Dag Secundair Ondewijs – 8/2/2013 Hervorming Secundair Onderwijs

1. Dag Secundair Ondewijs – 8/2/2013Hervorming Secundair Onderwijs

2. Geen Big Bang in het onderwijs? • Geen revolutie, maar stapsgewijze hervorming! • Noodrem: • N-VA ↔ SP.A : geen politiek draagvlak • Draagvlak werkveld kleiner • 26 november 2012: Minister-President Kris Peeters geen Big Bang in het onderwijs. • Ontspoorde discussie: • Debatteren over “hoeveel uren Latijn” & “Afschaffing B – attesten” i.p.v. de essentie! • George Monard & Dirk Van Damme (OESO): • Secundair Onderwijs OK maar knipperlichten… • Niets doen is geen optie!!! • Doordringen bij leerkrachten: • Goede resultaten met topgroep gaan samen met zorg voor minder sterken (Finland, Canada) : HETEROGENITEIT Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

3. Geen Big Bang in het onderwijs? • Geen oplossing: uitstel studiekeuze 14 jaar of gemeenschappelijke 1ste graad. • De schoolkeuze is belangrijk en niet de studierichting. • Schotten weghalen ASO/TSO/KSO/BSO: • Haalbaar voor campusscholen! • Stapsgewijze evolutie… • Schaalvergroting wellicht nodig. • Nijverheidsonderwijs: neerwaartse spiraal • Maatregelen nemen!!! • STEM – actieplan: jongeren aantrekken voor Science, Technology, Engineering en Mathematics. • Oriëntatienota “Mensen doen schitteren” • Persoonlijke nota minister Pascal Smet. • Nooit besproken in de regering. Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

4. Geen Big Bang in het onderwijs? • Methode vervolgtraject “school van de toekomst” • Denkmethode om vooruit te gaan…. • Overgang Basisonderwijs – Secundair Onderwijs • Aanpakken/hervormen “lerarenopleiding” • Reductie aantal studierichtingen • Meerderheidspartijen (CD&V, SP.A en N-VA) willen verandering! • Minister Pascal Smet: Oriëntatienota heeft doel bereikt: • Debat oriënteren • Gebaseerd op regeerakkoord en nota George Monard • Nu tijd voor duidelijke inhoudelijke hervorming. • Begin 2013: goedgekeurde beleidsnota Secundair Onderwijs Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

5. Motie Vlaams Parlement • 28 november 2012: motie Vlaams parlement omtrent hervorming SO • Einde legislatuur: masterplan/ontwerp van decreet dat noodzakelijke hervorming SO uitwerkt! • Geactualiseerde sterkte – zwakte analyse van het secundair onderwijs als aftoetskader met duidelijke doelstellingen. • Plan van aanpak concrete maatregelen, gekoppeld aan tijdspad: • Korte termijn • Middellange termijn • Lange termijn • Minister van Onderwijs “Pascal Smet” belast met de uitvoering Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

6. GO! School van de toekomst Vaststellingen • Hoog aantal zittenblijvers: • Vlaanderen in Europa koploper • Einde Secundair Onderwijs: 1 op 3 • Kinderen uit lager soc. econ. milieus sneller naar TSO & BSO • Zittenblijven (Cfr. onderzoek Juchtmans G.) • Korte termijn: OK studieprestaties • Lange termijn: negatieve gevolgen voor de leerlingen • In vele gevallen onnodige vertraging leertraject • Stijging doorverwijzing Buitengewoon Onderwijs: • In vergelijking met andere landen veel meer kinderen naar BUO (studie Centrum Sociaal Beleid 5,3% t.o.v. Nederland 2,7%, Noorwegen 1,2%) • Sociaaleconomische achtergrond belangrijke invloed op kinderen met speciale onderwijsbehoeften • Grote ongekwalificeerde uitstroom: • 14% van de Vl. jongeren verlaat onderwijs zonder kwalificatie / Jongens: 1 op 5 • Soc. econ., gender, probl. schoolloopbaan, schoolkenmerken Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

7. GO! School van de toekomst Vaststellingen • Schoolmoeheid • 15% van de Belgische leerlingen voelt zich niet goed op school • Problematische afwezige leerlingen neemt toe (5640 in schooljaar 2009-2010) • Factoren: pestgedrag, inhoud onderwijs, schoolklimaat • Te weinig leerlingen kiezen voor techniek & wetenschap • Tekort technisch geschoolden Secundair Onderwijs & Hoger Onderwijs • Arbeidsmarkt heeft ook een verantwoordelijkheid • Vb) “arbeidsstatuut” vs “bediendestatuut” Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

8. GO! School van de toekomst Algemene knelpunten • NU: scheidingsmodel “leerprestaties naar homogene groepen” • Teveel accent op tekorten van leerlingen i.p.v. kwaliteiten • Verlies van talent & menselijk kapitaal Knelpunten structuur Secundair Onderwijs • Bruuske overgang basisonderwijs – secundair onderwijs • 1ste graad absoluut niet observeren • Indeling onderwijsvormen achterhaald! (appreciatie TSO/BSO???) • Focus nog te sterk op kennis • Weinig transparant & versnipperd aanbod (468 studierichtingen) • “Mis-Match” studierichtingen & maatschappelijke noden • Diplomagerichtheid: te hoge ongekwalificeerde uitstroom • Kan anders: Scand. model: geïndividualiseerde Integratie & differentatie • Geïndividualiseerde instructiemethoden • Comprehensief onderwijs – laag aantal zittenblijvers Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

9. GO! School van de toekomst Sociale ongelijkheid is fundamenteel onrechtvaardig • Grote kloof tussen sterke en minder sterke leerlingen. • Toenemend aantal jongeren leven in kansarmoede • Sociale ongelijkheid start reeds in het kleuteronderwijs: • 16% van de 2,5 – 3 jarigen gaat niet naar een kleuterschool • Sociale ongelijkheid neemt toe in het secundair onderwijs • Sociaaleconomische herkomst bepalend naast studieprestaties voor studiekeuze en schoolkeuze • Mondt uit in grote sociale ongelijkheid in het hoger onderwijs • Veel leerkrachten uit middenklasse of hogere klasse: • Leraren beter wapenen om met kinderen uit kansarme gezinnen te kunnen omgaan en uitsluiting te vermijden. • GO! visie: overstappen van huidig model naar Scandinavisch model: NEEN! • Wel fundamentele veranderingen en sterktes uitspelen: • - positief imago leerkrachten, groot maatschappelijk vertrouwen….. • - goed stelsel leren en werken, hoge scores leerlingen….. Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

10. GO! School van de toekomst • 3 speerpunten • Excelleren • Differentiëren • Innoveren Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

11. GO! School van de toekomst Excelleren • Kwaliteitsonderwijs voor elke leerling • Investeren in leerplezier • Talent is niet alleen cognitieve begaafdheid • Talentmaximalisatie • Hervorming SO mag niet leiden tot nivellering of niveauvervlakking • Gesteund door onderwijssociologen • Topprestaties en gelijke kansen perfect combineerbaar Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

12. GO! School van de toekomst Differentiëren • Geen doel, maar middel om te excelleren. • Kiezen voor heterogeniteit! • Sociale mix op school • Heterogeniteit op groepsniveau • Sterke en minder sterke leerlingen, verschillende opleidingsniveaus, studierichtingen, leerjaren,…. • Samenlevingsmodel • Geen eenduidigheid in de onderzoekswereld (Sociologen vs Pedagogen) • Wel eens over heterogeniteit positief voor leerlingen met lage SES • Geen eensgezindheid omtrent sterke leerlingen. • Schijnbare tegenstrijdigheid opheffen door heterogene groepssamenstelling met de mogelijkheid tot groep – en binnenklasdifferentiatie (soms gemeenschappelijk, soms apart) • Aandacht voor lkr – opleiding en professionaliseringstrajecten Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

13. GO! School van de toekomst Differentiëren • Kiezen voor gelijke kansen • Sociale ongelijkheid uit zich in grote verschil tussen prestaties van leerlingen met een lage SES en hoge SES. • Comprehensief systeem (heterogene groepen) : sociale ongelijkheid kleiner • Studieprestaties moeten afhankelijk zijn van talenten en sterktes van leerlingen en niet van sociaal economische achtergrond Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

14. GO! School van de toekomst Innoveren • Pleiten voor een sterke aansluiting Basisonderwijs – Secundair Onderwijs: • 10 & 14 jarigen: ontwikkelingspsychologisch zelfde groep • Aandacht voor verschil in aantal vakken BAO en SO • Didactisch verschillende principes (BAO & SO) in elkaar laten overvloeien • Aandacht voor aantal leerkrachten voor een klasgroep • Rekening houdend met overgang kleinschalig naar grootschalig • GO! pleit voor een goede informatiedoorstroom BAO – SO (leerlingportfolio) • Nauwe samenwerking leerkrachten BAO en SO • Duidelijke criteria koppelen aan getuigschrift BAO Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

15. Innoveren GO! School van de toekomst • Uitgestelde studiekeuze tot 14 jaar! • Algemene vorming – Europese Sleutelcompetenties (8) • Communicatie in Nederlands • Communicatie in Moderne Vreemde Talen • Wiskundige competentie en basiscompetentie Exacte Wetenschappen en Technieken • Digitale competentie • Leercompetentie • Sociale en burgerschapscompetentie • Cultureel bewustzijn & culturele expressie • Ontwikkeling van Initiatief & Ondernemerszin • Geen “early tracking”! • Geen A – stroom & B – stroom: voorafspiegeling van onderwijsvormen en studierichtingen • Vroege studiekeuze = nefast voor leerlingen met lage SES Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

16. Innoveren GO! School van de toekomst • Talentontwikkeling & talentontdekking • Centrale opdracht voor de 1ste graad! • Proeven/ontdekken mag niet determinerend zijn. • Attesten enkel op einde 1ste graad (GEEN B – attesten) • Studiekeuze en schoolloopbaanbegeleiding • Op basis van vastgestelde talenten, interesses en schoolresultaten zo goed mogelijk oriënteren • Er moet een instrument zijn met duidelijk zicht op aanleg en interesses. • Leerlingen moeten duidelijk zicht hebben op studierichtingen en onderwijsvormen. • Hersenonderzoek: leerlingen op latere leeftijd kunnen pas optimaal abstract denken. Plannen op lange termijn = abstract denken = studiekeuze maken. Pas vanaf leeftijd van 14 – 15 jaar optimaal! Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

17. Innoveren GO! School van de toekomst • Voldoende positieve leerervaringen: • Succesdidactiek! • Sanctie – arm klimaat…. • Positieve leerervaringen systematisch bijhouden in portfolio • Gemeenschappelijke attitudes: • Leerlingen adequaat met elkaar leren omgaan • Benadrukken gelijkwaardigheid van talenten!!! • Meer flexibiliteit in het Secundair Onderwijs: • Flexibele leertrajecten • Bijspijkertrajecten • Geen pleidooi voor “doorgedreven” flexibilisering • Nadeel: studieduurverlenging & administratieve rompslomp Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

18. Innoveren GO! School van de toekomst • Betere aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt / hoger onderwijs • Sensibilisering Wetenschap & Techniek • Finaliteit van studierichtingen moet verduidelijken • Reductie studierichtingen • Innovatie leerkrachten – opleiding • Pleiten voor “Vermastering” • Meer inzetten op “lerende netwerken” i.p.v. klassieke navorming Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

19. Vragen? • Brecht Vanwynsberghe • Sectorverantwoordelijke SO, afdeling OOP • Dossierbeheerder Hervorming Secundair Onderwijs • Emile Jacqmainlaan 20, 1000 Brussel • Brecht.Vanwynsberghe@g-o.be • 02 790 96 50 Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel