1941 – 1945 . Улуу Кыайыыны уЬансыбыттарга , сугуруйэбит .

1. 1941 – 1945 . УлууКыайыыныуЬансыбыттарга, сугуруйэбит. Эьэлэрбиткыайаннар, Эйэлээх оло5у а5албыттар. Э5эрдэ буоллункинилэргэ ! ТуругурдунКыайыыкунэ !

2. 1941 Сылбэсыйын 22 кунугэр Гитлер халыцармиятабиьигиийэдойдубутугартуекуннуусабатуспутэ. Естеехтолорусэбилэммитхалыцуордалара (фашистар) хал5аьалыы то5о аацнаан, бырааттыы Белоруссия кыраныыссатынкэьэннэр, киьи-аймахетерунэнкербетеххаантохтуулаахсэриитинбастакынан са5алаабыта. • Мантан са5аламмыт кырыктаахсэрии 1418 кун устата дойду урдунэнтохтолосуохсатараабыта. • ЭйэлээхсоветскайИйэ Дойду элбэхахсааннаахкуораттара, дэриэбинэлэрэ, заводтараитиэннэфабрикаларауотхолорук до5уьуоллаах урусхалбуолбута, сирикыттатэцнэспитэ. Дойду урдунэнелер-хааларбоппуруостурбута. Ордорас-тацас, уп-харчыитиэннэкуус-уохбарытатумуллэнфроцца, естее5у кыттауоттаахсэриигэ быра5ыллыбыта. Аан дойду историятыгарсаамайалдьатыылаах, угусноруоттарысуорумасуоллаабыт, олохторуногдолуппутыарсодуллаахсэриибуолбута. Бусэриигэ 61 государство кыттыбыта. Хаантохтуулаахулахансэрии Европа, Азия, Африка континеннарынан тар5аммыта: • 1 миллиард 700 мелуйуенкиьикыттыбыта, олортон 57 мелуйуенкиьисиэртибэлэммитэ. • Тереебут –уескээбитСахабытсириттэн, киниэйэлээх оло5уттан тэйэндьиэлэрин, о5олорун-урууларын уоннатапталлаахкэргэттэринхаалларан,биьигибастыцотчут-масчытулэьитдьоммутИйэдойдуларынкемускуубарбыттара. Олкурдукуопсайа 62 тыьыынчасахадьоносаа-саадахтутанбуелер-елуугэтиийэнсиллиэ-холорукуоткутааортотунанааспыттара.

3. Мин мантансэриигэбарбытым. Мин мантансэриигэбарбытым— Кыракый бала5ан дьиэбиттэн. Ырааххадиэритинкэтэьэн Турбута кырдьа5ас мин а5ам. Мин мантансэриигэбарбытым – Оскуолачуораанынхаалларан, Саасбуоланчыычаахтаахчарацым Симэммитхатыцынаттынан. Мин мантансэриигэбарбытым – Илицци саьар5ам аннынан, Колхоьум соно5ос атынан Суолбуорун бур5атан ааспытым. Мин мантансэриигэбарбытым – Бар дьонумалгыьыныламмын, Далбаатыыхаалбытачарацым Будьурхайбаттахтаахтыатыныын. (И.Артамонов тыллара, Д.Данилов мелодията.)

4. Они жизни не щадили,Защищая отчий край –страну родную,Одолели – победилиВсех врагов в боях за Родину святую. • А. Коваленков. • А5а дойду Улуусэриитигэрсахабуойуннаратуйгундиципилиинэлээхтэрин, хорсуттарын, сатабыллаахтарын, ейдеехтерункердербуттэрэ. • Сэриитуьулгэтинэн 40 государство буолбута. Ар5аа Европа (Венгрия, Румыния, Чехословакия, Югославия ) дойдуларындебецнуккыайбытыттантебетеэргийбитГитлеровскай Германия ССРС-ьыутары «ча5ыл5анныы» сэриитэбухатыырноруотхорсунбыьыытынан, биьигикыайыыбытынантумуктэммитэ. • Сталинградтаа5ы, Кавказтаа5ы, Курскай То5ойго кыргыьыыларестеехкууьэмелтеебутункердербутэ. • 1944 сыллаахха 900 куннээх-туунбарбыт Ленинград блокадата теле кетуллубутэ. • 1944 сылсааьыттан естее5у советскайтерриторияттанмаассабайдыкуурэнтаьаарыы са5аламмыта. • Берлиннээ5и операция естее5у бэйэтин ар5а5ар ултурутуунэнтумуктэммитэ. Советскайсаллаат рейхстаг урдугэрКыайыызнамятын ере аспыта, тэлээрдибитэ. • 1418 хонуксэллээбэккэбарбыткыргыьыыдьэтохтообута, тэргэннэртыастараньимбарбыттара.

5. Якуты в тайге – охотники,на войне – снайперы. Немцев бил под Сталинградом, Под Орлом и под Белградом. Снайпер был молодец, Наш якутский боец. Е.Мясников. Днепр тымныыдолгуннарын Кыьылсэриитуоруур. Естеехуерунбусамнаран, Кецулсуолунсолуур. Днепр ар5аа эцээригэр Саха сирин булан, Илбистээхтиксэриилэьэр Саха туйгунуола. Ча5ыл5ан. Улуусэриилетопиьыгар Федор Охлопков, Федор Попов, Иван Кульбертинов, Егор Петров, Дмитрий Гуляев уо.д.а. ааттарауйэсаастухарыкиллэриллибиттэрэ.

6. Саха норуотаыыталаабыт 25 буойунаСоветскай союз уонна Россия геройдарынан, 5 буойун «Албанаат» орден кавалердарынанбуолбуттара. • Сэриисылларыгартыылулэьиттэрэкуустээхулэникердербуттэрэ. • СР дойду кыьылкемуьун 20 %-н, • Хор5олдьуну, сулуудэни 80 %-нбиэрэрэ. • Республика нэьилиэнньэтэ оборона фондатыгар 59 мел. солк. харч-н. • Бойобуойсамолеттары, танкаларытутууга 27 мел.солк. • 550 кг уруцкемуьу, • 33 кг кыьылкемуьу, • Угусбалыгы, туулээ5и, ичигэстацаьытуттарбыттара. Теье да 65 сылларааспыттарыниьинынырыксэриидураанаейтен-сурэхтэнсуппэт. Биьигиоройуоммутдьоно-сэргэтэ «Барытынфроцца, барытынКыайыытуьугар!» диэндевиьинэнсалайтаран, суунэугускеменуоцорбуттара, дьиц-чахчыпатриотизмнарынкердербуттэрэ.