Akut Bakteriyel Rinosinüzit

1. Akut Bakteriyel Rinosinüzit Dr. Gülümser KIR DOĞRU Aile Hekimliği AD.

2. Akut rinosinüzit, burun ve sinüs mukozasının enflamasyonudur. • Viral , bakteriyel etkenler ve enfeksiyöz olmayan nedenlerle gelişebilir. • Belirtilerden biri burun tıkanıklığı ya da ön veya arka burun akıntısı (geniz akıntısı) olmak üzere; • yüzde ağrı, dolgunluk hissi, duyarlık, koku almada azalma ya da kayıp benzeri en az iki belirtinin 12haftadan kısa süredir var olmasıdır.* *Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri – 2012

3. Kolaylaştırıcı Etmenler • Virüs nedenli üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE) • Alerjik ya da alerjik olmayan rinit (vazo motor rinit) • Anatomik yapı bozukluğu (baş ve yüzde yapısal bozukluk, septal deviasyon, yarık damak) • Burunda tıkanıklık (adenoid vejetasyon, yabancı cisim, polip, tümör) • Çevresel etmenler (sigara, hava kirliliği, kuru ve soğuk hava) • Bağışıklık sisteminin baskılanması • Diş enfeksiyonu • Gastro-özefageal reflü • Travma • Kontamine suda yüzme

4. Öykü • Burun tıkanıklığı • Baş ağrısı • Yüzde ağrı basınç hissi • Koku alma bozukluğu • Öksürük • Ağız kokusu • Ateş • Halsizlik • Geniz akıntısı

5. Fizik Muayene • Burun akıntısı • Post nazal akıntı • Nazal mukozada kızarıklık ve ödem • Yüzde duyarlılık • Ateş

6. Tanı • Tanı öykü ve fizik muayene ile konur. • Belirtileri 5 gündür düzelmeyen ya da başlangıçta iyileşme göstermesine karşın yakınmaları 5. günden sonra artan hastalar, radyoloji ve laboratuvar incelemesi gerekmeksizin akut bakteriyel rinosinüzit olarak kabul edilir.* • Genel olarak viral üsye geçirenlerde semptomların 7 gün sonra kötüleşmesi ya da 10 gün sonrasında iyileşmemesi (burun akıntısı, baş ağrısı, geceleri artan öksürük) akut bakteriyel rinosinüzit lehinedir.** *Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri – 2012 **Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri 2003

7. Belirtiler; “hafif", "orta şiddette” ya da “şiddetli” olarak değerlendirilmelidir. • 38°C’den yüksek ateş ve şiddetli ağrı “şiddetli” belirtileri oluşturur.* *Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri – 2012

8. Ayırıcı Tanı • Viral nedenli ÜSYE • Alerjik rinit • Adenoid vejetasyonu • Yabancı cisim • Nazal polip • Tümör

9. Tedavi • Amaç; • Doku ödeminin azaltılarak sinüs boşalması ve havalanmasının sağlanması • Enfeksiyonun tedavisidir.

10. *Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri – 2012

11. Medikal Tedavi • İlk seçenek ilaçlar: • Amoksisilin: • Çocukta 40-45 mg/kg/gün, ağızdan 8 saat arayla,10 gün (Dirençli pnömokok olasılığı, son bir ay içinde penisilin grubu antibiyotik kullanımı, akut orta kulak enfeksiyonu öyküsü varsa: 80-90 mg/kg/gün) • Erişkinde 1,5-3 g/gün, ağızdan 8 saat arayla, 10 gün • Penisilin alerjisi varsa makrolidler (eritromisin ve klaritromisin 10 gün, azitromisin 5 gün) süreyle kullanılmalıdır. • Antibiyotik tedavisi 14 güne uzatılabilir.

12. Medikal Tedavi • Son iki ayda en az iki kez akut sinüzit geçirilmişse • Son iki ayda herhangi bir nedenle ilk seçenek ilaç kullanılmışsa • İlk seçenek ilaçlarla 3 günde başarılı olunamamışsa; ikinci seçenek ilaç kullanılmalıdır.

13. Medikal Tedavi • İkinci seçenek ilaçlar: • Amoksisilin-klavulanik asit: amoksisilin dozu çocukta 80-90mg/kg/gün; amoksisilin/klavulanik asit oranı ise 7/1 olmalıdır. • İkinci kuşak sefalosporinler: sefuroksim aksetil, sefdinir po.

14. Semptomatik Tedavi • Lokal yada sistemik dekonjestan: Çocuklarda kullanılmamalıdır. Erişkinlerde kullanılabilir, ancak yaşlı ve hipertansif hastalarda dikkatli olunmalıdır. Lokal dekonjestanlar 5 günden uzun süre kullanılmamalıdır. • Ağrı kesici , ateş düşürücü (parasetamol ya da ibuprofen) • Ağır olgularda buruna steroid uygulaması • Antihistaminikler yalnızca alerjik olgularda kullanılmalıdır.

15. İlaç Dışı Tedavi • Yeterli sıvı alımı • Akut dönemde izotonik çözeltiyle (%0.9 NaCl) burun yıkama • Burun temizliğinin öğretilmesi • Dinlenme • Lokal ısı uygulaması* • Buhar uygulaması* *Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri – 2003

16. Komplikasyon • Orbital selülit, apse • Menenjit • Epidural apse • Subdural apse • Beyin apsesi • Osteomyelit • Kavernöz sinus trombozu

17. Sevk • Aşağıdaki bulguların varlığından ötürü komplikasyon geliştiği düşünülenler; • Göz çevresinde ödem • Göz küresinde yer değiştirme • Çift görme • Göz kasları felci • Görme keskinliğinde azalma • Alında tek ya da iki yanlı şiddetli baş ağrısı • Alında şişlik • Menenjite ilişkin ya da başka nörolojik bulgular

18. Sevk • Uygun tedaviye karşın iki hafta içinde iyileşmeyenler • Yılda erişkinlerde en az dört, çocuklarda altı kez akut bakteriyel rinosinüzit geçirenler • Uygun tedaviye karşın hastalığı 12 haftadan uzun süren (kronik) hastalar ilgili uzmana sevkedilmelidir

19. Kaynaklar • Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri 2012 • Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri 2003

20. Teşekkürler…