290 likes | 645 Views
INLEIDING ARCHEOLOGIE. Riemer Knoop 3 september 2012. Begrippen Tijd Presentatievormen Toepassingen Archeologische Monumentenzorg. INLEIDING ARCHEOLOGIE. ARCHEO- oud, oospronkelijk -LOGOS kunde, wetenschap Algemeen kennis / onderzoek van ‘oude dingen’
E N D
INLEIDING ARCHEOLOGIE Riemer Knoop 3 september 2012 • Begrippen • Tijd • Presentatievormen • Toepassingen • Archeologische Monumentenzorg
INLEIDING ARCHEOLOGIE ARCHEO- oud, oospronkelijk -LOGOS kunde, wetenschap Algemeen kennis / onderzoek van ‘oude dingen’ Precies bestudering van menselijke geschiedenis door middel van de overblijfselen van materiële cultuur, de omgeving en van dierlijke resten Tegenwoordig spullen, beeld, vak (veld!), zorg
- 8300 v.Chr Paleoliticum Mesoliticum Neoliticum Bronstijd IJzertijd Romeinse Tijd Middeleeuwen Nieuwe Tijd steentijd 8300 – 5.300 v.Chr 5.300 – 1.800 v.Chr GESCH. PREHSITORIE 1.800 – 550 v.Chr metaal 550 – 50 v.Chr 50 v.Chr. – AD 500 500–1.500 1.500 –
HUNEBEDDEN3450-2850 v.Chr. Hunebeddencentrum Borger
VORSTENGRAVEN1000-500 v.Chr. Vorstengraf van Oss (RMO)
Romeinen 50 v.Chr – 400 na Chr. Romeinse limes Reconstructie mijlpalen Wateringse Veld, Den Haag, 1997
Romeinen Villa Hadriana, Tivoli (It.) Romeinse villa, Hoogeloon
Vikingen Zilverschat Wieringen 1996, RMO, na 754 na Chr.
Vikingen Mantelspeld DorestadRMO, 775-800 na Chr.
Themaparken, re-enactment Musea 2011 (NMV) x 1000 Van Gogh Museum 1.595Anne Frank Huis 1.090 Rijksmuseum A’dam 995 NEMO 505 Ned. Openluchtmuseum 450 Hermitage 335 Haags Gemeentemus. 330 Paleis het Loo 323 Spoorwegmuseum 315 Kröller-Müller 298 Archeon 2011: 295.000 bezoekers
Themaparken, re-enactment Museumpark Oriëntalis Museumpark Oriëntalis Archeon Archeon Archeon
Archeologie op straat, metro, garage aanleg NZ-lijn, Amsterdam Vestingwerken Den Bosch Castellum Garage, Woerden Vitrines metrostation Waterlooplein, Amsterdam
Archeologie op straat, metro, garage Haarlem, stadspoort in plaveisel Utrecht, limes in straat Milden, monument bij reconstructie mesolitisch landschap Tungelroyse Beek
Archeologie tot en met gisteren WO II Ir. Woudagemaal, Lemmer (1920) Museum de Cruquius, Haarlemmermeer (1849-1852)
Archeologische Monumentenzorg Wat wil je er mee, wat kun je er mee, wat mag je er mee? Voor wie? Hoe?
Archeologische Monumentenzorg Waarom? Wet op de archeologische monumentenzorg 2007 (Malta 1992)unieke bron, zo weg, onder druk, collectief bezit “beter behoud erfgoed” Wat? • Archeologische resten moeten bij ruimtelijke ingrepen zo vroegmogelijk meegewogen worden vooronderzoek verplicht • “Verstoorder betaalt” prikkel tegen verstoringen Hoe? • Uitvoering onderzoek open voor bedrijven (geprivatiseerd) • Gemeente beslist: elke stad z’n oudste huis! • Zelfregulering (bindende onderlinge afspraken: marktwerking) • Vergunning door Rijk, toezicht door Erfgoedinspectie
Is er wat? VERMOEDEN CHECK op papier Is het wat? CHECK in veld Wat is het waard? ADVIES Wat willen we ermee? Opgeven Behouden ex situ in situ Opgraven of bewaren voor later? Beschermd monument De Praktijk
Resultaten (sinds 2007) • “Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie” • 1000 mensen werkzaam 100 bedrijven en bedrijfjes Omzet (was) € 80 M • Verenigingen (10.000 leden) gemarginaliseerd • “Meer bewaard”explosieve toename kennis
Behouden? • Beleefbaar (mooi, zichtbaar, herinnering) • Fysiek (heel/gaaf/intact, goed geconserveerd) • Inhoud (zeldzaam, informatie, ensemble) • Representatief (kenmerkend) • Vergelijk Wet behoud cultuurbezit • IJkwaarde • Symboolwaarde • Schakelwaarde
Samenvatting • Begrippen: archeologische monumenten en vindplaatsen • Tijd: Steentijd, IJzertijd, Romeinse tijd, middeleeuwen, Nieuwe Tijd • Presentatievormen: musea, themaparken, experimentele archeologie, industrieel • Toepassingen: reconstructies, gedenktekens, inspiraties • AMZ: waardering selectie gebruik … ERFGOED
1981 2012 2009 Erfgoedbalans: www.cultureelerfoed.nl (RCE)