Oudheid ME Vroeg Moderne Tijd Renaissance = wedergeboorte van de klassieke oudheid

3. H4:§ 1:p112-115 1100 1400 1100 1100 1150 1150 1150 1450 1200 1500 1200 1200 1250 1250 1250 1550 1300 1300 1300 1600 1350 1350 1350 1650 1400 1400 1400 1700 1750 1450 1450 1450 1500 1500 1500 1800 1550 1550 1550 1850 5.1 Nieuw wereldbeeld • In de Middeleeuwen: aarde is plat • In de Renaissance: aarde is een bol Deze kennis hadden de Grieken en Romeinen al, maar deze was in West- Europa verloren gegaan. Door contact met de Arabieren (handel, kruistochten) kwam deze kennis weer terug.

4. Ptolemaeus (100-170 NC)

5. 1400 1100 1100 1100 1150 1450 1150 1150 1500 1200 1200 1200 1250 1250 1250 1550 1300 1300 1300 1600 1350 1350 1350 1650 1400 1400 1400 1700 1450 1450 1750 1450 1500 1500 1500 1800 1550 1550 1550 1850 Ontdekkingsreizen en hun gevolgenEen grotere wereld • Vanzelfsprekend leidde de reizen tot een vergroting van de kennis van de wereld • Wereldkaarten werden steeds omvangrijker, nauwkeuriger • Daarnaast trachtte men ook de sterrenhemel beter in kaart te brengen • Zo ontdekte men moest men op andere sterren navigeren op het zuidelijk halfrond • Tevens was dit de tijd waarin de theorieën van Ptolemaeus onder de loep werden genomen (eind 15e begin 16e eeuw) • Copernicus toetste de berekeningen van de oude Griek aan de zijne

6. 1400 1100 1100 1100 1150 1450 1150 1150 1500 1200 1200 1200 1250 1250 1250 1550 1300 1300 1300 1600 1350 1350 1350 1650 1400 1400 1400 1700 1450 1450 1750 1450 1500 1500 1500 1800 1550 1550 1550 1850 Copernicus niet goed snik • Volgens de mensen met gezond verstand was Copernicus niet goed snik • In de bijbel stond wel wat anders! • God had alles een vaste plaats gegeven, met de mens in het midden • En je voelde de aarde toch niet bewegen?! • Zijn boek werd in 1616 uiteindelijk verboden (door de Kerken) en pas in 1815 werd dit verbod opgeheven • Dus niet ieders wereld(-beeld) werd vergroot door de ontdekkingsreizen, soms zelf in tegendeel

7. 1100 1100 1400 1100 1150 1150 1150 1450 1200 1500 1200 1200 1250 1250 1250 1550 1300 1300 1300 1600 1350 1350 1350 1650 1400 1400 1400 1700 1450 1450 1450 1750 1500 1500 1500 1800 1550 1550 1550 1850 Nieuwe tijdsgeest* • In de Middeleeuwen: memento mori (Gedenk te sterven) • In de Renaissance: carpediem (Pluk de dag) * Tijdsgeest is de kenmerkende manier van en doen door de mensen in een bepaalde periode

8. Nicholas Copernicus (1473-1543) First published in 1543, Copernicus' On the revolutions of the heavenly spheres

9. 1400 1100 1100 1100 1150 1450 1150 1150 1500 1200 1200 1200 1250 1250 1250 1550 1300 1300 1300 1600 1350 1350 1350 1650 1400 1400 1400 1700 1450 1450 1750 1450 1500 1500 1500 1800 1550 1550 1550 1850 Ontdekkingsreizen Motieven • Expansie (uitbreiding) • christendom (zie Hendrik de Zeevaarder, blz. 112) • Macht (van de koning) • Rijkdom • Avontuur Gevolgen • Ontstaan van wereldhandel • Contact met onbekende volken • Racisme, slavernij, uitmoorden inheemse bevolking • Kolonisatie • Verspreiding van ziekten (Niet intentioneel)

10. 1400 1100 1100 1100 1150 1450 1150 1150 1200 1200 1200 1500 1250 1250 1250 1550 1300 1300 1300 1600 1350 1350 1350 1650 1400 1400 1400 1700 1750 1450 1450 1450 1500 1500 1500 1800 1550 1550 1550 1850 Belangrijke ontdekkingsreizigers- zie kaart blz. 113 • Columbus (1492) • Uit Genua, in Spaanse dienst • Magelhaes • Portugees • Vascoda Gama (1498) • Portugees • Bartholomeus Diaz(1488) • Portugees • AmerigoVespucci • Uit Florence, in Spaanse- en Portugeese dienst Vasco da Gama’s – Carreira da India

11. Huiswerk • Maakwerk in de klas • Van vorige les: • Tijdvak 4 afmaken • o.a. stadsprivileges bron verwerken • Deze les: • Opdracht 1b & 3 p. 115 (waar: toetsvraag zonder bron bij Tijdvak 5) • Lezen • blz. 110 t/m 115 • Maken/meenemen • Mapje voor je tijdvakkendossier meenemen • Indien nog niet kunnen doen: zoek op internet een bron op met een stadsprivileges • Mooie afbeelding van een OT-wereldkaart meenemen als voorblad voor Tijdvak 5!