Ağrı polikliniğine başvuran postzoster nevralji hastalarının özelliklerinin değerlendirilmesi

1. Ağrı polikliniğine başvuran postzoster nevralji hastalarının özelliklerinin değerlendirilmesi Zeynep ISSI, Yüksel ERKİN, Ceren AYGÜN MUÇUOĞLU, İsmail BOZKURT, B. Ece ÇETİNKAYA Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Algoloji Bilim Dalı

2. GİRİŞ • Postherpetik nevralji (PHN) herpeszoster akut enfeksiyonunun ardından lezyonlar iyileşmesine rağmen devam eden ağrıya denir • Yanıcı, batıcı bir his bazen de allodini olarak tarif edilir • Semptomlar aylardan yıllara kadar devam edebilir ve hastanın yaşam kalitesini etkiler

3. GEREÇ-YÖNTEM • Retrospektif çalışma • Rutinde kullandığımız, hasta onam formlarımızda hastanın bilgilerinin tıbbi amaçla kullanılabileceğine dair bir paragraf yeralmaktadır. • 2006-2018 yılları arasında Ağrı polikliniğine başvuran hastalardan Postzoster nevralji (PZN) tanısı alanlar dahil edildi. • Bilgisayar sisteminden 2018’e kadar olan ağrı poliklinik kayıtları retrospektif olarak incelendi. • Yaş,komorbidite, ağrı şiddeti, opioid ihtiyacı gibi özellikleri SPSS 22 programına girilerek tanımlayıcı istatistikler uygulandı.

4. BULGULAR • 108 hasta • Yaş ortalaması 66.7 (24-89) 55 (%50.9) 53 (%49.1)

5. BULGULAR • Değerlendirmeye alınan 103 hastadaki komorbid hastalıkların görülme sıklığı • %46.3 Hipertansiyon, • %19.4 Diabetesmellitus, • %16.7 Kronik böbrek hastalığı, • %15.7 Kronik obstrüktifakciğer hastalığı ve aterosklerotik kalp hastalığı olarak sıralanmakta • Diğer eşlikçi hastalıklar daha az sıklıkta görülmekteydi. • 3 hastanın transplantasyon öyküsü (%2.8) ve 2 hastanın(%1.8) HIV enfeksiyonu mevcuttu.

6. BULGULAR • Ağrı şiddeti açısından verileri mevcut olan 61 hastanın • 49’unun şiddetli ve • 12’sinin ise orta derecede ağrısı mevcuttu. • Opioid ihtiyacına bakıldığında ise, 21 hastada belirtilmemiş olmakla birlikte, 87 hastanın 60’ında opioidihtiyacı olmuştu (%55.6). • Opioidtürü belirtilen 53 hastanın 50’sinde tercih edilen opioidtramadololmuştu, 1 hastada oksikodon, 2 hastada ise fentanil kullanılmıştı.

7. 21 • 53 hastada opioid türü belirtilmiş • 50 hasta tramadol • 1 hasta oksikodon • 2 hasta fentanil 27 60

8. BULGULAR • Dermatomal açıdan değerlendirildiğinde,15 hasta haricinde bölgesi not edilen 93 hastanın • 54’ünde torakal bölge dermatomlarıtutulmuştu. • Diğerlerinde ise, • 17 hastada lomber, • 15 hastada servikal, • 3 hastada sakral • 4 hastada ise dissemine tutulum mevcuttu.

10. BULGULAR • Postzoster nevralji tanısı almadan önce 22 hastanın malignite tanısı mevcuttu (%20.4). • Tanı sonrasımalignite tanısı konulan hastaların sayısı ise 10’du. (%9.3). • Özetle malignitenin de eşlik ettiği postzosternevralji tanılı hasta sayısı toplamda 108 hastada 32 olup (%29.6) oldukça dikkat çekicidir. • Neredeyse 3 hastanın birinde malignite mevcuttur.

13. BULGULAR • Malignitelerin dağılımına bakacak olursak; • Akciğer ve deri 5’er hasta (%15.6) ile ilk sırada • Ardından prostat ve lenfoma-kan hücre neoplazilerigelmekte • Multıplmyelom ise diğer hematolojik kanserlere dahil edilirse bu grubun en sıklıkla görüldüğü gözlenmektedir.

14. TARTIŞMA • Akut herpeszoster olarak da bilinen zona, suçiçeği geçirmiş bir bireyde uykudaki VaricellaZoster Virüsünün (VZV) reaktivasyonu ile ilişkilidir • Stres, hastalık, ilaçlar, yaşlanma ve idiyopatik nedenlerden kaynaklanan hücre aracılı immünitenin azalması uykudaki virüsün yeniden aktifleşmesine neden olur (1-3) Kawai,K., B.G. Gebremeskel and C.J. Acosta. Systematic review of incidence and complications of herpes zoster: towards a global perspective. BMJ open,2014. 4(6): p.e004833. Marra, F., M. Chong, and M. Najafzadeh, Increasingincidenceassociatedwithherpeszosterinfection in British Columbia, Canada. BMC infectiousdiseases, 2016. 16(1): p. 589. Hales, C.M., et al., Examination of linksbetweenherpeszosterincidenceandchildhoodvaricellavaccination.Annals of internalmedicine, 2013. 159(11): p. 739-745.

15. TARTIŞMA • PHN’nin bildirilen insidansı, tanımlamaya bağlı olarak %9-34 (4) • PHN yaygın ve tedavi genellikle suboptimaldir Dworkin, R.H. and R.K. Portenoy, Pain and its persistence in herpes zoster. Pain, 1996. 67(2-3): p. 241-251

16. TARTIŞMA • PHN gelişiminde birçok çalışmada risk faktörleri tanımlanmaya çalışılmıştır • PHN için en belirgin risk faktörü yaştır • PHN gelişme riski, 80 yaşın üzerindeki hastalarda %34’e çıkmaktadır(6) • Cinsiyetin bir risk faktörü olduğu ve bazı kadınlarda insidansın daha fazla olduğu bildirilmiştir(5) Schutzer-Weissmann, J. and P. Farquhar-Smith, Post-herpeticneuralgia–a review of currentmanagementandfuturedirections.Expertopinion on pharmacotherapy, 2017. 18(16): p. 1739-1750. Delaney, A., et al., Postherpetic neuralgia: from preclinical models to the clinic. Neurotherapeutics, 2009. 6(4): p. 630-637.

17. TARTIŞMA • PHN riski, özellikle yaşla birlikte ve şiddetli immünsüpresyonile komorbiditesi olanlarda artmıştır. • Riski yüksek hastaları değerlendirmek; aşı hedeflerinin uygulanması öngörülen popülasyonu seçmek için önemlidir • Zoster aşılaması, şiddetli immünsupresyonu olan hastalarda kontrendikeolduğu için • Zosterinönlenmesi için yeni alt ünite zoster aşısını içeren stratejiler artan bir önceliktir(7) Forbes, H.J., et al., Quantification of risk factors for postherpetic neuralgia in herpes zoster patients A cohort study. Neurology, 2016: p. 10.1212/WNL. 0000000000002808.

18. TARTIŞMA • Diabet gibi en sık ilişki kurduğumuz komorbiditeler bile bazı çalışmalarda kanıt olarak yetersiz • Kanser ise • Farklı bölgelerde olabilmesi nedeniyle, çalışmalarda bir risk faktörü olarak yeterli ilişki gösterilememiş

19. SONUÇ • Biz burada Ağrı polikliniğine başvuran hastaları retrospektif olarak değerlendirerek, özelliklerini belirlemeye çalıştık. • Maligniteye sık rastlanması dikkat çekici olmakla beraber, bunların 3’te birinde ise postzoster nevralji sonrası kanser tanısı konulması nedeniyle risk faktörü ya da etiyolojik faktör olarak aklımızda olması gerektiğine dikkat çekeriz.

20. TEŞEKKÜRLER