Geschiedenis van het Nederlands

1. Geschiedenis van hetNederlands Het Nederlands in het Zuiden: een verhaal apart

2. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden

3. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Inleiding- Urbanus http://www.youtube.com/watch?v=0A7O8v0BmDs&feature=related

4. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Lectuur (optioneel) • ‘Het Nederlands in het Zuiden: een verhaal apart’. In: Guy Janssens en Ann Marynissen, Het Nederlands vroeger en nu. Leuven/Voorburg (2005)², p. 137-159. • ‘Ik ook ik ben een Belg en mag tot Belgen spreeken. De Vlaamse strijd’; ‘Gemengde gevoelens. Verschillen tussen Noord- en Zuidnederlands; Vlamingen en Nederlanders over hun eigen taal en die van hun buren’; ‘De grenzen van het Nederlands. Frans-Vlaanderen, de Belgische taalgrens en Brussel; de Nederlands-Duitse taalgrens; het Friese taalgebied’. In: Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger, Het verhaal van het Nederlands. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p. 113-127; p. 186-197; p. 212-233.

5. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Overzicht • De Vlaamse strijd Standaardisatie van het Nederlands in het Zuiden 2. De huidige situatie Frans-Vlaanderen, de Belgische taalgrens en Brussel 3. Verschillen tussen Noord en Zuid Gelijkenissen en verschillen tussen het Nederlands in het Noorden en het Zuiden 4. Taalattitude (Noord vs. Zuid) Vlamingen en Nederlanders over hun eigen taal en die van hun buren

6. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden 1. De Vlaamse strijd Standaardisatie van het Nederlands in het Zuiden

7. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • ‘In de periode dat er in het Noorden een eenheidstaal werd opgebouwd, kwam het standaardiseringsproces in het Zuiden tot stilstand en raakte de volkstaal zelfs bedreigd door het Frans. Het recht om de moedertaal in het openbare leven te gebruiken, moest in Vlaanderen politiek worden afgedwongen en maatschappelijk worden veroverd.’ (Janssens 2005: 137)

8. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden

9. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden Habsburgse Nederlanden (Spaanse Nederlanden) 1482 – 1795

11. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Waarom bleef de standaardisering in het Zuiden zo lang uit?

12. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Waarom bleef de standaardisering in het Zuiden zo lang uit? • Geen krachtig politiek, economisch en cultureel centrum • De aanwezigheid van twee andere standaardtalen in Zuid-Nederland: het Frans en het Latijn

13. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Waarom bleef de standaardisering in het Zuiden zo lang uit? • Geen krachtig politiek, economisch en cultureel centrum • De aanwezigheid van twee andere standaardtalen in Zuid-Nederland: het Frans en het Latijn – een sociale taalgrens!

14. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • De aanwezigheid van twee andere standaardtalen in Zuid-Nederland: het Frans en het Latijn – een sociale taalgrens! • De maatschappelijke bovenlaag spreekt Frans • Tot in de eerste helft van de 20ste eeuw in België!!

15. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Toch nog Nederlands in de cultuursfeer • Rederijkers • (vaak moraliserende) dichtbundeltjes • Etc.

16. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden Eerste Franse Republiek 1795 - 1804

18. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • 1789: Franse Revolutie Het Zuiden: • Standenmaatschappij verdwijnt • Invloed katholieke kerk vermindert • Opkomst nieuwe industrieën

19. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • 1789: Franse Revolutie • “Liberté, égalité, fraternité” • Eén natie, één taal

20. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Verdere verfransing • Andere talen “patois” (“dialect” (pejoratief)) • Alle inwoners moeten Frans leren

21. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Verdere verfransing • Andere talen “patois” (“dialect” (pejoratief)) • Alle inwoners moeten Frans leren • => dit mislukte • Analfabetisme • Slecht georganiseerd onderwijs

22. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden Eerste Franse Keizerrijk 1804 – 1815

24. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Napoleon Bonaparte • Taalpolitiek: de elites verfransen

25. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Napoleon Bonaparte • Taalpolitiek: de elites verfransen • => wel succes! • Via hoger onderwijs (elite) • De welgestelde middenklasse leert ook Frans (Frans als statussymbool van de burgerij!)

26. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • => wel succes! • Via hoger onderwijs (elite) • De welgestelde middenklasse leert ook Frans (Frans als statussymbool van de burgerij!) • Kwantitatief: de meeste mensen blijven Nederlands spreken • Maar ideologisch/sociaal: wel een groot succes! (versterken sociale taalgrens!) • De basis voor de suprematie van het Frans in het jonge België

27. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden Verenigd Koninkrijk der Nederlanden 1815 - 1830 (1839)

29. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden Opmerking: • 6.235.000 inwoners, die Frans, Duits, Fries en Nederlands spraken • Driekwart spreekt Nederlands: • 2.314.000 in het Noorden • 2.351.000 in Vlaanderen (toen nog + Zuid-Limburg) !

30. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden Opmerking: • Driekwart spreekt Nederlands: • 2.314.000 in het Noorden • 2.351.000 in Vlaanderen (toen nog + Zuid-Limburg) ! • MAAR: sociale bovenlaag in Vlaanderen: sterk verfranst !!

31. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Noord & Zuid: een kort huwelijk. Waarom?

32. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Noord & Zuid: een kort huwelijk. Waarom? 1. Religieuze spanningen

33. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Noord & Zuid: een kort huwelijk. Waarom? • Religieuze spanningen • Houding van de (verfranste) adel • Gericht op het Ancien Régime • Tegen vernederlandsing (zie later)

34. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Noord & Zuid: een kort huwelijk. Waarom? • Religieuze spanningen • Houding van de (verfranste) adel • Economisch onevenwicht & sociale onrust

35. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Noord & Zuid: een kort huwelijk. Waarom? • Religieuze spanningen • Houding van de (verfranste) adel • Economisch onevenwicht & sociale onrust • Buitenlandse invloeden

36. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Noord & Zuid: een kort huwelijk. Waarom? • Religieuze spanningen • Houding van de (verfranste) adel • Economisch onevenwicht & sociale onrust • Buitenlandse invloeden • Persoonlijkheid van Willem I

37. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Noord & Zuid: een kort huwelijk. Waarom? • Religieuze spanningen • Houding van de (verfranste) adel • Economisch onevenwicht & sociale onrust • Buitenlandse invloeden • Persoonlijkheid van Willem I • Taal- en cultuurbeleid

38. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Noord & Zuid: een kort huwelijk. Waarom? Taal- en cultuurbeleid: vernederlandsing • Eén natie, één taal • 1823: het Nederlands de enige officiële taal • 1830: “taalvrijheid” (opm.: kwam vooral de sterkste partij – het Frans – ten goede!)

39. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Noord & Zuid: een kort huwelijk. Waarom? Taal- en cultuurbeleid: vernederlandsing ONVREDE

40. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Noord & Zuid: een kort huwelijk. Waarom? Taal- en cultuurbeleid: vernederlandsing ONVREDE • In het Waalsegebied • Maar ook: de verfranste elite in het Vlaamse gebied !! • De lagere (dialect sprekende) clerus is tegen het “Hollands” (“taal van het protestantisme”)

41. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Noord & Zuid: een kort huwelijk. Waarom? Taal- en cultuurbeleid: vernederlandsing OPM.: • Enkele grondleggers van de Vlaamse Beweging opgeleid in deze periode!

42. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • “Zonder deze kortstondige familiereünie was België wellicht een Franstalige staat geworden, zoals ook de noordwesthoek in Frankrijk, Frans-Vlaanderen, verfranst is. De pioniers van de Vlaamse beweging, de strijders voor de vernederlandsing in Vlaanderen sinds 1830, zijn gevormd in het Koninkrijk der Nederlanden.” (De Vries 1995: 117)

43. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden

44. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Amour sacré de la patrie, • Rends-nous l’audace et la fierté; • A mon pays je dois la vie. • Il me devra sa liberté. • La Muette de Portici • De Stomme van Portici

45. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • De Belgische Opstand

46. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden Koninkrijk België 1830 -

49. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Eendracht maakt macht • L'union fait la force • Einigkeit macht stark

50. Geschiedenis van hetNederlandsHet Nederlands in het Zuiden • Eén natie, één taal • Het Frans als enige officiële taal • Zg. verschillende “Vlaamse dialecten” versus een prestigieuze, gestandaardiseerde taal (het Frans)