Warsztaty INTERSTRAT ESPON 1 2 kwietnia 2011 Warszawa

1. Warsztaty INTERSTRAT ESPON 12 kwietnia 2011 Warszawa Geneza wymiaru terytorialnego wprowadzania wymiaru terytorialnego w politykach i dokumentach strategicznych UE Magdalena Zagrzejewska Komitet Monitorujący ESPON- MC ESPON Krajowy Punkt Kontaktowy Spójności Terytorialnej- NTCCP VASAB, CEMAT, V4, KPZK Ministerstwo Rozwoju Regionalnego kontakt:magdalena.zagrzejewska@mrr.gov.pl

2. Geograficzne uwarunkowania polityk wobec obywateli 25% ludności mieszka w aglomeracjach pow. 5 milionów 7% ludności mieszka w aglomeracjach pow. 5 milionów

3. Geograficzne uwarunkowania dostępności do usług

4. Energy policy Transport policy Common agricultural policy, including rural development ICT policy Environment policy Maritime policy Research policy Competition policy Employment policy Nowe zagadnienie: Co jest wartością dodaną wymiaru terytorialnego do spójności społecznej i ekonomicznej? Nowa Geografia: zarówno ponad jak i wewnątrz regionalna Lepsza współpraca: pomiędzy regionami wewnątrz i poza UE Lepsza koordynacja: pomiędzy politykami sektorowymi i przestrzenną Nowe partnerstwa: silnie związane z poziomem lokalnym Nowe wskaźniki mierzenia rozwoju terytorialnego i spójności Przestrzeń geograficzna to uwarunkowania ale i efekt działalności Polityki Sektorowe6 kwestii, które formułuje EU

5. Gdzie szukać informacji na temat wymiaru terytorialnego polityk UE? • ESDP, (1999) • Territorial Agenda EU & The Leipzig Charter (Urban) (2007) • The Green Paper on territorial cohesion« Turning territorial diversity into strenghts » (2008) • Barca Report (2009) • Lisbon Treaty: Territorial Cohesion as shared competence of EU and MS, (2009) • Europe 2020, (2010) • Future Cohesion policy: 5th report on Cohesion (2011) • Territorial Agenda EU 2020 (2011) AKTUALNOŚCI czyli Polska Prezydencja a wymiar terytorialny

6. 1. Europejska Perspektywa Rozwoju Przestrzennego (1999) Cele ESDP: • Rozwój zrównoważonego i policentrycznego systemu miast oraz nowych partnerstw pomiędzy obszarami miejskimi i wiejskimi • Zapewnienie równego dostępu do infrastruktury i wiedzy • Zrównoważony rozwój, rozsądne zarządzanie oraz ochrona środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego

7. 2. Territorial Agenda 2007 & The Leipzig Charter 2007 Cel główny Agendy Terytorialnej : wzmocnienie spójności terytorialnej UE 6 Priorytetów Agendy Terytorialnej: 1. Wzmacnianie rozwoju policentrycznego oraz innowacji poprzez tworzenie sieci współpracy regionów miejskich i miast 2. Nowe formy partnerstwa i zarządzania terytorialnego w układzie miasto - wieś 3. Wspieranie regionalnych klastrów konkurencyjności i innowacji w Europie 4. Wzmacnianie i rozbudowa sieci transeuropejskich 5. Wspieranie transeuropejskiego zarządzania ryzykiem 6. Wzmacnianie struktur ekologicznych i zasobów kulturowych Cele Karty Lipskiej: 1. Wzmocnienie zintegrowanego podejścia do rozwoju miast 2. Wsparcie zdegradowanych dzielnic w kontekście miasta jako całości

8. 3. Zielona Księga spójności terytorialnej (2008) Cel Zielonej Księgi: Zielona Księga ds. spójności terytorialnej rozpoczęła konsultacje publiczne, dostarczy uaktualnionej analizy rozbieżności terytorium Europy. Zielona Księga była zalążkiem dyskusji, w jaki sposób uwzględniać wymiar terytorialny w programach i obszarach polityki UE Zawartość: Pojecie „spójności terytorialnej” Analiza zróżnicowań przestrzennych terytorium Europy Zdefiniowanie wpływu spójności terytorialnej na poziomie krajów członkowskich Pytania do debaty

9. 4. RaportFabrizioBarca. Podejście ukierunkowane terytorialnie w osiąganiu celów i oczekiwań Unii Europejskiej(2009) • Założenia polityki oparto na koncepcji ukierunkowanej terytorialnie (place-based), które określane jest przez OECD „nowym paradygmatem polityki regionalnej”. • Celem podejścia jest zredukowanie zarówno trwałej nieefektywności (niepełne wykorzystanie zasobów, prowadzące do obniżenia wartości osiąganego dochodu) oraz trwałego wykluczenia społecznego (dotyczy to w głównej mierze znacznej części obywateli, których dochód oraz inne wskaźniki dobrobytu są niższe niż przyjęty standard) istniejących w danym miejscu (place). • Miejsca zdefiniowano przez pryzmat funkcjonalności - czyli jako regiony, w których określone zbiory cech istotnych dla rozwoju wpływają na rozwój lokalny silniej niż w przypadku regionów większej lub mniejszej wielkości. • Pozwala ona na dostosowanie sposobów interwencji oraz instytucji gospodarczych do warunków lokalnych (geograficznych).

10. 5. Lisbon Treaty: Territorial Cohesion as shared competence of EU and MS (2009) The Lisbon Treaty dodał “spójność terytorialną” do wcześniej zdefiniowanych celów tj. spójności społecznej i ekonomicznej Art 174: wskazał na uwarunkowani geograficzne, tj, iż szczególna uwagę należy poświęcać regionom których rozwój jest w sposób trwały i szczególnie poważnie hamowany przez problemy związane z zagrożeniami naturalnych lub natury demograficznej , takim jak regiony najbardziej wysunięte na północ (...) i wyspy, transgraniczne i górskie”

11. 6. Europa 2020, (2010) Strategia Europa 2020 obejmuje trzy wzajemnie ze sobą powiązane priorytety: • rozwój inteligentny: rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji; • rozwój zrównoważony: wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej; • rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu: wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną. UE musi określić, gdzie chce się znaleźć w roku 2020.

12. 7. 5th report on Cohesion. Strategic programming and governance Wymiar terytorialny w programowniu • “Common Strategic Framework“, zawierają territorial chapter: priorytety dla wymiaru miejskiego, rozwoju lokalnego, geografii funkcjonalnej • “Development and Investment Partnership Contracts", zawierają territorial chapter: uwarunkowania terytorialne, liste miast w których przewiduje się działania zintegrowane, funkjonalne powiazania miasto-wieś ; …obszary o specyficznych problemach geograficznych i demograficznych Koordynacja na każdym poziomie • Usprawnienie koordynacji funduszy: ERDF, EAFRD, EFF, ESF; national Contracts opisujące relacje z innymi politykami • Lepsza koordynacja z politykami krajowymi, uwzgledniając granty promujące pewne obszary • Włączenie monitoringu terytorialnego i miejskiego , • Współpraca Inter Service Groups: Urban Development, Territorial Cohesion; warunki dla dyskusji z politykami sektorowymi • Lepsze wykorzystanie istniejących narzędzi oceny wpływu terytorialnego Territorial Impact Assessments in MS

13. 8. Agenda Terytorialna 2020 , (2011) Priorytety • Supporting polycentric territorial development • Strengthening partnership and cooperation between urban and rural territories • Improving territorial connectivity for individuals, communities and enterprises • Territorial integration in cross-border, transnational functional regions • Ensuring global and local competitiveness based on strong local economies • Connected ecological structures and diverse cultural networks, joint risk management

14. Ukierunkowanie terytorialne priorytetów Polskiej Prezydencji 2011 Zintegrowane podejście do rozwoju • Agenda Terytorialna jako narzędzie wdrażania Cohesion Policy • operacjonalizacja prorytetów Europe 2020 i Cohesion Policy NTCCP UDG COCOF TCUM ESPON